๋ฐ์ฌ์ค
(Jae-Jun Park)
1โ
-
(Dept. of Electrical and Electronic Engineering, Joongbu University, Korea)
Copyright ยฉ The Korean Institute of Electrical Engineers(KIEE)
Key words
GIS Spacer, AC treeing, Reliability evaluation, Epoxy resin, Evaluation of insulation life
1. ์๋ก
๊ณ ์ฒด์ํ์ ์ํญ์์์ง์ ์ ๊ธฐ ํธ๋ฆฌ ์ฑ์ฅ์ ์ฅ๊ธฐ๊ฐ์ ๊ฑธ์น ๋น๊ฐ์ญ ๊ฒฝ๋ก์ ์ฆ๊ฑฐ์ด๋ค
(1). ๋ฐ๋ผ์ ๊ณ ์ ์ ์์คํ
์ ์ํ ๊ณ ๋ถ์ ์ ์ฐ ์ฌ๋ฃ์์์ ์ ๊ธฐ์ ํธ๋ฆฌ์ ๋ํ ์ ํญ์ฑ์ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ํญ ๋๊ฒ ์ฐ๊ตฌ๋๊ณ ์๋ค
(2). ์ต๊ทผ ํธ๋ฆฌ๊ด๋ จ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด, ์ง๋ฅ์ ๊ต๋ฅ ์ ๊ณ๋ฅผ ๋น๊ตํ๋ฉด, ์ง๋ฅ๊ฐ ๊ต๋ฅ์ ๋นํ์ฌ ์๋์ ์ผ๋ก ์ ๊ธฐํธ๋ฆฌ ๊ฐ์์ ์์ด ๋๋ค
(3). ๊ทธ๋ฌ๋ ์ง๋ฅ์ ๊ณ์์, ๊ทน์ฑ ๋ฐ์ ๋ฐ ์ถฉ๊ฒฉ์ ์ฌ์ฉํ ๋ ์ผ๋ถ ๋ฌผ์ง์ ๊ณต๊ฐ ์ ํ ์ฃผ์
/์ถ์ ๋ฐ ํ์ ์ ๊ธฐ ํธ๋ฆฌ์ ์ทจ์ฝํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋๋ฌ๋ฌ๋ค
(4,5). ํฅํ ์ ๊ธฐ์ ํธ๋ฆฌ ์ฐ๊ตฌ์์, ๊ต๋ฅ์ ๊ตญํ๋์ง ์๊ณ ์ง๋ฅ ๋๋ ์ง๋ฅ+๊ต๋ฅ๊ฐ ์ค์ฒฉ๋ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์ต๊ทผ์ ์งํ๋๊ณ ์๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ค์ ๊ธฐ๊ธฐ ๋ถ์ผ(GIS spacer, mold-type trans- former, current transformer (CT), potential
transformer (PT), gas switching gears ๋ฑ)์์ ํ์ํ ์ ์ฐ์ฌ๋ฃ๋ก์ ์ ์๋ ค์ง ์ํญ์ ์์ง๋ ์ ๊ธฐ์ , ๊ธฐ๊ณ์ ํน์ฑ์ด ๋งค์ฐ
์ฐ์ํ๋ค
(6,7). ์ง๋ ์ ์ญ๋
์ ๊ฑธ์ณ ๋ง์ ์ฐ๊ตฌ์๋ค์ด ์ ๊ธฐ์ ์์ฉ์ ์์ด์ ๊ฒฝ์ ์ ์ด๋ฉฐ, ์ฑ๋ฅ๋ฉด์์ ์ฐ์ํ ์๋ก์ด ์ํญ์ ๊ธฐ๋ฐ ์ฝคํฌ์งํธ๋ฅผ ๊ฐ๋ฐํ์ฌ ์๋ค. ํนํ ๋๋
ธ์
์
(๋๋
ธ์ค๋ฆฌ์นด, ๋๋
ธ์ธต์์ค๋ฆฌ์ผ์ดํธ, ๋๋
ธ์๋ฃจ๋ฏธ๋ ๋ฑ)์ ์ ๋ถ์ฐ์์ผ ์ต์์ ์์ผ๋ก ์ต๋์ ์ ์ฐ์ฑ๋ฅ์ ํฅ์์ํค๋ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ๋ฐ์ด ์งํ๋์ด์ ธ์๋ค
(8,9,10,11).
๋ํ ์ํญ์์์ง์ ๋๋
ธ์
์์์ฒด์ ๋ถ์ฐ๋ง์ผ๋ก ์ค์ ๊ธฐ๊ธฐ์ ์ ์ฉํ๋ ๊ฒ์ ์ด๋ ค์์ด ์์ด, ๊ธฐ๊ณ์ , ์ด์ , ์ ๊ธฐ์ ํน์ฑํฅ์๊ณผ ๊ณ ์ ์๊ธฐ๋ฐ ์ค์ ๊ธฐ๊ธฐ ์ ์ฉ์ ์ด๋ ค์์
๊ทน๋ณตํ๊ธฐ ์ํ์ฌ, ๋๋
ธ์ ๋ง์ดํฌ๋ก์
์๋ฅผ ์ถฉ์ง ํผํฉ๋ ํํ์ธ ๋ฉํฐ-์ฝคํฌ์งํธ์ ๊ฐ๋ฐ์ด ๋ค๋ฐฉ๋ฉด์์ ์งํ๋์ด ์ง๊ณ ์๋ค
(11,12).
์ด๋ฌํ ์ค์ ๊ธฐ๊ธฐ์ ์ ์ฉํ๋ ์ํญ์์์ง์ ์ข
๋ฅ๋ ๋ค์ํ๊ณ , ์ ์ฉ๋ฒ์์ ๋ฐ๋ผ ์๋ก ๋ค๋ฅธ ์ํญ์์์ง๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๊ณ ์๋ค. ๋ํ ์ํญ์ ์์ง๊ฐ ์์จ์์ ๊ฒฝ์ฐ
์ก์ฒด, ๊ณ ์ฒด์ํ ๋ฑ ๋งค์ฐ ๋ค์ํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ ๋ขฐ์ฑ์ ๊ธฐ๋ฐํ ์ํญ์์์ง์ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋ง์ง ์๋ค. ์ ๊ธฐ์ ํธ๋ฆฌ๋ ์๋ง์ ์ฐ๊ตฌ์๋ค์ด ์ค๋ซ๋์ ๋ค์ํ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ
์งํํ์ฌ ์๊ณ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ณ ๋ถ์์ ์ฐ์ ์ดํ๊ณผ์ ์ ์ดํดํ๋ ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ ์ค์ํ ์ฐธ๊ณ ์๋ฃ๋ก ์ด์ฉํ์ฌ ์๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ 3์ข
๋ฅ์ ๊ณ ์ฒด์ํ ์ํญ์ ์์ง ์ฆ, ํนํ GIS์ฉ ์ํญ์์์ง๊ฐ ์ ๋ฝํ, ์์์ํ, ํนํ ์ค๊ตญ์ฐ ์ํญ์ ๋ฑ ๊ตญ๋ด์์๋ ์์ง์ ๋ฉด๋ฐํ ์ ๋ขฐ์ฑ
๊ฒ์ฆ๋ ๋์ง ์๊ณ ์ฌ์ฉํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ํฅํ ์ด์ ๊ฐ์ ์ฐ์
์ ๋์์ ์ฃผ๊ธฐ ์ํ์ฌ ์ํญ์์์ง ์ข
๋ฅ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ๊ธฐํธ๋ฆฌ ์ ๋ขฐ์ฑ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํ๊ฒ ๋์๋ค.
์ฐ๊ตฌ์ ์ฃผ์์ ์ ๊ณ ์ ์ ๊ธฐ๋ฐ ์ค์ ๊ธฐ๊ธฐ(AC, DC ์ ๋ ฅ์ผ์ด๋ธ, ๋ชฐ๋ํ์
์ ๋ ฅ๊ธฐ๊ธฐ)
(13,14), ํธ๋ฆฌ์ดํ ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ ํธ๋ฆฌ์ ๋ณต๊ธฐ, ํธ๋ฆฌ๊ฐ์, ํธ๋ฆฌ์ง์ ์ผ๋ก 3๊ณผ์ ์ผ๋ก ๋๋์ด ์ง์๊ฐ ์๋ค. ํธ๋ฆฌ์ ๊ฐ์๊ฐ ์ด๋ฃจ์ด์ง์ง ์์ผ๋ฉด ๊ทธ ์ ์ฐ์ฒด๋ ๋๋จํ ์์ง์
์ ์ฐ์ฒด๋ก์ ์ฐ์
์ ํฌ๊ฒ ๊ธฐ์ฌํ ์๊ฐ ์๋ค.
๊ทธ๋ฐ ์ด์ ๋ก GIS Spacer๋ฑ์ ์ฌ์ฉํ๋, ๋ฒ์ธ๊ณ์ ์ผ๋ก ๋ง์ด ์ฌ์ฉํ๋ ์์ง๋ฅผ ์ ์ ํ์ฌ ์ ๋ขฐ์ฑ ์ญ์ ๋์ด, ํธ๋ฆฌ์ ๋ณต๊ธฐ, ํธ๋ฆฌ๊ฐ์, ์ง์ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ๊ดด์
์ด๋ฅด๋ ์ ๊ณผ์ ์ ํธ๋ฆฌํ์, ์ถ๋ฐฉํฅ ํธ๋ฆฌ์ง์ ๊ธธ์ด, ์ง์ ์๋ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํธ๋ฆฌ์ ์ฐ์๋ช
๋ฑ์ ๊ดํ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ค์ํ์๋ค.
2. ์ค ํ
2.1 ์ํญ์ ์์ง์ ํน์ฑ
3 ์ข
๋ฅ์ ์ํญ์ ์์ง๋ ์ํธํ ์ ๊ธฐ์ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ธฐ๊ณ์ ํน์ฑ์ ๊ฐ๋ ์ฃผ๋ฌผ์์ฐ(producing casting)์ฉ ๊ณ ์ฒด์ํ์ ์ด ๊ฒฝํ์์ง๋ก์, ์ค,๊ณ ์ ์
์์ฉ์ ์ํ ์ฅ๋ด์ฉ ์ ๊ธฐ์ ์ฐ๋ฌผ๋ก์ CT, PT, ์ค์์น๊ธฐ์ด(switchgear), GIS Spacer์์์ ๋์ ๊ธฐ๊ณ์ , ์ด์ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํํ์ ์คํธ๋ ์ค๋ฅผ
๋ฐ์ ์ค๋น์ฉ์ ๊ตฌ์กฐ์ ๋ถ๋ถ์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ๊ณ ์๋ค. ์์ง์ ๊ฒฝํ์ ์ ์ ํ์ ์ค๋น์ด์ฉ ๊ณผ์ ๊ณผ ์์ฉ๊ณํ์ ๋ฐ๋ผ ๊ฒฐ์ ๋์ด์ง๋ค. ์ฑํ๋ฌผ์ ์๋ช
๊ณผ ๋ฐ์ด์จ๋(exothermic
temperature)์์น์ ์ ์ ํ ์์ง, ๊ฒฝํ์ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฌ์ฉ๋ ํ๋ฌ์กฐํฉ์ ์ ํ์ ์ํ์ฌ ์ ์ด๋ ์๊ฐ ์๋ค. 3 ์ข
๋ฅ ์ํญ์์ ๊ดํ ๊ธฐ๋ณธ์ ์ธ ๋ฌผ์ฑ์
ํ 1์์ ์ ์ํ์๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ฒฝํ๋ฅผ ์ํ ์กฐ์ฑ๋น๋
ํ 2์์ ๋ํ๋ด์๋ค.
ํ 1. 3 ์ข
๋ฅ ์ํญ์ ์์ง์ ๋ฌผ์ฑ
Table 1. Physical Properties of 3 Types of Epoxy Resins
Types of epoxy resin
Properties
|
B41
|
CT5531CI
|
B46
|
Viscosity[m Pa s]
|
390-520
|
430
|
650-850
|
Epoxy Contents[equip./kg]
|
2.55-2.70
|
2.6
|
2.30-2.45
|
Density[g/cm3]
|
1.15-1.25
|
1.2
|
1.15-1.25
|
Aspect
|
Solid
|
Solid
|
Solid
|
Tensile Strength[MPa]
|
70-90
|
85-95
|
70-90
|
Flexural Strength[MPa]
|
120-140
|
|
120-140
|
Electric Strength[kV/mm]
|
21-23
|
22-24
|
23-25
|
DSC[โ]
|
105-120
|
105-115
|
105-120
|
ํ 2. ์ํญ์ ์์ง ์์คํ
Table 2. Araldite Casting Resin System
|
Araldite B41
|
Araldite CT 5531 CI
|
Araldite B46
|
Resin
|
100g
|
100g
|
100g
|
Hardener
|
HT 903-1/40g
|
Aradur
_HY5532CI/38g
|
HT 903-1/40g
|
Fillers
|
200-250g
|
330g
|
200-250g
|
ํ์ฌ ์ค์ ๊ธฐ๊ธฐ์ฉ ์ ์ฐ๋ฌผ์ ์ฌ์ฉํ๊ณ ์๋ ํ๋ฌ์ ์ถฉ์งํจ๋๋ฅผ ๋ํ๋ธ ๊ฒ์ด๋ค.
2.2 ํธ๋ฆฌ์์คํ
๋ฐ ์ธก์
์ฌ์ฉ๋ ํธ๋ฆฌ ์ ๊ทน์ ์นจ๋ ํํ ์ ๊ทน์ผ๋ก ์ค๊ตฌ๋ผ ์ฅฌ์ผ๋ฆฌ (Ogura Jewelry Co., Japan)๋ก๋ถํฐ ๊ตฌ์
ํ์๋ค. ๊ทธ๊ฒ์ ์ง๊ฒฝ๊ณผ ๊ธธ์ด๋ ๊ฐ๊ฐ
1mm์ 60mm์๊ณ , ํ ๊ฐ๋๋ 30ยฐ์ด๊ณ ๊ณก๋ฅ ๋ฐ๊ฒฝ์ 5ฮผm์ด์๋ค. ์ํ์ ์ ๊ทน์ ์๊ทน๋ถ๋ถ์ ๋์ ์ฑ ํ์ด์คํธ๋ฅผ ์ํํธ์ ๋ฐ๋ฅ๋ฉด์ ์ฝํ
ํ์ฌ ํ์
์ ๊ทน์ ํ์ฑํ์๊ณ , ์ํํธํฌ๊ธฐ๋ 45ร45ร6mm์ด๋ฉฐ, ์นจ๊ณผ ๋ํญ์ ๊ทน๋ฉด๊ณผ์ ์ ์ฐ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ 3.8mm๋ก์ ๊ตฌ๋ฆฌํ์ด ์ ์ง๋ ์ ๊ทน์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑํ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 1์์๋ ์ํญ์์์ง ์์คํ
์ ์ ๊ธฐ์ ํธ๋ฆฌ ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ์ธก์ ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ์คํ์ฅ์น๋ฅผ ์ค์นํ์๋ค. ์ ๊ธฐ์ ํธ๋ฆฌ๊ตฌ์กฐ๋ Stereo Microscope (S645T,
EZscope), Digital Camera (TOUPCAM, LCMOS05100KPA) ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ LCD Personal Computer๋ก ๊ตฌ์ฑ๋,
On line monitoring system์ ์ด์ฉํ์ฌ ์กฐ์ฌ๋์๋ค. 60๋ฐฐ์ ํ๋๋ฅ๋ ฅ์ ๊ฐ๋ ์ ๊ธฐ์ ํธ๋ฆฌ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ๊ด์ฐฐํ๊ธฐ ์ํ์ฌ on line monitoring
system์ผ๋ก๋ถํฐ ๊ด์ฐฐํ์๋ค. ๋ธ๋กํ๋ ์ธก์ ์ํธ์ด ์คํ๊ณผ์ ์ ์ฌ๋ฝ์ ์๋ฐฉํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ๊ด์ ์ ์ ๊ธฐ์์ง ์ํ๋ก ์คํ์ ์ค์ํ์๋ค. ์ธก์ ์ํธ์ ๋์งํธ์นด๋ฉ๋ผ์
๋ ์ฆ์๋์ ์ง์ ์ ์ผ๋ก ์์น๋์ด์ก๊ณ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ณ ์ ์ ์ธ๊ฐ์ ์์ 5kVA(220/50kV, 50~1000Hz) ๊ณ ์ ์ ๋ฐ์์ฅ์น๋ก์, ์ ๊ธฐํธ๋ฆฌ๊ฒ์๋ก๋ถํฐ ํ๊ดด์
์ด๋ฅด๊ธฐ๊น์ง ์ผ์ ํ๊ฒ 10kV/1000Hz์ ์ธ๊ฐํ์๋ค. ์ธก์ ์๊ฐ์ 2๋ถ๋ง๋ค 1ํ์ ํ๋ฉด์ ์นด๋ฉ๋ผ๋ก๋ถํฐ ๋ชจ๋ํฐ๋ง ํ ๊ธฐ๋กํ์ฌ ๊ฐ์ธ์ฉ ์ปดํจํฐ์ ์๋ ์ ์ฅํ๊ฒ
๋๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 1. ํธ๋ฆฌ ์์คํ
Fig. 1. Treeing System
2.3 AC ํธ๋ฆฌ ์ธก์ ์ ์ํ ์ํ
B41, CT 5531 CI ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ B46 ๊ฐ๊ฐ์ ์ํ์์ง์ ๊ฒฝํ์ ์กฐ์ฑ๋น์ ๋ฐ๋ผ ํผํฉํ ํ 10๋ถ ๋์ ์์ ํ ํผํฉ์ ์ํ์ฌ 120โ์จ๋์ํ์์
300rpm์ผ๋ก ๊ต๋ฐํ์๋ค. ์ฌ์ ์ ๊ณ ์ฒด์ํ์ธ ์ํญ์์์ง๋ฅผ ์ค๋ธ์์ 140โ๋ก 10์๊ฐ ์ฉ์ต์ํ๊ฐ ๋๋๋ก ํ์๊ณ , ์ฃผ์ด์ง ํธ๋ฆฌ๊ธํ์ ํผํฉ๋ ์์ง๋ฅผ
์ฃผํํ์ฌ 5๋ถ ์ ๋ ์ง๊ณตํํฌ ํ ๊ฒฝํํ์๋ค. ๊ฒฝํ์กฐ๊ฑด์ 140โร16hr์ผ๋ก ํ์์ผ๋ฉฐ, ๊ฒฝํ์๋ฃ ํ ์ค๋ธ์์ ๊ธํ์ด ์์ ํ ์์ ์ ์๋๋ก ์๋ํ์ฌ
์ํ์ ๊บผ๋ด์ด ๋ฐ์์ผ์ดํฐ์ ๋ณด๊ด ํ ์ฌ์ฉํ์๋ค. ์ํ ํ๋จ๋ฉด์ ์ค๋ฒํ์ด์คํธ๋ฅผ ๋ฐ๋ฅด๊ณ 80โร10hr ๊ฑด์กฐํ์๋ค. ์ํ ๊ตฌ์ฑ์
๊ทธ๋ฆผ. 2์์ ๋ํ๋ด์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 2. ํธ๋ฆฌ ์ํ ๊ตฌ์ฑ
Fig. 2. Tree sample configuration
3. ๊ฒฐ๊ณผ ๋ฐ ๊ฒํ ๊ณ ์ฐฐ
3.1 ์ํญ์ ์์ง B41์ ์ ๊ธฐ์ ํธ๋ฆฌ
๊ทธ๋ฆผ. 3์์๋ ์ค์ ๊ธฐ๊ธฐ์ธ GIS Spacer์ ์ฃผ๋ก ์ฌ์ฉ๋๋ ์ํ์ํญ์์์ง๋ก์ ๊ณ ์ฒด ์ํ์ธ ์์ง์ ๊ฒฝํ์ ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 3. ์ํญ์ B41 ์ ์ฐ์์คํ
์ ํธ๋ฆฌ๊ฐ์ ๋ฐ ํธ๋ฆฌ์ง์ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ๊ดด๊ณผ์ ํธ๋ฆฌํ์
Fig. 3. Tree initiation, tree propagation and tree breakdown process shape of the
epoxy B41 insulation system
๋ณธ ์ํญ์ ์์ง ํน์ง์ ์ ์ ๋ํ ์ํญ์ ์์ง๋ก์ ํ์ฌ ๊ตญ๋ด์ ์ฃผ๋ก ์ฌ์ฉ๋๋ ์์ง์ด๋ค.
ํ 1์์ ๋ํ๋ธ ๋ฐ์ฒ๋ผ ์ ๋(Viscosity), ๊ตญ์ ๊ท๊ฒฉ DIN 53019์ ๊ทผ๊ฑฐํ์ฌ ์ ๊ณต๋ B41์ ๊ฐ์ 390~520[mPa s] (120โ ์ธก์ )์ด๋ค.
๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ ๊ณ๊ฐ๋ ํ๊ฐ์๋ฃ์์ ์ธก์ ๊ฒฐ๊ณผ 2mm ๋๊ป์ ์ํ์ ์ด์ฉํ์ฌ ์ธก์ ํ ๊ฐ์ด๋ ๊ฐ์ 21~23kV/mm์ด์๋ค. ๋ํ B41 ์์ง์ ๋ฐ๋(Density)๋
๊ตญ์ ๊ท๊ฒฉ ISO 1675์ ๊ทผ๊ฑฐํ์ฌ ์ธก์ ํ ๊ฐ์ด๋ ๊ฐ์ 1.15~1.25(g/cmยณ)์ ์ํ ์์ง๋ฅผ ์ด์ฉํ์๋ค. ์ด์๊ฐ์ ์์ง์ ๋ํ ์ ๋ขฐ์ฑ์ ์
์ฅ์์
๋ณผ ๋, ์ ๊ธฐ์ ํธ๋ฆฌ์ ๋ํด ์ฐ๊ตฌ๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ์ ๋ฌดํ์๊ณ , ํฅํ ์ฐ์
์์ ์ฐธ๊ณ ๋์ด์ง๊ธธ ๋ฐ๋ผ๋ ๋ฐ์ด๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ธ๊ฐ์ ์์ ์์ฉ์ฃผํ 60Hz์์
์คํํ์ง ์๊ณ ์ ์ ์ ์์ ํฌ๊ธฐ๋ 10kV์ด๋ฉด์, ์ฃผํ์๋ฅผ 1000Hz์ ์ธ๊ฐํ๋ ์กฐ๊ฑด์ ์ฃผํ์ ๊ฐ์์ดํ๋ฅผ ์ค์ํ์๋ค.
์ ๊ธฐ์ ํธ๋ฆฌ ์นจ์ ์นจ์ ๋จ์ ๋ด๊ฐ์ด 30ยฐ๋ก์ 5ฮผm ๊ณก๋ฅ ๋ฐ๊ฒฝ์ ๊ฐ๋ ์ค๊ตฌ๋ผ ์นจ์ ์ฌ์ฉํ์๊ณ , ์ ์์ธ๊ฐ ํ ํ๊ดด์ ์ด๋ฅผ ๋๊น์ง ์ผ์ ํ๊ฒ ์ธ๊ฐํ์๋ค.
๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ป์๋ค. B41์ํญ์์์ง์ ์ด๊ธฐํธ๋ฆฌ๋ 194๋ถ ํ์ ๋ฐ์ํ์๊ณ , ์ด๊ธฐํธ๋ฆฌ๊ธธ์ด๋ 0.12mm์ด๋ค. ์ฆ, ๊ณ ์ฃผํ๊ณ ์ ์์ ์ธ๊ฐ
ํ 194๋ถ๊น์ง์ ์ ๋ณต๊ธฐ๋ฅผ ๊ฐ์ก๊ณ , ์ดํ ํธ๋ฆฌ์นจ ์ ๋จ์ผ๋ก๋ถํฐ ์ด๊ธฐํธ๋ฆฌ๊ฐ ๋ฐ์ํ์๋ค. 656๋ถ ํ๊น์ง 0.25mm์ ํธ๋ฆฌ์ง์ ๊ธธ์ด๋ฅผ ๋ํ๋ด์๊ณ , ์ดํ
1289๋ถ ๊น์ง ํธ๋ฆฌ์ง์ ๊ธธ์ด๋ 1.19mm๋ก์, 640๋ถ ๋์ 0.94mm์ ํธ๋ฆฌ๊ฐ ์ง์ ํ์๋ค. ํ๊ดด๊น์ง์ ์๊ฐ์ ๋งค์ฐ ์งง์ 59๋ถ์ด ์์๋์๋ค.
ํธ๋ฆฌ ์ ์ฐ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ 3.8mm๋ก์ ํธ๋ฆฌ ์นจ ์ฃผ์์ ๋ถํ๋ฑ ์ ๊ณ๊ฐ๋๋ Mason์
(15,16)
r๋ ์นจ์ ๋จ ๊ณก๋ฅ ๋ฐ๊ฒฝ 5ฮผm, d๋ ์นจ๋ ํํ ๊ฐ ์ ์ฐ๊ฑฐ๋ฆฌ 3.8mm ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ธ๊ฐ์ ์ 10kV์ผ ๋, ์ถ์ ๋๋ ์ ๊ณ๊ฐ๋ E=1149.4 kV/mm(์ธก์ ์จ๋
์์จ 25โ) ๊ณ ์ ๊ณ๋ฅผ ์ ์ฉํ์๋ค. ์ฃผํ์ ๊ฐ์์ดํ์ ๋ฐ๋ฅธ ํธ๋ฆฌ์ง์ ์๋๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
B41์ํญ์์์ง์ ๊ต๋ฅํธ๋ฆฌ ์ง์ ์๋๋
์(2)์ ๊ทผ๊ฑฐํ์ฌ 3.2ฮผm/min์ ํธ๋ฆฌ ์ง์ ์จ์ ๋ํ๋ด์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 4์์๋ ๊ทธ๋ฆผ 3์์ ๋ํ๋ธ ๊ฒ๊ณผ ๊ฐ์ด, E=1149.4 kV/mm, 1000Hz์ ์ฃผํ์ ๊ฐ์๋ ์ ์์ ์์ ์ธ๊ฐํ์ฌ ์ถ๋ฐฉํฅ ํธ๋ฆฌ์ง์ ๊ธธ์ด๋ฅผ ๋ํ๋ด์๋ค.
60Hz์ ๋นํ์ฌ 1000Hz์ ๊ฒฝ์ฐ 16.6๋ฐฐ์ ์ฃผํ์๊ฐ ๊ฐ์๋จ์ ์๋ฏธํ ๊ฒ์ด๋ค. ์ฆ, ํธ๋ฆฌ ์นจ์ ๋จ์ผ๋ก ๋ถํฐ ์ฃผ์
๋ ์ ์์ ์ฃผ์
๊ณผ ์ถ์ถ๊ณผ์ ์ด 60Hz์
๋นํ์ฌ ์ด๋น 16.6๋ฐฐ์ ๋ฐ๋ณต๋ ๊ฒฝ์ฐ์ด๋ค. ์ ๋ณต๊ธฐ๋ฅผ ๊ฑธ์ณ ์ด๊ธฐํธ๋ฆฌ์ ๊ฐ์๋ ์ง์์ ์ผ๋ก ๊ณ ์ ๊ณ์์ ์ฃผ์ด์ง ์ ์์ ์ด๋์๋์ง๊ฐ ์ด๊ธฐํธ๋ฆฌ์ ์ ๋ก๋ฅผ ํตํ์ฌ
ํธ๋ฆฌ ์ ๋จ์ ์ถฉ๋์ ํ๊ฒ ๋๋ค. ์ถฉ๋๋ ์๋์ง๊ฐ ์ํญ์์ ๋ง์๊ตฌ์กฐ๋ก ๋ ๋คํธ์ํธ๋ฅผ ์ ๋จํ ์๋ ์๊ณ ๊ทธ๋ก์ธํ ๋ถํด๊ฐ์ค์ ๋ฐ์์ ๊ฐ์ ธ์ฌ ์๋ ์๋ค.
ํนํ, ์ด๊ธฐํธ๋ฆฌ์ ๋ฐ์์ด ๋ฆ์ด์ง๋ฉด, ์ฆ, ์ ๋ณต๊ธฐ๊ฐ ๊ธธ๋ฉด ๊ธธ์๋ก ์ ์ฐ์ฌ๋ฃ ๊ฐ์น๋ ์ฐ์ํ๋ค ํ ๊ฒ์ด๋ค. ์ ๋ณต๊ธฐ๋ ๋ถํ๋ฑ ์ ๊ณ ํ์์ ์ธ๊ฐ์ ๊ณ์์ ์ฃผ์ด์ง
์๋์ง๋ณด๋ค ํ
์คํด ์ ๊ทน๊ณผ ์์ง์ ๊ณ๋ฉด๊ฒฐํฉ๋ ฅ์ ์ ๋, ์์ง์ ๊ฒฝํ์ ๊ฐ ๊ฐ๊ต๋ฐ๋, ๋ฌด๊ฒฐ์ ์ ์ ์กฐ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ํญ์์์ง ํจ๋ ๋ฑ์ ์ํฅ์ ์ฃผ๊ฒ ๋๋ค. ์ด์
๊ฐ์ ์์๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ ์ํ์์ง์ ์ ํ์ ์ค์ ๊ธฐ๊ธฐ์ ์ ๋ขฐ๋๋ฅผ ๋์ด๋ ์ญํ ์ ํ๊ฒ ๋๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 4. ์ํญ์ B41 ์ ์ฐ์์คํ
์ 10kV/1000Hz์ ์ ์ธ๊ฐ ํ ํธ๋ฆฌ๊ฐ์ ๋ฐ ํธ๋ฆฌ์ง์ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ๊ดด๊ณผ์ ์ ์ถ๋ฐฉํฅ ํธ๋ฆฌ์ง์ ๊ธธ์ด
Fig. 4. Axial tree propagation length of tree initiation and tree propagation and
breakdown process after 10kV/ 1000Hz voltage application of epoxy B41 insulation system.
๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ ํธ๋ฆฌ์ ์ ๋จ๊ฐ์ง๋ ์ถ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ์ง์ ํ ์๋ ์๊ณ ๋๋ ์ธก๋ฐฉํฅ(์๋ฐฉํฅ)์ผ๋ก ์ง์ ํ ์๋ ์๋ค. ๊ฐ์ง์ ์ธก๋ฐฉํฅ์ ํธ๋ฆฌ๊ฐ์ง๊ฐ ๋ป์ด๊ฐ๋๋ฐ ๊ฐ๊ต๋ฐ๋๊ฐ
์ฝํ ๋ถ๋ถ ๋๋ ๋ฏธ๊ฒฝํ๋ ๋ถ๋ถ ๋ฑ ์ฝ์ ์ผ๋ก ๋ป์ด๊ฐ๊ฒ ๋๋ค. ํธ๋ฆฌ์ง์ ์ด ์ด๋ ์ ๋ ์งํ๋๋ฉด, ํธ๋ฆฌ์ ๋จ ๊ฐ์ง์ ๋ํญ์ ๊ทน๊ฐ ๊ฑฐ๋ฆฌ๊ฐ ์ ์ฐจ๋ก ์์์ง๊ฒ ๋๋ค.
๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ ์ ๊ณ์ ์ธ๊ธฐ๋ ๊ทน๊ฐ ๊ฑฐ๋ฆฌ๊ฐ ์ข์์ง์ผ๋ก ์ธํ์ฌ ์ ์ฐจ๋ก ์ ๊ณ์ธ๊ธฐ๊ฐ ์ธ์ด์ง๊ฒ ๋๋ค. ์ด์ ๊ฐ์ ๋ง์๊ตฌ์กฐ๋ ํธ๋ฆฌ๊ฐ์ง๊ฐ ์ฝ๊ฒ ์ ๋จ๋๊ณ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋ถํด๋์ด
๊ธ์๋๋ก ํธ๋ฆฌ์ ๋จ๊ฐ์ง์ ์ง์ ์ด ๋น ๋ฅด๊ฒ ์งํ๋์ด ๋ํญ์ ๊ทน์ ๋๋ฌํ๊ฒ ๋๋ค. ํธ๋ฆฌ ์นจ์ ๋จ ์ ๋จ์ผ๋ก๋ถํฐ, ๋ํญ์ ๊ทน์ ์ด๋ฅด๋ ์ ์๊ฐ ์ด๋ํ ์ ์๋ ๊ธธ๋ก์,
๋ฏธ์ธํ ์ฒด๋ ์ฆ, ์ ฮผm์ ์ง๊ฒฝ์ ๊ฐ๋ ํํ๋ ์ฒด๋์ด ํ์ฑ๋์ด ์ง์์ ์ผ๋ก ํธ๋ฆฌ๊ฐ์ง ์ ๋จ์ ๊ณต๊ฒฉํ๊ฒ ๋๋ค. ์ตํ๋ก ์ฒด๋์ด ๋ํญ์ ๊ทน์ ์ด๋ฅผ ๋ ์ ์ฐ์ด
ํ๊ดด๋๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๊ฐ์ ธ์จ ๊ฒ์ด๋ค
(17).
3.2 ์ํญ์ ์์ง CT 5531 CI์ ์ ๊ธฐ์ ํธ๋ฆฌ
๊ทธ๋ฆผ. 5์์๋ CT 5531 CI ์ํญ์์์ง ์์คํ
์ ๊ต๋ฅ์ ๊ธฐ ํธ๋ฆฌ์ ๊ฐ์, ์ง์ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ๊ดด์ ์ด๋ฅด๋ ๊ณผ์ ์ ์๋ ํธ๋ฆฌ ๊ณ์ธก์์คํ
์ ์ด์ฉํ์ฌ 2๋ถ๋ง๋ค ์ง์ ์ํ๋ฅผ
๋์งํธ์นด๋ฉ๋ผ์ ์ดฌ์๊ฒฐ๊ณผ ์ปดํจํฐ์ ์ ์ฅํ์ฌ ๋ถ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ์ด๋ค. ์ด๊ธฐํธ๋ฆฌ๋ ์ฌ์ง์์๋ ๋ํ๋ด์ง ๋ชปํ์ง๋ง 320๋ถ ์ฆ์์ ๋ฐ์ํ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 5(a)์ ๊ฒฝ์ฐ๋ ๊ฐ์์ ์ผ๋ก ํธ๋ฆฌ๊ฐ์ง๊ฐ ์ง์ ๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ฅผ ๋ํ๋ด์๋ค. ์ ๋ฐ์ ์ธ ์์์ ์ดํด๋ณผ ๋, ์ด๊ธฐ์๋ ํธ๋ฆฌ๊ฐ์ง๊ฐ ๋ป์ด๊ฐ๋ ๋ฉด์ ์ด ์๊ณ ์๊ฐ์ด ๊ฐ์๋ก ํธ๋ฆฌ์ง์ ์ด
๊ฐ์ํ๋์ด ์ธก๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ๋ค์์ ๊ฐ์ง๊ฐ ๋ป์ด๊ฐ๋ ๊ฒฝํฅ์ ๋ํ๋ด์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ธก๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ๊ฐ์ง๊ฐ ๋ป์ด๊ฐ ๋๋ฉด ์ถ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ํธ๋ฆฌ ์ง์ ์ ๋ํ๋๋ ์ํ์ด๋ค. ์ฆ,
๊ทธ๋ฆผ. 6์์ ๋ณผ ์ ์๋ฏ์ด 1670๋ถ์ ํธ๋ฆฌ๊ธธ์ด๋ 1.38mm์ด์ง๋ง 4818๋ถ๊น์ง 1.44mm์ ์ง์ ์ ๊ฐ์ ธ์จ ๊ฒ์ด๋ค. ์ฆ, 1.905ร10-5mm/min์
์ง์ ์จ์ ๋ํ๋ด์๋ค. ๋ํ 5580๋ถ์์ 2.64mm์ ํธ๋ฆฌ๊ฐ ์ง์ ํ์๋ค. 8717๋ถ์์ 3.504mm์ ํธ๋ฆฌ์ง์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ํ๋ด์๋ค. ํธ๋ฆฌ ์ง์ ์จ์
2ฮผm/min์ด์๋ค. ์ด์ฒ๋ผ ์ธก๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ํธ๋ฆฌ๊ฐ ์ง์ ํ ๋, ์ถ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ํธ๋ฆฌ์ ์ ์ ์ ๋งค์ฐ ๋ํ๋ ๊ฒฐ๊ณผ์ด๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 5. ์ํญ์ CT 5531 CI ์ ์ฐ์์คํ
์ ํธ๋ฆฌ๊ฐ์ ๋ฐ ํธ๋ฆฌ์ง์ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ๊ดด๊ณผ์ ํธ๋ฆฌํ์
Fig. 5. Tree initiation, tree propagation and tree breakdown process shape of the
epoxy CT 5531 CI insulation system
๊ทธ๋ฆผ. 6. ์ํญ์ B46 ์ ์ฐ์์คํ
์ 10kV/1000Hz์ ์ ์ธ๊ฐ ํ ํธ๋ฆฌ๊ฐ์ ๋ฐ ํธ๋ฆฌ์ง์ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ๊ดด๊ณผ์ ์ ์ถ๋ฐฉํฅ ํธ๋ฆฌ์ง์ ๊ธธ์ด
Fig. 6. Axial tree propagation length of tree initiation and tree propagation and
breakdown process after 10kV / 1000Hz voltage application of epoxy B46 insulation
system.
๊ทธ๋ฆผ. 6์์๋ ์ํญ์ CT 5531 CI ์์คํ
์์ ๊ต๋ฅ ์ ์ 10kV/1000Hz์ ์ธ๊ฐํ ๊ฒฝ์ฐ ํธ๋ฆฌ๊ฐ์ ๋ฐ ์ง์ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ๊ดด์ ์ด๋ฅด๋ ํธ๋ฆฌ์ง์ ๊ธธ์ด๋ฅผ ๋ํ๋ด์๋ค.
๋ ๋จ๊ณ์ ์ธก๋ฐฉํฅ ํธ๋ฆฌ์ ๊ฐ์ง๊ฐ ์งํ๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก ์ถ๋ฐฉํฅ์ ํธ๋ฆฌ์ง์ ์ ๊ฑฐ์ ์งํ๋์ง ๋ชปํ์๊ณ , ์ด๊ธฐ, ์ค๊ธฐ, ๋ง๊ธฐ ๋ชจ๋ ํธ๋ฆฌ๊ฐ ์ถ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ์ง์ ๋จ์ ๋ณผ
์ ์์๋ค.
์ ์ฒด์ ์ธ ํธ๋ฆฌ์ง์ ์จ์ ์ดํด๋ณผ ๋, ์ด๊ธฐํธ๋ฆฌ๋ 320๋ถ์์ ๋ฐ์๋์๊ณ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ 8942๋ถ์์ ์ ์ฐ์ด ํ๊ดด ๋์๋ค. ์ค์ ๋ก ํธ๋ฆฌ๊ฐ ์ง์ ํ๋๋ฐ ๊ฑธ๋ฆฐ ์๊ฐ์
8622๋ถ ๋์ ์ง์ ํ์๊ณ , ๊ทธ๋ ํธ๋ฆฌ ์นจ์ ๋จ์์ ๋ํญ์ ๊ทน๊น์ง 3.8mm์ ์ง์ ํ๊ฒ ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ด๋ก์
์(2)์ ๊ทผ๊ฑฐํ์ฌ ๋ณผ ๋, 4ฮผm/min์ ํธ๋ฆฌ๊ฐ ์ง์ ํ๊ฒ๋ ๊ฒ์ด๋ค.
3.3 ์ํญ์ ์์ง B46์ ์ ๊ธฐ์ ํธ๋ฆฌ
๊ทธ๋ฆผ. 7์์๋ ์ํญ์ B46 ์ ์ฐ์์คํ
์ ๊ต๋ฅ ์ ๊ธฐ์ ํธ๋ฆฌ ๊ฐ์, ์ง์ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ๊ดด์ ๊ดํ ์์์ ๋ํ๋ด์๋ค. E=1149.4 kV/mm, 1000Hz์
์ฃผํ์ ๊ฐ์์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ณ ์ ์์ด ํธ๋ฆฌ๊ฐ์๋ก๋ถํฐ ํ๊ดด์ ์ด๋ฅธ ๋์ ๊ณ์ํ์ฌ ์ธ๊ฐ๋์๋ค. ๊ฐํนํ ์กฐ๊ฑด์ ์ ์์ ์ ๋ฐ ์ฃผํ์ ๊ฐ์๋ ์ํฉ์ ํธ๋ฆฌํ์์ ๋ํ๋ด์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ 8์ ๊ฒฝ์ฐ๋ ์ํญ์ B46 ์ํญ์ ์์คํ
์ ํธ๋ฆฌ๊ฐ์, ์ง์ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ๊ดด์ ์ ๊ณผ์ ์ ์ถ๋ฐฉํฅ ํธ๋ฆฌ์ง์ ๊ธธ์ด์ ๊ดํ ๊ฒฐ๊ณผ์ด๋ค. ํนํ ํ ๊ฒ์, ํธ๋ฆฌ๊ฐ์๊ฐ
29,040๋ถ ํ์ ๊ฐ์๋์๊ณ , ํ๊ดด์ ์ด๋ฅด๋ ์๊ฐ์ 32,930๋ถ์ด์๋ค. ์ด๊ธฐํธ๋ฆฌ์ ๊ฒฝ์ฐ 0.15mm ๊ธธ์ด๋ฅผ ๋ํ๋ด์๊ณ , ํธ๋ฆฌ๊ฐ์๋ก๋ถํฐ ํ๊ดด์ ์ด๋ฅด๋
์๊ฐ์ 3,890๋ถ ๋์ ์ง์ ๋์ด ํ๊ดด์ ์ด๋ฅด๊ฒ ๋์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 7. ์ํญ์ B46 ์ ์ฐ์์คํ
์ ํธ๋ฆฌ๊ฐ์ ๋ฐ ํธ๋ฆฌ์ง์ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ๊ดด๊ณผ์ ํธ๋ฆฌํ์
Fig. 7. Tree initiation, tree propagation and tree breakdown process shape of the
epoxy B46 insulation system
ํ๊ท ํธ๋ฆฌ ์ง์ ์จ์ 9.76ร10
-4mm/min์ผ๋ก์ ํธ๋ฆฌ์ ๋ณต๊ธฐ์ ์๊ฐ์ด ๋งค์ฐ ๊ธด ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ํ๋ด์๋ค(29,040๋ถ). ์ดํ ํ๊ดด์ ๊ฑธ๋ฆฌ๋ ์๊ฐ์ด ์๋์ ์ผ๋ก ์งง์ ์๊ฐ ๋์ ๋น ๋ฅด๊ฒ ์งํ๋
๊ฒฐ๊ณผ์ด๋ค. ๋ํ ๊ด๋ชฉํ ๊ฒ์ ํธ๋ฆฌ๊ฐ์ ํ ๊ธ์ํ ํธ๋ฆฌ์ง์ ์ด ๋ฐ์ํ ์๊ฐ์ 32162 ๋ถ์ผ๋ก ํธ๋ฆฌ๊ฐ์๋ก๋ถํฐ 3122๋ถ์ผ๋ก, ์ด๊ธฐํธ๋ฆฌ๋ก๋ถํฐ ์ง์ ๋ ๊ธธ์ด์
๋ณํ๋ 0.54mm์ ๋ถ๊ณผํ์๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ธ์ํ ์ง์ ์์์ผ๋ก๋ถํฐ ํ๊ดด์ ์ด๋ฅด๋ ์๊ฐ์ 32170๋ถ์ผ๋ก๋ถํฐ 32930๋ถ์ ํ๊ดด๋๋ ์๊ฐ์ธ 760๋ถ ๋์
1.42mm(32170๋ถ)์์ 3.8mm (32930๋ถ)์ ํธ๋ฆฌ์ง์ ๊ณผ ํ๊ดด๋ฅผ ๋ํ๋ธ ๊ฒ์ด๋ค. ์ฆ, 760๋ถ ๋์ 2.38mm์ ํธ๋ฆฌ ์ง์ ์จ์ ๋ํ๋ด์๋ค.
์ด์์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก๋ถํฐ,
3.3.1 3์ข
๋ฅ ์ํญ์์์ง์ ํธ๋ฆฌํ์์ ๊ดํ ๊ฒ
์ธ ์ข
๋ฅ ์ํญ์ ์ํ์์ง์ ์ ๊ธฐ์ ํธ๋ฆฌ ์คํ๊ฒฐ๊ณผ์์ ๋ณผ ์ ์๋ฏ์ด, Araldite B41, Araldite CT 5531 CI ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ Araldite
B46 ์ ์ฐ์์คํ
์ ๊ต๋ฅ ๋ถํ๋ฑ ๊ณ ์ ์์ ๊ณ E=1149.4 kV/mm์ ์ฃผํ์ 1000Hz์ ๊ฐ๋ ๊ณ ์ ์ ๋ฐ์์ฅ์น๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ์นจ ์ ๋จ๊ณผ ํํ์ ๊ทน(๋ํญ์ ๊ทน)๊ฐ
๊ฑฐ๋ฆฌ 3.8mm์ ํธ๋ฆฌ์ํ์ ์ ์กฐํ์ฌ ์ ์ฐํ๊ดด ์๊น์ง ๊ฑธ๋ฆฌ๋ ์๊ฐ์ ์ธก์ ํ์๊ณ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ด๊ธฐํธ๋ฆฌ์ ๊ฐ์, ์ง์ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ๊ดด๋๋ ํธ๋ฆฌํ์์ ๊ด์ฐฐํ์๋ค.
๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ 3์ข
๋ฅ์ ์ํญ์์์ง์ ํธ๋ฆฌํ์์ ๊ฐ์งํ ํธ๋ฆฌ์ ๊ฐ์์ ์ง์ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ๊ดด์ ์ด๋ฅด๊ฒ ๋์๋ค. ๊ฐ์งํ ํธ๋ฆฌ๋ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ํ์ํญ์์์ง ๋ฑ ์ฌ๋ฃ์์
ํธ๋ฆฌ์ ๊ฐ์ ๋ฐ ์ง์ ์ ๋ํ๋ด๋ฉฐ, ํธ๋ฆฌ๋ ํธ๋ฆฌ๊ฐ์๋ก๋ถํฐ ํธ๋ฆฌํ์์ด ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๊ฒฐ์ ๋๊ณค ํ๋ค. ๊ฐ์งํ ํธ๋ฆฌ๊ฐ ๊ฐ์๋๋ฉด ๊ฐ์ง์ ์ง์ ์ด ์ถ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ์ง์ ๋์ด
ํ๊ดด๋๋ ์๊ฐ์ด ์ค๋ ๊ฑธ๋ฆฌ์ง ์๊ณ ์ง์ ๋๋ ์๋๋ ๋งค์ฐ ๋น ๋ฅด๊ฒ ์งํ๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์์ดํ ํธ๋ฆฌ์ ๊ฒฝ์ฐ๋ ์ถ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ์ง์ ํ๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ณด๋ค ์ธก๋ฐฉํฅ(์)์ผ๋ก
์ง์ ํ๋ ์จ์ด ๋งค์ฐ ํฌ๊ณ ์ค๋ ๊ฑธ๋ฆฌ์ด ์คํ๋ ค ํ๊ดด์ ์ด๋ฅด๋ ์๊ฐ์ด ๋งค์ฐ ๊ธธ๋ค. ๋๋ถ์ด ๊ตฌ์ํธ๋ฆฌ(๋ฐค์ก์ด)ํธ๋ฆฌ๋ ์์ดํ ํธ๋ฆฌ๋ณด๋ค ๋์ฑ๋ ํธ๋ฆฌ์ ์ ์ฐํ๊ดด
์๋ช
์ด ๋์ฑ๋ ๊ธด ๊ฒ์ด ํน์ง์ด๋ค. ์ ๊ธฐ์ ํธ๋ฆฌ์์๋ ์ธ๊ฐ์ ์๊ณผ ํธ๋ฆฌ์ง์ ๊ณผ๋ ๋น๋กํ์ง ์์ ๊ฒ์ด ํน์ง์ด๋ฉฐ, ํธ๋ฆฌํ์์ ๋งค์ฐ ์์กด์ ์ด๋ค
(18,19,20).
๊ทธ๋ฌ๋ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ํธ๋ฆฌํ์์ ๊ฐ์งํ ํธ๋ฆฌ์ด์ง๋ง ์ธก ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ๊ฐ์ง๊ฐ ๋ง์ ํธ๋ฆฌ๋ก์ ์ด๊ธฐ์๋ ์ง์ ์จ์ด ํฌ์ง๋ง ์ง์ ๋์ค ํธ๋ฆฌ ์ง์ ์จ์ ๋งค์ฐ ๋ฎ๊ณ , ์ธก๋ฐฉํฅ์ผ๋ก
ํธ๋ฆฌ๊ฐ ์ง์ ํ ๋ค์ ์ถ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ์ง์ ํ๊ฒ ๋๋ค. ๋ฐ๋ณต์ ์ผ๋ก ์ธก๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ํธ๋ฆฌ๊ฐ ์งํํ ํ ํธ๋ฆฌ์ ํ๊ดด ๋ง๊ธฐ์์ ๊ธ์ํ ์ง์ ์ผ๋ก ํ๊ดด์ ์ด๋ฅด๊ณ ์๋ค.
์ด๋ ๋ํญ์ ๊ทน์ ๊ฐ๊น์ด ๊ฐ์๋ก ํธ๋ฆฌ์นจ์ผ๋ก ๋ถํฐ ๋์ ๋ก๋ฅผ ํ๊ณ ์ ์๊ฐ ์ด๋ํ๋ ๊ธธ(ํํ๋ ๋์ ๋ก)๋ ์ ์์ ์ํํ ํต๋ก๊ฐ ๋์ด ์ค์ ์ ์ผ๋ก ํธ๋ฆฌ๊ฐ์ง์
์ ๋จ ์ ๊ณ๊ฐ๋๊ฐ ์ ์ฐจ๋ก ์ปค์ง๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ง๊ธฐ์๋ ํ๊ดด๋๋ ์๊ฐ์ด ์งง์์ง๋ ์์ธ์ด ๋๋ค
(17).
๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋๋
ธ์
์๊ฐ ์ํญ์ ๋ฉํธ๋ฆญ์ค ๋ด์์ ์ ๋ถ์ฐ๋๋ฉด, ํธ๋ฆฌํ์์ด ๊ฐ์งํ ํธ๋ฆฌ์ด์ง๋ง ์๊ฐ์ง๊ฐ ๋งค์ฐ ๋ง์ ์ฆ, ์ธก ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ํธ๋ฆฌ์ ์ง์ ์ด ์ฃผ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ ธ์,
์๋์ ์ผ๋ก ์ถ๋ฐฉํฅ์ ์ง์ ์ด ๋ํ๋๋ ๊ฒฝํฅ์ ๋ํ๋ด๊ณค ํ๋ค. ์ด์ ๋ ๋๋
ธ์
์๋ค์ด ํธ๋ฆฌ์งํ์ ๊ฐ๋ก๋ง์ ์ญํ ๋ก์ ๊ณ๋ฉด์ด ๋ถ์คํ ์ฝ์ ๋ถ์๋ก ํธ๋ฆฌ๊ฐ ์งํํ๊ฒ
๋์ด ์๋์ ์ผ๋ก ์์ ๊ฐ์ง๋ค์ด ๋ง์ ํ์์ํธ๋ฆฌ๋ก ์งํํ๊ณค ํ๋ค.
3.3.2 3์ข
๋ฅ ํธ๋ฆฌ ์ง์ ๊ธธ์ด์ ๊ดํ ๊ฒ
ํธ๋ฆฌ์ง์ ๊ธธ์ด๋ ์ถ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ์ง์ ํ๋ ๊ธธ์ด๋ฅผ ๋ํ๋ธ ๊ฒฝ์ฐ์ด๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 4,
๊ทธ๋ฆผ. 6,๊ทธ๋ฆผ. 8์ ๊ฒฝ์ฐ๋ B41, CT 5531 CI ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ B46 ์ํญ์ ์์ง์ ์ธ๊ฐ์ ์ ์๊ฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ํธ๋ฆฌ์ง์ ๊ธธ์ด์ ์ธก์ ๊ฒฐ๊ณผ์ด๋ค. B41์ํญ์ ์์ง๋ ํธ๋ฆฌ๊ฐ์๋ก๋ถํฐ
ํ๊ดด๋ง๊ธฐ์ ์ด๋ฅด๊ธฐ๊น์ง ๊พธ์คํ ์ถ๋ฐฉํฅ์ ํธ๋ฆฌ์ ์ง์ ์ด ์งํ๋์๋ค. ํธ๋ฆฌ๊ฐ์๋ ์ธ๊ฐ์ ์ ๋ถํ๋ฑ ์ ๊ณ, E=1149.4 kV/mm, 1000Hz ํ 194๋ถ
์ฆ์์ ๊ฐ์๋์๋ค. ๊ฐ์๋ ์ด๊ธฐํธ๋ฆฌ๋ 0.12mm์ด์๊ณ 656๋ถ์์๋ 0.25mm์ ํธ๋ฆฌ๊ฐ ์ง์ ํ์๋ค. ํธ๋ฆฌ ์ง์ ์จ์ 2.81ร10
-4mm/min์ด์๊ณ ๊ทธ ํ, 1296๋ถ๊น์ง ํธ๋ฆฌ๊ธธ์ด๋ 1.19mm๋ก์ 640๋ถ ๋์ 0.94mm์งํํ์ฌ, 14.68ร10
-4mm/min ํธ๋ฆฌ ์ง์ ์จ์ ๋ํ๋ด์๋ค. ํธ๋ฆฌํ๊ดด ๋ง๊ธฐ์์๋ 2.61mm ํธ๋ฆฌ๊ธธ์ด๊ฐ ์ง์ ๋ ๋ ๊ฑธ๋ฆฌ๋ ์๊ฐ์ 59๋ถ ๋์ ์ง์ ๋ ๊ฒฝ์ฐ์ด๋ค. ํธ๋ฆฌ ์ง์ ์จ์
4.4ร10
-2mm/min์ผ๋ก ๋งค์ฐ ๋น ๋ฅธ ์ง์ ์จ์ ๋ด์๋ค.
CT 5531 CI ์ํญ์์์ง๋ ๋ ๋จ๊ณ์ ์ธก๋ฐฉํฅ ํธ๋ฆฌ์ง์ ์ ๋ํ๋ด์๋ค. ์ฒซ ๋ฒ์งธ ๋จ๊ณ, ์ธก๋ฐฉํฅ ํธ๋ฆฌ์ง์ ์ 1,670๋ถ๊ฒฝ ํธ๋ฆฌ๊ธธ์ด๋ 1.38mm์ด์๊ณ ,
4,818๋ถ๊ฒฝ ํธ๋ฆฌ๊ธธ์ด๋ 1.44mm์ด์๋ค. ํธ๋ฆฌ์ง์ ์จ์ 1.90ร10
-5mm/min์ด์๋ค. ํธ๋ฆฌ์ง์ ํ๋ฐ 5,750๋ถ๊ฒฝ, ํธ๋ฆฌ๊ธธ์ด๋ 3.3mm์ด์๊ณ 8,920๋ถ๊ฒฝ ํธ๋ฆฌ๊ธธ์ด๋ 3.51mm์ด์๋ค. ํธ๋ฆฌ ์ง์ ์จ์ 6.62ร10
-5mm/min์ ๋ํ๋ด์๋ค. ํ๊ดด๋ง๊ธฐ์์๋ 1.3ร10
-2mm/min๋ก์ ์ญ์ ๋งค์ฐ ๋น ๋ฅธ ํ๊ดด ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๊ฐ์ ธ์๋ค.
B46์ํญ์ ์์ง์ ํธ๋ฆฌ ์ง์ ๊ธธ์ด์ ๋ํด์
๊ทธ๋ฆผ. 7~
๊ทธ๋ฆผ. 8์์๋ ์์ ์์ ํ ๋ฐ์ฒ๋ผ ํธ๋ฆฌ์ ์ง์ ํ์์ ์๊ฐ๋ณ๋ก ๋ํ๋ด์๊ณ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ถ๋ฐฉํฅ ํธ๋ฆฌ์ง์ ๊ธธ์ด์ ๋ํด์๋ ๋ํ๋ด์๋ค. ํธ๋ฆฌ์นจ์ ๋ถํ๋ฑ ์ ๊ณ๊ฐ๋ E=1149.4
kV/mmํ์์ ์ฃผํ์ 1000Hz์ ๊ฐ์์ ์ค์ํ์๋ค. ์ด๊ธฐํธ๋ฆฌ ๊ฐ์๋ 29040๋ถ์์ 0.15mm์ ๊ฐ์งํ ํธ๋ฆฌ๋ก ๊ฐ์ํ์๊ณ , ๊ฐ์ํ๊ธฐ๊น์ง์ ์ ๋ณต๊ธฐ๋
29,040๋ถ์ ์๊ฐ๋์์ด์๋ค. ํธ๋ฆฌ์ ์ ๋ณต๊ธฐ, ๊ฐ์, ์ง์ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ๊ดด๊ณผ์ ์ผ๋ก 4๋จ๊ณ๋ก ํํํ ์๊ฐ ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 8. ์ํญ์ B46 ์ ์ฐ์์คํ
์ 10kV/1000Hz์ ์ ์ธ๊ฐ ํ ํธ๋ฆฌ๊ฐ์ ๋ฐ ํธ๋ฆฌ์ง์ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ๊ดด๊ณผ์ ์ ์ถ๋ฐฉํฅ ํธ๋ฆฌ์ง์ ๊ธธ์ด
Fig. 8. Axial tree propagation length of tree initiation and tree propagation and
breakdown process after 10kV/ 1000Hz voltage application of epoxy B46 insulation system
ํธ๋ฆฌ ์นจ์ ๋จ์ผ๋ก ๋ถํฐ ์ ํ์ฃผ์
๊ณผ ์ถ์ถ์ด ์ํญ์ ์ ์ฐ์ฒด ๋ด์์ ์ด๋ฃจ์ด์ง๋ฉฐ, ์ฃผํ์ ๊ฐ์์ผ๋ก ์ธํ์ฌ 60Hz์ ๋นํ์ฌ ์ด์ ๊ฐ์ ๊ณผ์ ์ด 16.6๋ฐฐ๊ฐ ๊ฐ์๋๋
ํ๊ฒฝ ํ์์ ์คํ์ด ์ด๋ฃจ์ด์ก๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ทธ ๋, ์กฐ๊ทธ๋งํ ๊ฐ์งํ ํธ๋ฆฌ์ ๊ฐ์๊ฐ ํธ๋ฆฌ ์นจ์ ๋จ์ผ๋ก ๋ถํฐ ๊ทธ๋ฆผ์์ ๋ณด์ฌ์ค
๊ทธ๋ฆผ. 7(a)์ฒ๋ผ, ๋ถ๋ช
ํ๊ฒ ๊ฐ์๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๋ค์์ ํธ๋ฆฌ์ง์ ๋จ๊ณ๋ก ํํ๋ ๋์ ์ฑ ํธ๋ฆฌ ํ(๋๋จ)์ผ๋ก๋ถํฐ ์ํญ์ ์ ์ฐ์ฒด๋ก ์ ํ์ ์ฃผ์
๊ณผ ์ถ์ถ์ด ์ง์์ ์ผ๋ก ๋ฐ์ํ๊ฒ
๋๊ณ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ทธ๋ ์ํญ์ ์ ์ฐ์ฒด์ ์ฝํ ๋ถ๋ถ ๋๋ ์ํญ์ ๋ถ์์ ์ ๋จ์ผ๋ก ์๋ง์ ๊ฐ์ง๋ฅผ ๊ฐ๋ ํธ๋ฆฌ๊ฐ ์๋กญ๊ฒ ํ์ํ๊ฒ ๋๋ค. ๊ทธ๋ค์ด ๋์ฑ๋ ๋น ๋ฅด๊ฒ ์ฑ์ฅํ
์๋ ์๊ณ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ ์ฐจ๋ก ๋ํผํ๊ฒ, ๋์ฑ๋ ๊ฒ๊ฒ ์๊ธด ์๋ก์ด ๊ฐ์ง์ ํจ๊ป ์ง์ ํ๊ฒ ๋๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ ํธ๋ฆฌ๊ฐ์ง์ ๋ฏธ์ธ ์ฒด๋์ ๋๊ป๋ ์ฮผm~์์ญ ฮผm์
์ด๋ฅด๊ฒ ๋๋ค. ๊ฒฐ๊ตญ ํธ๋ฆฌ๊ฐ ๊ฐ์๋๋ฉด ๊ฒฐ๊ตญ์ ํ๊ดด์ ์ด๋ฅด๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ด๋ํ๊ฒ ๋๋ค.
์ฌ๊ธฐ์ ์ ๋ณต๊ธฐ ๊ณผ์ ์, ํธ๋ฆฌ ์นจ์ ๋จ ๋ฐ๊ฒฝ r์ ์๋์ ์ผ๋ก ํฌ๊ณ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์นจ๋ํํ๊ฐ ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ ํํ ๋ ๋์ ์ฑ ํ๋ณด๋ค ํจ์ฌ ๋ฉ์ด์, ๊ทธ๋ฆฌํ์ฌ ํธ๋ฆฌ์นจ ์ ๋จ
์ ๊ณ๊ฐ๋๊ฐ ์๋์ ์ผ๋ก ์ฝํ๊ฒ ๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ฏ๋ก ์ด๋ค ๊ฐ์ง์ ํธ๋ฆฌ๋ ์์ฑํ์ง ๋ชปํ๊ณ ์ค๋์๊ฐ ๋์ ์ง์๋๊ฒ ๋๋ค. ๊ทธ๋ ์ง๋ง, ํธ๋ฆฌ๊ฐ ์ด๊ธฐ๊ณผ์ ์ ํธ๋ฆฌ์นจ์ ๋จ์ผ๋ก๋ถํฐ
๊ฐ์๋๋ฉด ํธ๋ฆฌ ํ์์ ํธ๋ฆฌ์นจ ๊ณก๋ฅ ๋ฐ๊ฒฝ r์ ์๊ฒ ๋์ด ๊ทธ๋ฆฌํ์ฌ ํธ๋ฆฌ ํ์์์ ์ ๊ณ๊ฐ๋๊ฐ ํธ๋ฆฌ์นจ์ ์ ๋จ ๋ณด๋ค ๋ ๊ฐํ๊ฒ ๋๋ค. ๊ทธ๋ฐ ์ด์ ๋ก, ํธ๋ฆฌ ์ง์ ์จ์
๋์ฑ๋ ๋นจ๋ผ์ง๊ณ ์๋ก์ด ํธ๋ฆฌ ํ๊ณผ ๋ํญ์ ๊ทน๊ฐ๊ฑฐ๋ฆฌ๊ฐ ํจ์ฌ ๋ ์ขํ์ ธ์ ์๋ก์ด ํธ๋ฆฌ ํ ์ ๊ณ๊ฐ๋๊ฐ ๋์ฑ๋ ๊ฐํ๊ฒ ๋๋ค. ๊ทธ๋ฐ ์ด์ ๋ก ํธ๋ฆฌ์ฑ์ฅ๋ฅ ์ด ๊ฐ์๋์ด์ง๋ค
(17,21). ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ผ๋ก, ์ ๋ณต๊ธฐ์ ์๊ฐ์ ๊ฐ๋ฅํ ๊ธธ์ด์ง๊ฒ ๋๊ณ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฐ์ํ ์ ์ฐ์ฌ๋ฃ๋ก ์ด์ฉํ๋ ํธ๋ฆฌ ์ง์ ์จ์ด ์ง์ฐ๋๊ฒ ๋๋ค.
3.4 ์ํญ์ ์์ง B41๊ณผ CT 5531 CI์ ์ ์ฐ์๋ช
ํ๊ฐ
๊ทธ๋ฆผ. 9์
ํ 3์์๋ ์ํญ์ B41๊ณผ CT 5531 CI ์ํญ์ ์์คํ
์ ์ ๊ธฐ์ ๊ต๋ฅ ํธ๋ฆฌ ์ ์ฐํ๊ดด ์๋ช
์ ํ๊ฐํ์๋ค. ์์ด๋ธ ํ๋กฏ์ 3๊ฐ์ง ํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ก์ ํ์ํ๋ผ๋ฏธํฐ,
์ค์ผ์ผํ๋ผ๋ฏธํฐ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ B10์๋ช
์ ํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ก์ ์ธก์ ๋ ๊ฒฐ๊ณผ์ ์๋ช
์ ํ๊ฐํ ์๊ฐ ์๋ค. ํ์ํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ ์ธก์ ๋ ์๋ฃ์ ํ๊ท๋ถ์์ ํตํ ๊ธฐ์ธ๊ธฐ๋ฅผ ์๋ฏธํ๋
๊ฒ์ผ๋ก, ๊ธฐ์ธ๊ธฐ๊ฐ ๋ฎ์ผ๋ฉด ์ธก์ ์๋ฃ์ ๋ถํฌ๊ฐ ๋๊ณ ๋ฐ๋๋ก ๋์ผ๋ฉด ์ธก์ ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ ๋ขฐ๋๊ฐ ๋์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์๋ฏธํ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ค์ํ ์ ์ ๊ณ ์ ์์ ์๋ฐํ ์ค์ ๊ธฐ๊ธฐ์์๋
๋๋ถ๋ถ ์ฝ์ ์ผ๋ก ํ๊ดด๋๋ ๊ฒฝํฅ์ ๊ฐ๊ฒ ๋๋ค. ์ค์ ๊ธฐ๊ธฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ํ๋ฑ์ ๊ณ๋ถ๋ถ์์๋ ๊ฐํ ์ ์ฐ๋ด๋ ฅ์ ๊ฐ๊ณ ์๋ค ํ๋๋ผ๋ ๊ฐ์ฅ์๋ฆฌ ๋ฐ ๋ถํ๋ฑ์ ๊ณ์ ์ทจ์ฝํ
๋ถ๋ถ์ผ๋ก ์ ์ฐํ๊ดด๊ฐ ๋ฐ์ํ๊ฒ ๋๋ฉด ์ค์ ๊ธฐ๊ธฐ๋ ๋ถ๋ฅ์ ์ํ๋ก ๋์ด์ง๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ํ์ํ๋ผ๋ฏธํฐ์ ๊ฒฝ์ฐ๋ ๋งค์ฐ ์ค์ํ ํ๋ผ๋ฏธํฐ์ด๋ค. 10๊ฐ ์ค 9๊ฐ๊ฐ ์ฐ์ํ๋๋ผ๋
๊ทธ ์ค ํ ๊ฐ์ ๊ฒฐํจ์ผ๋ก ์ ๋ ฅ๊ธฐ๊ธฐ๋ ์น๋ช
์ ์ธ ์ํ์ ์ด๋ฅด๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ค์ํ ๊ฒ์ด๋ค. ๋ํ ์ค์ผ์ผํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ 63.2% ์ง์ ์ ๊ต์ ์์์ ์ ์ฐ๋ด๋ ฅ์ ์๋ฏธํ๋
๊ฒ์ผ๋ก ์ค์ ์ ์ธ ์ ์ฐ๋ด๋ ฅ์ ๋ํ๋ด๋ ํ๋ผ๋ฏธํฐ์ด๋ค, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ B10์๋ช
์ ํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ ํ์ 10% ์ง์ ์์์ ํ๋ฅ ๋ถํฌ๋ฅผ ๋ํ๋ธ ๊ฒฝ์ฐ๋ก, ํ์ํ๋ผ๋ฏธํฐ๊ฐ ๋ฎ์ผ๋ฉด
B10์๋ช
์ ๋งค์ฐ ๋ฎ๊ฒ ํ๊ฐ๋๋ค. ๋ฐ๋๋ก ํ์ํ๋ผ๋ฏธํฐ๊ฐ ๋์ผ๋ฉด B10 ์๋ช
์ ๋๊ฒ ํ๊ฐ๋๊ฒ ๋๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 9. ์ํญ์ B41๊ณผ CT 5531 CI ์์ง์ ์ ๊ธฐ์ ๊ต๋ฅ ํธ๋ฆฌ ์ ์ฐ์๋ช
ํ๊ฐ
Fig. 9. Evaluation of electrical AC treeing insulation life of epoxy B41 and CT 5531
CI resin.
ํ 3. ๊ทธ๋ฆผ. 9 ์์ด๋ธ ํ๋กฏ์ ํน์ฑ๊ฐ
Table 3. Properties values โโof the weibull plot
Types
|
Shape Parameter
|
Scale Parameter (min)
|
B10 Life (min)
|
Epoxy B41
|
6.83
|
1228.73
|
882
|
Epoxy CT 5531 CI
|
1.50
|
3557
|
794
|
์ด์๊ฐ์ ํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ๊ธฐ์ดํ์ฌ ๋ณผ ๋ B41์ ์ํญ์์์ง์ ํ์ํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ 6.83์ ๋ํ๋ด์๊ณ ๋ฐ๋ฉด, CT 5531 CI์ ๊ฒฝ์ฐ 1.5๋ฅผ ๊ธฐ๋กํ์๋ค.
CT 5531 CI ์์ง์ ๋ถํ๋ฑ ์ ๊ณ์ธ ์ฅ์๊ฐ ํธ๋ฆฌ์คํ์์ ํ๊ดด๋๋ ์๊ฐ๋ถํฌ์ ํญ์ด ๋งค์ฐ ๋์ด ์ ๋ขฐ์ฑ์ ํฌ๊ฒ ๋ฌธ์ ๊ฐ ๋ ์ ์์์ ์๋ฏธํ๋ ๊ฒ์ด๋ค.
๊ทธ๋ฌ๋ B 41 ์์ง์ ๊ฒฝ์ฐ ์ ์ฐํ๊ดด ์๋ช
์ ๊ฒฝ์ฐ ์๋์ ์ผ๋ก ์งง์ง๋ง ์ ๋ขฐ์ฑ์๋ ๊ทธ๋ณด๋ค ์ฐ์์ ์์์ ์ ์ ์์๋ค. ์ ์ฐํ๊ดด ์๋ช
์ ๋ฐํ์ผ๋ก ์ฐ์
์ฒด์์๋
์ ์ฐ ์ค๊ณ ์ ๊ทธ ์ ์ ๊ฐ์ํ์ฌ ์ ์ฉํ๋ฉด ํฅ์๋ ์ ๋ ฅ๊ธฐ๊ธฐ์ ์ ํ์ ์์ฐํ ๊ฒ์ผ๋ก ์ฌ๋ฃ๋๋ค.
4. ๊ฒฐ ๋ก
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ค์ ๊ธฐ๊ธฐ GIS Spacer ์ฉ ์ํญ์์์ง 3 ์ข
๋ฅ (Araldite B41, Araldite CT 5531 CI ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ Araldite
B46)์ ๋ํ ์ ๋ขฐ์ฑํ๊ฐ๋ฅผ ์ํด, ๊ต๋ฅ ํธ๋ฆฌ ์คํ์ ์ค์ํ์๋ค. ์ธ๊ฐ์ ๊ณ๋ E=1149.4 kV/mm, ์ฃผํ์ 1000Hz๋ฅผ ์ธ๊ฐํ์ฌ ์ฃผํ์ ๊ฐ์์
์ค์ํ์๋ค. ์ธก์ ์์คํ
์ ์๋ํ๋ ํธ๋ฆฌ์ ์ฉ ์ธก์ ์์คํ
์ผ๋ก ํธ๋ฆฌ์ ๋ณต๊ธฐ, ํธ๋ฆฌ๊ฐ์, ์ง์ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ๊ดด์ ์ ๊ณผ์ ์ ๋์งํธ ์นด๋ฉ๋ผ๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ 2๋ถ ๋์๋ง๋ค
์ปดํจํฐ์ ์์์๋ฃ๊ฐ ์ ์ฅ๋๋ ์์คํ
์ ๊ตฌ์ฑํ์ฌ ์ธก์ ํ์๋ค. ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ ๊ฒฐ๋ก ์ ์ป์๋ค.
1. GIS ์ค์ ๊ธฐ๊ธฐ ์ฉ ๋น์คํ๋ Aํ ์ํญ์์์ง๋ก์ 3์ข
๋ฅ ์์ง์ ๊ต๋ฅ ์ ๊ธฐ์ ํธ๋ฆฌ์คํ์ ๊ฒฐ๊ณผ ํธ๋ฆฌ์ ์ฐํ๊ดด ์๊ฐ์ ๊ฒฐ๊ณผ B 46
CT 5531
B 41์ ์์ผ๋ก ์ ์ฐํ๊ดด์ ์ด๋ฅด๋ ์๊ฐ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ป์๋ค. ์ํญ์์์ง์ ์ฐจ์ด์ ์ ์ ๋์ ์ฐจ์ด๋ก์ B 46
CT 5531 CI
B 41์ ์์ผ๋ก ์ ๋๊ฐ ๋์ ์ํ์ด๋ค.
2. 3 ์ข
๋ฅ์ ํธ๋ฆฌ๊ฐ์ ๋ฐ ์ง์ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ๊ดด์ ๊ฒฝ์ฐ B 41, CT 5531 CI ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ B46์ ์ํญ์์์ง ํธ๋ฆฌ๊ฐ์ ์ด์ ์ ํธ๋ฆฌ ์ ๋ณต๊ธฐ๊ฐ 200๋ถ,
542๋ถ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ 29,040๋ถ์ผ๋ก ์ ๋ณต๊ธฐ์ ํฐ ์ฐจ์ด๋ฅผ ์ป๊ฒ ๋์๋ค. B41์ ๋นํ์ฌ B46๋ 145๋ฐฐ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ CT 5531CI์ ๊ฒฝ์ฐ๋ณด๋ค 53๋ฐฐ๊ฐ
๊ธด ์ ๋ณต๊ธฐ๋ฅผ ๊ฐ๋ ํน์ฑ์ ์ป๊ฒ ๋์๋ค. ์ด๋ ์ค์ ๊ธฐ๊ธฐ์ฉ ์ํญ์์์ง์ ์ ํ์ ์ค์ํ ์๋ฃ๊ฐ ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์ฌ๋ฃ๋๋ฉฐ, ํธ๋ฆฌ๊ฐ์๋ ๊ฒฐ๊ตญ ์ต์ข
์ ์ผ๋ก ํ๊ดด๋ฅผ ๊ฐ์ ธ์ค๋
ํน์ฑ์ ๊ฐ๊ณ ์๋ค.
3. 3 ์ข
๋ฅ์ ์ํญ์์์ง์ ๊ฒฝ์ฐ ํธ๋ฆฌ๊ฐ์์ ์ง์ ์์ ํธ๋ฆฌํ์์ ๋ชจ๋๊ฐ ๊ฐ์งํ ํธ๋ฆฌ๋ก ๊ฐ์ํ์๊ณ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ง์ ํ์๋ค. ํน์ง์ ์ธ ๊ฒ์ CT 5531 CI์
๊ฒฝ์ฐ ์ธก๋ฉด์ผ๋ก ํธ๋ฆฌ์ง์ ์ด ํฌ๊ฒ ์งํํ์๊ณ B41์ ๊ฒฝ์ฐ ์ ์ง์ ์ธ ํธ๋ฆฌ์ง์ ์ด ์ด๋ฃจ์ด์ก์ผ๋ฉฐ, B46์ ๊ฒฝ์ฐ ์ด๊ธฐํธ๋ฆฌ ๊ฐ์๋ก๋ถํฐ ํ๊ดด์ง์ ๊น์ง ํธ๋ฆฌ ์ง์ ์ด
๋งค์ฐ ์ง์ฐ๋์๊ณ , ๊ทน์ ์ผ๋ก ํ๊ดด์ ์ด๋ฅด๋ ๊ณผ์ ์ ๊ด์ฐฐํ ์๊ฐ ์์๋ค.
4. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ GIS์ฉ์ผ๋ก ๋ฒ์ธ๊ณ์ ์ฃผ๋ก ์ฌ์ฉ๋๋ ์ํญ์์์ง๋ก์, ์ ๊ธฐ์ ํธ๋ฆฌ์ ๊ฐ์๋ ์ธ์ ๊ฐ๋ ํ๊ดด๊ฐ ์๊ฒฌ๋ ์๋ช
์ ํ๊ฐํ ์ ์์ง๋ง ๊ทธ๋ฌ๋ ์ ๋ณต๊ธฐ๊ฐ
๊ธด ์์ง ์ผ์๋ก ์ ์ฐ์์ง๋ก์ ์ฐ์ํ๋ค ํ๊ฐ๋ฅผ ํ ์ ์๋ค. ์ด๋ ๊ณ ์ ๋ ์ด์ง๋ง B46์ ๊ฒฝ์ฐ B41์ ๋นํ์ฌ 145.2๋ฐฐ, CT 5531 CI์ ๋นํ์ฌ
53.57๋ฐฐ ๊ธด ์ ๋ณต๊ธฐ๋ฅผ ๊ฐ๋ ์ํญ์์์ง๋ก ์์ง์ ํ
์คํด๊ณผ ๊ฐํ ๊ณ๋ฉด๊ฒฐํฉ, ๊ฐ๊ต๋ฐ๋ ๋ฑ์ด ๋์ ์ ๋ฝํ ์ค์ ๊ธฐ๊ธฐ์ฉ ์์ง๋ก ์ฃผ๋ชฉ๋ฐ์ ์์ง๋ก ์ฌ๋ฃ๋๋ค.
๊ฐ์ฌ์ ๊ธ
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ 2018๋
๋ ์ค๋ถ๋ํ๊ต ๊ต๋ด์ฐ๊ตฌ๋น ์ง์์ ์ํ์ฌ ์ด๋ฃจ์ด์ง ์ฐ๊ตฌ๋ก์, ๊ด๊ณ๋ถ์ฒ์ ๊ฐ์ฌ๋๋ฆฝ๋๋ค.
References
Eichhorn R. M., 1977, Treeing in Solid Extruded Electrical Insulation, IEEE Trans.
Electr. Insul., Vol. EI-12, No. 1
Mason J. H., 1981, Assessing the resistance of polymers to electrical treeing, IEE
Proc., Vol. 128, No. 3, pp. 193-201
Bamji S., 1999, Electrical Trees, Physical Mechanisms and Experimental Techniques,
in Wiley Encyclopedia of Electrical and Electronics, J. Webster, Ed. John Wiley &
Sons, pp. 264-275
Ieda I., Nawata N., 1977, DC Treeing Breakdown As- sociated with Space Charge Formation
in Polyethylene, IEEE Trans. Electr. Insul., Vol. EI12, No. 1
Iddrissu I., Rowland S. M., Tzimas A., 2014, The Impact of Interfaces and Space Charge
Formation on Breakdown Strength of Epoxy Resin, pp. 90-93
Cho Y. S., Shim M. J., Kim S. W., 2000, Mater, Chem. Phys, 66, 70
Sarathi R., Sahu R. K., Rajeshkumar P., 2007, Mater. Sci. Eng.: A 445, 567
Imai T., Sawa F., Yoshimitsu T., Ozaki T., Shimizu T., 2004, IEEE Annual Report Conference
on CEIDP, Colorado, USA, pp. 402
Imai T., Sawa F., Ozaki T., Shimizu T., Kido R., Kozako M., Tanaka T., 2005, Proceedings
of International Symposium on Electrical Insulating Materials, Kitakyushu, Japan,
pp. 5
Park Jae Jun, Lee Chang Hoon, Lee Jae Young, Kim Hee Dong, 2011, Preparation of Epoxy/Micro-and-Nano-
Composites by Electric Field Dispersion Process and Its Mechanical and Electrical
Properties, IEEE Transaction on Dielectrics and Electrical Insulation, Vol. 18, No.
3, pp. 667-674
Park Jae Jun, Lee Jae Young, 2010, A New Dispersion Method for the Preparation of
Polymer/Organoclay Nano- composite in the Electric Fields, IEEE TRANSACTIONS ON DIELECTRICS
and Electrical Insulation, Vol. 17, No. 5, pp. 1516-1522
Park Jae-Jun, 2017, Effect of Epoxy-modified Silicone- treated Micro-/NanoSilicas
on the Electrical Breakdown Strength of Epoxy/Silica Composites, IEEE Transactions
on Dielectrics and Electrical Insulation, Vol. 24, No. 6, pp. 3794-3800
Iddrissu Ibrahim, Zheng Hualong, Rowland Simon M, 2016, Electrical tree growth in
epoxy resin under DC voltages, 2016 IEEE International Conference on Dielectrics (ICD),
Vol. 2, pp. 820-823
Sheng Bojie, Catterson Victoria M., Rowland Simon M., Iddrissu Ibrahim, 2016, Investigation
into pulse sequence analysis of PD features due to electrical tree growth in epoxy
resin, 2016 IEEE International Conference on Dielectrics (ICD), Vol. 2, pp. 744-747
Mason J. H., Oh PK, 1955, Proc. IEE C 102, 254
Theodosiou K., Gialas I., 2008, J. Electr. Eng. 59, 248
Park Jae-Jun, Lee Jae-Young, 2013, AC Electrical Breakdown Phenomena of Epoxy/Layered
Silicate Nanocomposites in Needle-Plate Electrodes, Journal of Nanoscience and Nanotechnology์ฒ,
Vol. 13, pp. 3377-3382
Sarathi R., Raju P. Gani, 2004, Diagnostic study of electrical treeing in underground
XLPE cable using acoustic emission technique, Polymer Testing 23, pp. 863-869
Zhou Yuanxiang, Liu Rui, Hou Fei, Zhang Xu, Xue Wenbin, 2013, Mophology of Electrical
Trees in Silicon Rubber, Journal of Electrostatics, pp. 1-9
Bao Minghui, Yin Xiaogen, He Junjia, 2011, Structure Characteristics of Electrical
Treeing in XLPE insulation under High frequency, Physica B 406, pp. 2885-2890
Vogelsang R., Farr T., Frรถhlich K., 2006, The Effect of Barriers on Electrical Tree
Propagation in Composite Insulation Materials, IEEE Transactions on Dielectrics and
Electrical Insulation, Vol. 13, No. 1, pp. 373-382
Tanaka Toshikatsu, matsunawa Akira, Ohki Yoshimichi, Kozako Masahiro, Kohtoh Masanori,
Okabe Shigemitsu, 2006, Treeing Phenomena in Epoxy/Alumina Nanocomposite and Interpretation
by a Multi-core Model, IEEJ Trans. FM, Vol. 26, No. 11, pp. 1128-1135
์ ์์๊ฐ
๋ฐ ์ฌ ์ค (Park Jae-Jun)
1985๋
๊ด์ด๋ํ๊ต ์ ๊ธฐ๊ณตํ๊ณผ ํ์ฌ
1987๋
๊ด์ด๋ํ๊ต ์ ๊ธฐ๊ณตํ๊ณผ ์์ฌ
1993๋
๊ด์ด๋ํ๊ต ์ ๊ธฐ๊ณตํ๊ณผ ๋ฐ์ฌ
1997๋
~ํ์ฌ ์ค๋ถ๋ํ๊ต ์ ๊ธฐ์ ์๊ณตํ๊ณผ ๊ต์
E-mail :
jjpark@joongbu.ac.kr