์ด๊ฑด์
(Keon Young Yi)
1iD
์ ์ ์ฌ
(Sunjae Jeong)
2iD
์๊ธฐ์ฑ
(Kisung Seo)
โ iD
-
(Dept. of Electrical Engineering, Kwangwoon University, Korea)
-
(Department of Electronics Engineering, Seokyeong University, Korea)
Copyright ยฉ The Korean Institute of Electrical Engineers(KIEE)
Key words
Defects detection, Convolutional neural network, Network Reduction, Embedded System, YOLOv2, YOLOv3, YOLOv2-tiny
1. ์ ๋ก
์์ ๊ธฐ๋ฐ์ ๊ฒฐํจ ๊ฒ์ฌ ๊ธฐ์ ์ด ๋ฐ๋ฌํ์ฌ ๋ค์ํ ๋ถ์ผ์์ ๊ฒ์ฌ ์๋ํ์ ์ ์ฉ์ด ๋น ๋ฅด๊ฒ ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์๋ค. ํนํ, ๊ธฐ์กด์ ๋จธ์ ๋น์ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ์ฑ๋ฅ์ด ๋๋ฌํ์ง
๋ชปํ ์์ค์ ์ ๋ณด์ด๋ฉด์ ๋์ด๋๊ฐ ๋์ ๋์์ ๋ํด์๋ ์ ์ฉ ๋ฒ์๋ฅผ ๋๋ ค๊ฐ๊ณ ์๋ค[1-3].
ํ๋ฉด์ ๊ฒฐํจ ๊ฒ์ฌ ๋ฐฉ์์ ๊ฒ์ฌ ํ๊ฒฝ์ ๋ฐ๋ผ ํฌ๊ฒ 3๊ฐ์ง๋ก ๋๋ ์ ์๋ค. ์ฒซ์งธ, ๊ณ ์ ๋ ์์น์์ ๋ถํ์ ๊ฒ์ฌํ๋ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ์ฐ์
์ฉ ๋จธ์ ๋น์ ์์คํ
์์
์ฃผ๋ก ์ฌ์ฉ๋๊ณ ์๋ค. ๋์งธ, ๋ก๋ด์ ๋ถ์ฐฉ๋ ๊ฒ์ฌ์ฅ์น๋ฅผ ์ด๋ํ์ฌ ์ ํ๋ ์์
์์ญ๋ด์์์ ํ์ฅ๋ ์์น๋ค์ ๊ฒ์ฌํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก, ๋ถํ์ ์ ํ์ข์ฐ ๋ฑ์ ์ฌ๋ฌ
๊ณณ์ ๊ฒ์ฌํ๋๋ฐ ์ฌ์ฉ๋๋ค. ์
์งธ, ๋๋ก ๋ฑ์ ์ด๋์ฒด๊ฐ ์ด๋ํ๋ฉด์ ๋์ ์์ญ์ ๋ถํฌ๋์ด์๋ ๊ฒฐํจ๋ค์ ๊ฒ์ฌํ๋ค. ๊ฑด๋ฌผ ์ธ๋ฒฝ, ๋นํ๊ธฐ์ ์ ๋ฐ ๋ณธ์ฒด, ํฐ
์ฒ ํ ํ๋ฉด ๋ฑ์ ๊ฒฐํจ์ ๊ฒ์ฌํ๋ ์๋ฅผ ๋ค ์ ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ 1์ 3๊ฐ์ง ํ๋ฉด ๊ฒฐํจ ๊ฒ์ฌ ๋ฐฉ์์ ๋ํ ์์๋๊ฐ ๋์ ์๋ค. ๊ณ ์ ํ ๋ฐฉ์์ด ์ฃผ๋ก ์ฌ์ฉ๋๋ ๊ธ์ ์ผ์ด์ค, LED ํจ๋, ์ ์์์์ ํ๋ฉด ๊ฒฐํจ์ ๋ํด์๋
์์ฐ ๊ท๋ชจ๊ฐ ํฌ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ด๋ฏธ ์๋น ๋ถ๋ถ ๊ฒ์ฌ ์๋ํ๊ฐ ์ด๋ฃจ์ด์ง๊ณ ์๋ค. ํ ์ ํ์ ๋ํด์ ๋ค์์ ์์น๋ฅผ ์ด๋ํ๋ฉฐ ๊ฒ์ฌํด์ผ ํ๋ ๊ฒฝ์ฐ ๋ก๋ดํ์ด ์ฐ์ด๋ฉฐ,
๋ก๋ดํ์ด ๊ฒ์ฌ ๋์ ๋ถ์๋ฅผ ์ด๋ํ๋ฉด์ ๊ฒ์ฌํ๋ค. ์ด ๋ฐฉ์๋ ์๋์ฐจ ๋ฐ ์ ์ ๋ถ์ผ์์ ์ ์ฉ์ด ํ๋๋๊ณ ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 1. ํ๋ฉด ๊ฒฐํจ ๊ฒ์ฌ ๋ฐฉ์์ ์ข
๋ฅ a) ๊ณ ์ , b) ๋ก๋ด, c) ๋๋ก
Fig. 1. Types of surface defects inspection a) fixed, b) robot, c) drone
๊ทธ๋ฌ๋ ๊ฒ์ฌ ์์ญ์ ๊ท๋ชจ๊ฐ ํฐ ๊ฑด๋ฌผ ์ธ๋ฒฝ์ด๋ ๋ํ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ์ฒ ํ ํ๋ฉด ๋ฑ์ ๋ํ ๊ฒ์ฌ๋ ์์ง๊น์ง ์๋ํ์ ์ ๋๊ฐ ๋ฏธํกํ ํธ์ด๋ค. ๋์ ๊ฒ์ฌ ์์ญ์
์ด๋ํ๋ ๋๋ก ๋ฑ์ ์ด๋์ฒด๊ฐ ํ์ํ๊ณ ๊ฒ์ฌ ํ๋ซํผ๋ ๋ฐ์คํฌํ ๊ธฐ๋ฐ์ ๊ฒ์ฌ์ฅ์น๊ฐ ์๋๋ผ ์๋ฒ ๋๋ํ ์ฅ์น๋ฅผ ํ์๋ก ํ๋ค. ๋ํ ๊ฐ๊ณต ๋ง๋ฌด๋ฆฌ๊ฐ ์๊ท๋ชจ ๋ถํ์
๋นํด ๊ฑฐ์น ๊ณ , ์ฌ์ฉ์ ๋ฌธ์ ๊ฐ ์์ผ๋ฉด ํ๋ฉด์ ๋ถ์๋ฌผ์ด๋ ์ค์ผ๋ฑ์ด ํผ์ฌํ๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ๋ง๋ค. ๋ํ ๊ฒฐํจ๊ณผ ๋น๊ฒฐํจ์ ๊ตฌ๋ณ์ด ๋งค์ฐ ์ด๋ ค์์ ๊ฒ์ถ ๋์ด๋๋ ๋๋ค.
๋ฐ๋ผ์ ์ ํต์ ์ธ ๋จธ์ ๋น์ ๊ธฐ๋ฒ์ ์ฑ๋ฅ ํ๊ณ๋ฅผ ๋์ ์ ์๋ ๋ฅ๋ฌ๋ ๊ธฐ๋ฒ์ ์ ์ฉ์ด ์๊ตฌ๋๋ฉฐ, ๋์์ ์๋ฒ ๋๋ ์์คํ
์์ ์ฒ๋ฆฌ๊ฐ ๊ฐ๋ฅํด์ผ ํ๋ ์ ํ ์ฌํญ์ด
์๋ค.
๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ๋๋ก ๋ฑ์ ์ด๋์ฒด๋ฅผ ํตํด ๊ฒ์ฌ๋ฅผ ์งํํ๋ ํฐ ์ฒ ํ ๋๋ ๊ธ์ํ์ ํ๋ฉด ๊ฒ์ฌ๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ํ์ฌ, ์ด์ ํ์ํ ์๊ตฌ ์กฐ๊ฑด๊ณผ ๋ฌธ์ ํน์ฑ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ
๋ฅ๋ฌ๋ ๊ธฐ๋ฒ๊ณผ ์ด์ ์๋ฒ ๋๋ ์์คํ
์์ ์ ์ฉ์ ๊ฒํ ํ๋ค.
๋ฅ๋ฌ๋ ๊ธฐ๋ฐ ๊ฒฐํจ ๊ฒ์ฌ์ ๋ํ ์ ํ ์ฐ๊ตฌ์์ VOV[4] ํํฐ์ CNN์ ๊ฒฐํฉํ์ฌ ํ๋ฉด ๊ฒฐํจ์ ๋ํ ๊ฒ์ถ์ ์๋ํ์๋ค[5]. ์ด ๋ฐฉ๋ฒ์ ROI์ ์๊ฐ ๋น๊ต์ ์ ์ด์ ์ฒ๋ฆฌ ์๋ ๋ฉด์์ ์ฅ์ ์ ๊ฐ์ง๋, ๊ฒ์ถ์ฑ๋ฅ์ด ๋ง์กฑ์ค๋ฝ์ง ์์๋ค. ํ์ ์ฐ๊ตฌ๋ก R-CNN[6] ๊ธฐ๋ฐ ์ ๊ทผ๋ฒ ์ค ๊ฐ์ฅ ์ต์ ๋ฐฉ๋ฒ์ธ Faster R-CNN[7]์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๊ฒฐํจ์ ๊ฒ์ถ ์ฑ๋ฅ๊ณผ ์๋๋ฅผ ํฅ์์์ผฐ๋ค[8]. ๋ํ, YOLOv2[9] ๊ธฐ๋ฒ์ ์ ์ฉํ์ฌ Faster R-CNN ์ ๊ทผ๋ฒ๊ณผ ๋น๊ตํ ์ฐ๊ตฌ๋ ์ํํ์๋ค[10]. ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ์ด๋ฌํ ์ฌ์ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํ์ฅํ์ฌ, ์ฒ ํ ํ๋ฉด์ฉ ๊ฒฐํจ ๊ฒ์ฌ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ํด์ YOLOv2 ๋ฐ v3๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ์๋ฒ ๋๋ ์์คํ
์ ์ฉ์ ์ํ
๋คํธ์ํฌ ์ถ์ ๋ชจ๋ธ์ ๊ตฌํํ๋ค. NEU ์ฒ ํ ๋ฐ์ดํฐ[11]๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ NVIDIA์ฌ์ Jetson TX1[12] ๋ณด๋ ํ๊ฒฝ์์ ์คํ์ ์ํํ๋ค.
2. ๊ฒฐํจ ๋ฐ์ดํฐ ํน์ฑ ๋ฐ ์์น ๊ฒ์ถ
์ฒ ํ ๋ฑ์ ๊ธ์ ํ๋ฉด ๊ฒฐํจ ๊ฒ์ฌ๋ ํ๋ฉด์ด ๊ท ์ผํ์ง ์๊ฑฐ๋ ๋งค๋๋ฝ์ง ์์ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ๋ง์์ ํฌ๋, ์คํฌ๋์น, ํ ์ง ๋ฑ์ ๊ฒฐํจ์ด ํ๋ฉด ๋ฐฐ๊ฒฝ๊ณผ ๊ตฌ๋ณํ๊ธฐ ๋งค์ฐ
์ด๋ ต๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 2. ํ๋ฉด ๊ฒฐํจ์ ์
Fig. 2. Exmaples of surface defects
๊ทธ๋ฆผ 2๋ NEU ์ฒ ํ ๋ฐ์ดํฐ์ ์ผ๋ถ ์์ด๋ค. ์ฌ์ง ํน์ฑ๊ณผ ๊ฐ๊ณต ๊ณผ์ ์์ ํฌํจ๋๋ ๋ฐฐ๊ฒฝ ๋ฌด๋ฌ๋ค๊ณผ ์ค์ผ ๋ฐ ๋ถ์๋ฌผ๋ก ์ธํด์ ๊ฒฐํจ๊ณผ ์ ์์ ๊ตฌ๋ถ์ด ์ด๋ ต๊ณ ์กฐ๋ช
์
๋ฐ๋ผ ๊ฒฐํจ์ ๊ฒ์ถ์ด ๋์ฑ ์ด๋ ค์ด ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ๋ฐ์ํ๋ค. ํ๋ฉด ๊ฒฐํจ ๊ฒ์ฌ๋ ๊ฒฐํจ ์์น๊ฐ ๊ณ ์ ๋์ด ์๊ณ , ๊ฒฐํจ์ ์ฌ๋ถ๋ ์ข
๋ฅ๋ง์ ํ๋จํ๋ ๊ฒฐํจ ๋ถ๋ฅ์ ๋ฌธ์ ์
๊ฒฐํจ์ ์ข
๋ฅ์ ์๊ด์์ด ๊ฒฐํจ ๋ฐ ์์น๋ฅผ ํ๋ณํด์ผ ํ๋ ๊ฒฐํจ ๊ฒ์ถ ๋ฌธ์ ๋ก ๋๋ ์ ์๋ค. ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ํ์๋ฅผ ๋ค๋ฃฌ๋ค.
3. CNN ๊ธฐ๋ฐ ๊ฒฐํจ ๊ฒ์ถ ๊ธฐ๋ฒ
3.1 CNN VoV, Faster R-CNN
๋จธ์ ๋น์ ๊ธฐ๋ฒ์ผ๋ก๋ ์ ํต์ ์ธ ํํฐ ๊ธฐ๋ฐ์ ์ ๊ทผ๋ฒ[1,2], ํํฐ์ SVM๋ฑ์ ๊ธฐ๊ณํ์ต์ ๊ฒฐํฉํ ์ ๊ทผ๋ฒ[2,3,4], ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ CNN(Convolutional Neural Network) ๋ฑ์ ์ด์ฉํ ๋ฅ๋ฌ๋ ์ ๊ทผ๋ฒ์ด ์๋ค[5,8]. ๋์ด๋๊ฐ ๋์ ๊ฒฐํจ ๊ฒ์ฌ์๋ ํํฐ ๋๋ ๊ฒ์ถ์ ๊ธฐ๋ฐ์ ์ ๊ทผ์ด ์ฑ๋ฅ์ ํ๊ณ๋ฅผ ๋ณด์ด๊ณ ์๋ค. ์กฐ๋ช
์ ๋ถ๊ท ์ผํ ๋ฐ์ฌ๋ ํ๋ฉด์ด ๊ท ์ผํ์ง ์์ ๊ฒฝ์ฐ, ๊ฒฐํจ๊ณผ
์ฃผ๋ณ์ ๊ตฌ๋ถ์ด ๋ช
ํ์น ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๊ฒฐํจ์ ๊ฒ์ถํ๊ธฐ๊ฐ ๋์ฑ ์ด๋ ต๋ค.
3.2 YOLO v2, v3
YOLOv2[9]๋ ์ค์๊ฐ ๊ฐ์ฒด ๊ฒ์ถ์ ๋ชฉํ๋ก ํ๋ ํ์ต ๋ฐ ๊ฒ์ถ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ด๋ค. ์
๋ ฅ ์ด๋ฏธ์ง๋ฅผ ๊ทธ๋ฆฌ๋ ์
๋ก ๋๋ ํ ๊ฐ ์
๋ง๋ค n๊ฐ์ ์ต์ปค ๋ฐ์ค๋ฅผ ์ ์ฉํ์ฌ ๊ทธ๋ฆฌ๋
์
๋ด์ ๊ฐ์ฒด์ ์กด์ฌ ํ๋ฅ , ๊ฐ์ฒด์ ๋ํ ํด๋์ค์ ํ๋ฅ ์ ๊ตฌํ๋ค. ์ด๋ฅผ ํ ๋๋ก ์ต์ข
์ ์ผ๋ก ๊ฐ์ฒด์ ์ค์ฌ์ขํ์ ๋๋น ๋ฐ ๋์ด๋ฅผ ์ถ์ ํ๋ค. ๊ทธ๋ฆผ 3์ YOLOv2์ ๊ตฌ์กฐ๊ฐ ๋์ ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 3. YOLOv2 ๋คํธ์ํฌ
Fig. 3. YOLOv2 Network
YOLOv3[13]๋ YOLOv2๋ฅผ ๊ฐ์ ํ ๊ธฐ๋ฒ์ด๋ค. YOLOv2์์ ๊ฒ์ถ ๋ถ๋ถ์ด ํ ๊ฐ์ง ์ค์ผ์ผ์์๋ง ์ํ๋๋ ๊ฒ๊ณผ ๋ฌ๋ฆฌ, YOLOv3๋ ๊ฒ์ถ ๋ถ๋ถ์ด ์ธ ๊ฐ์ง ์ค์ผ์ผ์์
์คํ๋๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ๋ ๊น์ ๋คํธ์ํฌ์์๋ ํน์ง์ ํจ์จ์ ์ผ๋ก ๊ฒ์ถํ ์ ์๋ค. ๋ํ, YOLOv2์์ ์ปจ๋ณผ๋ฃจ์
์ธต์ด 19๊ฐ์ธ darknet19๋ฅผ
์ฌ์ฉํ ๊ฒ์ ๋นํด YOLOv3์์๋ ๋ ๋์ ์ ํ๋๋ฅผ ์ํด ์ปจ๋ณผ๋ฃจ์
์ธต์ด 53๊ฐ์ธ darknet53์ ์ฌ์ฉํ๋ค. ๋คํธ์ํฌ ์ธต์ด ๊น์ด์ง์๋ก ๊ธฐ์ธ๊ธฐ ์์ค์
๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ๋์์ง๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ResNet[15]์์ ์ฌ์ฉ๋ Residual(Shortcut) ๊ธฐ๋ฒ์ ์ฐจ์ฉํ๋ค. ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ์๋ฒ ๋๋ ์์คํ
์ ์ฉ์ ์ํ์ฌ ๊ท๋ชจ๊ฐ ํฐ YOLOv3 ๋ณด๋ค๋ YOLOv2๋ฅผ
์ฃผ ๋์์ผ๋ก ๋คํธ์ํฌ๋ฅผ ๋ณํํ๊ณ YOLOv3๋ ๋น๊ต๋ง์ ์ํด ์ฌ์ฉํ๋ค.
4. YOLO ๋คํธ์ํฌ ๋ณํ
4.1 ๊ฒ์ถ ์ฑ๋ฅ ํฅ์์ ์ํ ๊ตฌ์กฐ ๋ณ๊ฒฝ
์ฒ ํ ํ๋ฉด ๊ฒฐํจ์ ๋ํ ๊ฒ์ถ ์ฑ๋ฅ์ ๋์ด๊ธฐ ์ํด์ YOLOv2์ ๊ตฌ์กฐ ๋ณ๊ฒฝ์ ์๋ํ๋ค. Route ๊ธฐ๋ฅ์ ์ด์ ์ธต์ ์ถ๋ ฅ์ ์ต์ข
์ถ๋ ฅ์ธต์ ๊ฒฐํฉ(Concatenation)ํ์ฌ
์ฌ์ฉํ๋ ๋ฐฉ์์ด๋ค. YOLOv2์ ๊ธฐ๋ณธ๊ตฌ์กฐ์์๋ ๊ทธ๋ฆผ 3๊ณผ ๊ฐ์ด 5๋ฒ์งธ ์ปจ๋ณผ๋ฃจ์
๊ทธ๋ฃน ์ธต๊ณผ ์ต์ข
์ถ๋ ฅ์ธต์ ๊ฒฐํฉํ์ฌ ์ฌ์ฉํ๊ณ ์๋ค. ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ๊ฒฐํจ ์ธ์๊ณผ์ ์์์ ํน์ง ์์ค์ ์ค์ด๊ธฐ ์ํด์ ์ด์ ์ธต์์
๋ ๊ฐ์ Route๋ฅผ ์ฐ๊ฒฐํ๋ ๋ฐฉ์์ ์๋ํ๋ค. ๊ทธ๋ฆผ 4์ 4, 5๋ฒ์งธ ์ปจ๋ณผ๋ฃจ์
๊ทธ๋ฃน ์ธต๊ณผ ์ต์ข
์ถ๋ ฅ์ธต์ ๊ฒฐํฉํ๋ Double Routes ์ฐ๊ฒฐ ๊ตฌ์กฐ๊ฐ ๋์ ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 4. Double Routes ์ฐ๊ฒฐ
Fig. 4. Double Routes connection
4.2 ์๋ฒ ๋๋ ์์คํ
์ํ์ ์ํ ๋คํธ์ํฌ ์ถ์
์ฐ์ฐ ์ฑ๋ฅ์ด ์ ํ์ ์ธ ์๋ฒ ๋๋ ์์คํ
์์์ ๋ฅ๋ฌ๋ ์ํ์ ์ํด์๋ ๋คํธ์ํฌ์ ์ถ์๊ฐ ํ์ํ๋, ์ด๋ ์ฑ๋ฅ์ ์ ํ๋ฅผ ๊ฐ์ ธ์จ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ฑ๋ฅ์ ์ต๋ํ
์ ์งํ๋ฉด์ ์ฐ์ฐ๋์ ์ค์ด๊ธฐ ์ํ ์์ถ ๊ธฐ์ ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์งํ๋์ด ์๋ค. ๊ฐ์ค์น ๊ฐ์ง์น๊ธฐ(Weight Pruning), ์์ํ/์ด์งํ์ ์๋๋ถํฐ ๋คํธ์ํฌ์
๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ๋ณ๊ฒฝํ๋ ๋ค์ํ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์งํ๋๊ณ ์๋ค[15]. ๋์ ๋ฌธ์ ์ ๋ฐ๋ผ ๋ ๋์ ๋ฅ๋ฌ๋ ๋คํธ์ํฌ์ ๋ฐ๋ผ ์ ๊ทผ๋ฒ์ด ๋ฌ๋ผ์ง๋ฉฐ, ๊ฒฝ์ฐ์ ์๊ฐ ๋ฐฉ๋ํ ๋ฌธ์ ์ด๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๋น๊ต์ ๊ฐ๋จํ ์๋๋ฅผ ํตํด ๋คํธ์ํฌ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ
์ถ์ํ๋ ๋ฐฉ์์ ์ฌ์ฉํ๋ค. YOLOv2์์ ๋ฐ๋ณต๋๋ ์ปจ๋ณผ๋ฃจ์
๊ทธ๋ฃน ์ธต์ ์ ๊ฑฐํ์ฌ ๋คํธ์ํฌ ๊ท๋ชจ๋ฅผ ์ถ์ํ๋ค. ์ฆ, ๊ทธ๋ฆผ 5์์ ๋ค๋ชจ๋ก ํ์๋ ์ปจ๋ณผ๋ฃจ์
๊ทธ๋ฃน ์ธต์ 4, 5๋ฒ์งธ์์ ๋ ๋ฒ ๋ฐ๋ณต์(2x) ํ๋ฒ ๋ฐ๋ณต(1x)์ผ๋ก ๋ณ๊ฒฝํ๋ค. YOLOv3์ ๋ํด์๋ ๊ฐ์ ๋ฐฉ์์
์ ์ฉํ์ฌ ์ถ์๋ ๋ชจ๋ธ์ ๊ตฌ์ฑํ๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 5. ๋คํธ์ํฌ ์ถ์
Fig. 5. Network reduction
๊ทธ๋ฆผ. 6. YOLOv2-tiny ์์
Fig. 6. Network reduction
4.3 YOLOv2-tiny ๋ชจ๋ธ์ ๋ณํ
YOLOv2์ v3๋ ๊ท๋ชจ๊ฐ ๋งค์ฐ ํฐ ๋คํธ์ํฌ๋ก ์ฑ๋ฅ ์ ํ๊ฐ ์ ์ ๋ฒ์๋ด์์ ์ผ๋ถ ์ถ์๋ฅผ ํ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ์๋ฒ ๋๋ ์์คํ
์์ ์ํ๋๊ธฐ์๋ ์ฌ์ ํ ๊ท๋ชจ๊ฐ
ํฌ๋ค. ์ถ์์จ์ ๋์ผ ๊ฒฝ์ฐ ์ฑ๋ฅ์ด ๊ธ๊ฒฉํ ๋จ์ด์ง๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ฑ๋ฅ๊ณผ ์ํ ์๋์ ๋ํ ์ฌ์ฉ์์ ๋ค์ํ ์ ํ์ ์ํด์ YOLOv2์ ์ถ์์ ํจ๊ป ์ฌ์ ์
๊ฒฝ๋ํ๋ YOLOv2-tiny[14] ๋ชจ๋ธ๋ก๋ถํฐ ์ญ์ผ๋ก ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ํ์ฅ์์ผ ์ฑ๋ฅ์ ๋์ด๋ ์๋๋ฅผ ์ํํ๋ค. YOLOv2-tiny ๋ชจ๋ธ์ ์ฒ๋ฆฌ์๋๋ ๋งค์ฐ ๋น ๋ฅด๋ ๊ฒ์ถ ์ฑ๋ฅ์ด ๋จ์ด์ง๋ ๋จ์ ์ด
์๋ค. ๊ทธ๋ฆผ 6๊ณผ ๊ฐ์ด ๋ค๋ชจ๋ก ํ์๋ ์ปจ๋ณผ๋ฃจ์
์ธต(Extra Layers)์ ์ถ๊ฐํ์ฌ YOLOv2-tiny์ ์ฑ๋ฅ์ ๊ฐ์ ํ๋ค.
5. ์คํ ๋ฐ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ถ์
5.1 ์๋ฒ ๋๋ ๋ฅ๋ฌ๋ ์์คํ
์คํ ํ๊ฒฝ
๊ทธ๋ฆผ. 7. Jetson ๋ณด๋
Fig. 7. Jetson Board
Jetson TX1[12] ๋ณด๋๋ ์๋ฒ ๋๋ ํ๊ฒฝ์์ GPU์ฐ์ฐ์ ์ฌ์ฉํ ์ ์๋๋ก NVIDIA์ฌ์์ ๊ฐ๋ฐํ ๊ฐ๋ฐ์์ฉ ๋๊ตฌ์ด๋ค(๊ทธ๋ฆผ 7). TX1 ๋ณด๋์๋ 256๊ฐ์ ์ฝ์ด๋ฅผ ๊ฐ์ง NVIDIA Maxwell GPU๊ฐ ๋ด์ฅ๋์ด ์์ผ๋ฉฐ NVIDIA์ฌ์์ ์ ๊ณตํ๋ JetPack์ ์ค์นํ์ฌ
CUDA, cuDNN ๋ฐ GPU์ฐ์ฐ์ ํ์ํ ํด๋ค์ ์์ฝ๊ฒ ์ค์นํ์ฌ ์ฌ์ฉ ํ ์ ์๋ค.
5.2 ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ
๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ๊ธ์์ผ๋ก ๋ ๊ธ์ ๋ถํ์ ํ๋ฉด์ ๋ํด North Eastern ๋ํ์์ ๊ตฌ์ฑํ NEU surface ๋ฐ์ดํฐ[11]๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์คํ์ ์งํํ๋ค.
ํ 1. ์คํ์ ์ฌ์ฉ๋ ๋ฐ์ดํฐ ์
Table 1. Number of data used for experiments
|
No. of training data
|
No. of test data
|
NEU surface
|
1,440
|
360
|
ํ 2. ํ์ต ํ๋ผ๋ฏธํฐ
Table 2. Parameters for training
Learning rate
|
Burn in
|
Batch size
|
Max batches
|
0.001
|
1000
|
64
|
24000
|
์คํ์ ์ฌ์ฉ๋ ๋ฐ์ดํฐ๋ ๊ฐ ํด๋์ค๋น 300์ฅ ์ฉ ์ด 6๊ฐ์ ํด๋์ค๋ก ๊ตฌ์ฑ์ด ๋์ด์์ผ๋ฉฐ, ํ์ต๊ณผ ํ
์คํธ์ ๊ตฌ์ฑ์ ํ 1๊ณผ ๊ฐ์ผ๋ฉฐ, ํ์ต์ ์ฌ์ฉ๋ ํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ ํ 2์ ๊ฐ๋ค.
YOLOv2์ v3์์ ์ต์ปค๋ฐ์ค ์ต์ ํ[7]๋ ๊ฒฐํจ๋ค์ ๋ผ๋ฒจ๋ค์ ๋น๊ตํ์ฌ k๊ฐ์ ๋ฐ์ค๋ค๋ก ๊ตฐ์งํ ํ์ฌ ํด๋น ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ฒฐํจํฉ ๋ถํฌ์ ๋ง๊ฒ ์ต์ปค๋ค์ ๊ตฌ์ฑํ๋ค. ๊ทธ๋ฆผ 8์์ ์ข์ธก์ Anchor 5๋ YOLOv2 ์์์ ์ต์ ํ ๊ฒฐ๊ณผ์ด๊ณ , Anchor 9 ์ YOLOv3์์์ ์ต์ ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ํ๋ธ๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 8. ์ต์ปค๋ฐ์ค ์ต์ ํ, Anchor 5 (v2), Anchor 9 (v3)
Fig. 8. Optimization of anchor box, Anchor 5 (v2), Anchor 9 (v3)
YOLOv2์ v3 ๋ฐ ์ ์๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๋ณํ๋ ๋ชจ๋ธ์ ๋ํด์ ๊ฒ์ถ ์ฑ๋ฅ๊ณผ BFLOPS(Billion Flops) ๋ฐ fps๋ฅผ ๋น๊ตํ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ
ํ 3์ ๋์ ์๋ค. YOLOv2-route๋ 4.2์ ์์ ์ค๋ช
ํ Double Routes ์ฐ๊ฒฐ ๊ตฌ์กฐ์ด๊ณ , YOLOv2_r 4.2์ ์์ ์ธ๊ธํ ์ถ์ ๋ชจ๋ธ์ด๋ค.
YOLOv2_route_r์ YOLOv2-route๋ฅผ ์ถ์ํ ๊ฒ์ด๊ณ , YOLOv3_r์ YOLOv3์ ์ถ์ ๋ชจ๋ธ์ด๋ค. YOLOv2_tiny_m์ YOLOv2_tiny๋ฅผ
์์ ํ ๋ชจ๋ธ์ด๋ค(4.3์ ์ฐธ๊ณ ).
ํ 3. ์์น ์ฑ๋ฅ ๊ฒฐ๊ณผ
Table 3. Numerical performance results
|
mAP(%)
|
BFLOPS
|
fps
|
YOLOv2
|
65.14
|
29.362
|
4.8
|
YOLOv2-route
|
67.04
|
32.640
|
4.2
|
YOLOv3
|
58.20
|
65.326
|
2.5
|
YOLOv2_r
|
65.53
|
25.818
|
5.1
|
YOLOv2_route_r
|
64.41
|
29.096
|
4.6
|
YOLOv3_r
|
55.78
|
46.985
|
3.3
|
YOLOv2-tiny
|
36.77
|
6.953
|
12.5
|
YOLOv2_tiny_m
|
62.33
|
13.280
|
8.8
|
YOLOv2-route๋ ์๋ณธ์ ๊ฒ์ถ ์ฑ๋ฅ์ธ 65.14% ๋ณด๋ค 2% ์ฆ๊ฐ๋ 67.04%์ ํฅ์์ ๋ณด์์ผ๋ ์ฐ์ฐ๋์ธ BFLOPS๋ 32.64๋ก ์ฆ๊ฐํ๊ณ
fps๋ 4.2๋ก ๊ฐ์ํ์๋ค. ์ฑ๋ฅ ๊ฐ์ ์ ์ํด ๋ ๊ท๋ชจ๊ฐ ์ปค์ง YOLOv3๋ ์ฒ ํ ๊ฒฐํจ ๊ฒ์ถ ๋ฌธ์ ์๋ ์คํ๋ ค 58.2%๋ก ๊ฒ์ถ ์ฑ๋ฅ์ด ๋จ์ด์ก๋ค.
๊ทธ๋ฆฌ๊ณ fps๋ YOLOv2์ ์ ๋ฐ ์์ค์ธ 2.5๋ฅผ ๊ธฐ๋กํ๋ค. YOLOv2_r ์ถ์ ๋ชจ๋ธ์ ์ฑ๋ฅ์ 65.53%๋ก ์๋ณธ๋ณด๋ค 0.5% ํฅ์๋์๊ณ fps๋
5.1 ๋ก ์ํญ ์ฆ๊ฐ๋์๋ค. YOLOv2_route ๋ชจ๋ธ์ ์ถ์ํ YOLOv2_route_r์์๋ ์ฑ๋ฅ์ 64.41%๋ก ์ฝ๊ฐ ์ ํ๋์๊ณ ์ฒ๋ฆฌ์๋๋
4.6 fps๋ก ์ถ์ ์ ๋ณด๋ค๋ ์ฆ๊ฐ๋์์ผ๋ ๊ธฐ๋ณธ YOLOv2์ ๋นํด์๋ ๋ ๊ฐ์ง ์ธก๋ฉด ๋ชจ๋ ์ฝ๊ฐ์ฉ ๋ชป ๋ฏธ์ณค๋ค. YOLOv3_r๋ ์ฒ๋ฆฌ์๋๋ ์๋ณธ์
๋นํด ์ฝ๊ฐ ๋์์ก์ผ๋ ์ฑ๋ฅ์ด ์ ํ๋์ด ๊ฒฐํจ ๋ฌธ์ ์ ๋ํด์๋ ํฐ ํ๋ชจ์ ๋คํธ์ํฌ๊ฐ ์ ์ฉํ์ง ๋ชปํจ์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. ์ ๋ฆฌํ๋ฉด YOLOv2 ๋ณด๋ค ๋ ์งํ์์
๋ ๋์ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ด๋ ๊ฒ์ YOLOv2_r ์์ ์ ์ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ 5.1 fps๋ ์ฌ์ ํ ๋ฎ์ ์ฒ๋ฆฌ ์๋์ด๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ์ด๋ฅผ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ ์ํด์ ์๋๊ฐ
๋น ๋ฅธ YOLOv2-tiny์ ์ฑ๋ฅ์ ๊ฐ์ ํ์ฌ YOLOv2_tiny_m์ ์ ์ํ์๊ณ , 62.33% ์ฑ๋ฅ์ 8.8 fps๋ฅผ ์ป์ ์ ์์๋ค. ์ด๊ฒ์
YOLOv2์ ๋นํด์ ์ฑ๋ฅ์ 2.81%๋ง ๊ฐ์ํ๋ฉด์ ์ฒ๋ฆฌ์๋๋ ๊ฑฐ์ 2๋ฐฐ ๊ฐ๊น์ด ํฅ์ ์ํจ ๊ฐ์ ๋ ๊ฒฐ๊ณผ์ด๋ค.
ํ 1์ ๋์จ YOLO ๋ณํ ๋ชจ๋ธ์ ๋ํ ์ฑ๋ฅ ๋น๊ต ๊ทธ๋ํ๊ฐ ๊ทธ๋ฆผ 8์ ๋์ ์๋ค. ์ฑ๋ฅ mAP์ ์ฐ์ฐ๋ BFLOPS์ ๋ํ ์์น๋ฅผ ๋์ํ ํ ๊ฒ์ผ๋ก ์ข์์ ์์นํ ์๋ก ์ฐ์ํจ์ ๋ํ๋ธ๋ค. YOLOv2_tiny_m ๋ชจ๋ธ์ด
๋ ๊ฐ์ง ์งํ๋ฅผ ๋ง์กฑ์ํด์ ์ ์ ์๋ค. ๊ทธ๋ฆผ 9์๋ mAP์ fps์ ๋ํ ๊ทธ๋ํ๊ฐ ๋์ ์์ผ๋ฉฐ ์ฐ์์ ์์นํ ์๋ก ์ฐ์ํจ์ ๋ํ๋ธ๋ค. ์ญ์ YOLOv2_tiny_m ๋ชจ๋ธ์ด ๊ฐ์ฅ ์ข์ ๋์์์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๊ณ
์๋ค.
ํ์ฌ๋ ์ฑ๋ฅ์ด ๋จ์ด์ง๋ Jetson TX1 ๋ณด๋์์ ์คํํ์์ผ๋ ์ฐ์ฐ ์๋๊ฐ ๋น ๋ฅธ Jetson TX2 ๋ณด๋๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ฉด, ๊ฐ์ ๊ฒ์ถ ์ฑ๋ฅ์ ๋ ๋์
fps๋ฅผ ์ป์ ์ ์์ด์, ์ค์ ํ์ฅ ์ ์ฉ์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ๊ธฐ๋ํ ์ ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 9. YOLO ๋ณํ ๋ชจ๋ธ ์ฑ๋ฅ ๋น๊ต 1 (mAP ๋ BFLOPS)
Fig. 9. Performance comparison 1 of various YOLO Networks (mAP vs BFLOPS)
๊ทธ๋ฆผ. 10. YOLO ๋ณํ ๋ชจ๋ธ ์ฑ๋ฅ ๋น๊ต 2 (mAP ๋ fps)
Fig. 10. Performance comparison 2 of various YOLO Networks (mAP vs fps)
6. ๊ฒฐ ๋ก
๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ์ฒ ํ ํ๋ฉด ๊ฒฐํจ์ ๋ํ ๋ฅ๋ฌ๋ ๊ธฐ๋ฐ ๊ฒ์ถ ๊ธฐ๋ฒ์ ์ ์ฉํ์ฌ ๊ฒ์ถ ์ฑ๋ฅ์ ํฅ์์ํค๊ณ , ์๋ฒ ๋๋ ์์คํ
์ ์ฉ์ ๊ฒํ ํ๊ธฐ ์ํด์ YOLO
๋คํธ์ํฌ์ ๋ณํ์ ์๋ํ์๋ค. NEU ์ฒ ํ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ๋์์ผ๋ก Jetson TX1 ๋ณด๋์ ์๋ฒ ๋๋ ํ๊ฒฝ์์ ์คํ์ ์ํํ์์ผ๋ฉฐ, 8๊ฐ์ง์ ๋ชจ๋ธ์ ๋ํด์
๊ฒ์ถ ์ฑ๋ฅ๊ณผ ์ฒ๋ฆฌ์๋๋ฅผ ๋น๊ตํ์๋ค. ์ป์ด์ง YOLOv2_tiny_m ๋ชจ๋ธ์ ๊ฒ์ถ ์ฑ๋ฅ๊ณผ fps ์์น์์ ๋ค๋ฅธ ๋ชจ๋ธ์ ๋นํด์ ์๋ฏธ ์๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ฃผ์๋ค.
ํฅํ ์ฒ๋ฆฌ ์๋ ํฅ์์ ์ํ ๋ค์ํ ๋คํธ์ํฌ ์ถ์ ๋๋ ์์ถ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ๋์
์ด ํ์ํ๊ณ , ๋ค๋ชฉ์ ์ต์ ํ ๋ถ์ผ์์ ๋ค๋ฃจ์ด์ง๋ ์ฑ๋ฅ๊ณผ ์ฒ๋ฆฌ์๋์ ๋ํ
๋ค์ํ ํ๋ ํ (Pareto) ํด๋ฅผ ์ ๊ณตํ ํ์๊ฐ ์๋ค.
References
Y. Park, I. S. Kweon, 2016, Ambiguous Surface Defect Image Classification of AMOLED
Displays in Smart- phones, IEEE Trans. on Industrial Informatics, Vol. 12, No. 2,
pp. 597-607
S. Ghorai, A. Mukherjee, M. Gangadaran, P. K. Dutta, 2013, Automatic Defect Detection
on Hot-Rolled Flat Steel Products, IEEE Trans. on Instrumentation and Measurement,
Vol. 62, No. 3, pp. 612-621
J.-K. Park, N. Kwon, J.-H. Park, D. Kang, 2016, Machine Learning-Based Imaging System
for Surface Defect Inspection, International Journal of Precision Engineering and
Manufacturing-Green Technology, Vol. 3, No. 3, pp. 303-310
B.-K. Kwon, J.-S. Won, D.-J. Kang, 2015, Fast Defect Detection for Various Types of
Surfaces Using Random Forest with VOV Features, International Journal of Precision
Engineering and Manufacturing, Vol. 16, No. 5, pp. 965-970
H. Choi, K. Seo, 2017, CNN Based Detection of Surface Defects for Electronic Parts,
Journal of Korean Institute of Intelligent Systems, Vol. 27, No. 3, pp. 195-200
R. Girshick, J. Donahue, T. Darrell, J. Malik, 2016, Region- Based Convolutional Networks
for Accurate Object Detection and Segmentation, IEEE Trans. on Pattern Analysis and
Machine Intelligence, Vol. 38, No. 1, pp. 142-158
Shaoqing Ren, Kaiming He, Ross Girshick, Jian Sun, 2015, Faster R-CNN: Towards Real-time
Object Detection with Region Proposal Networks, Advances in Neural Information Processing
Systems, pp. 91-99
H. Choi, K. Seo, 2017, Comparison of CNN Structures for Detection of Surface Defects,
The Transactions of the Korean Institute of Electrical Engineers, Vol. 66, No. 7,
pp. 1100-1104
Joseph Redmon, Santosh Divvala, Ross Girshick, Ali Farhadi, 2016, You Only Look Once:
Unified, Real-Time Object Detection, in Proceedings of The IEEE Conference on Computer
Vision and Pattern Recognition
M. Lee, K. Seo, 2018, Comparison of CNN Methods for Defects Detection, in Proceedings
of Information and Control Symposium ICS'2018, pp. 101-102
K. Song, Y. Yan, NEU Surface Defect Database, http://faculty.neu.edu.cn/yunhyan/NEU_surface_defect_database.html
Jetson TX1 Module, https://developer.nvidia.com/embedded/jetson-tx1
Joseph Redmon, Ali Farhadi, 2018, YOLOv3: An Incremental Improvement, arXiv preprint
arXiv:1804.02767
Tiny YOLOv2, https://gallery.azure.ai/Model/Tiny-YOLOv2
Y. J. Lee, Y. H. Moon, J. Y. Park, O. G. Min, 2019, Recent R&D Trends for Lightweight
Deep Learning, ETRI Electronics and Telecommunications Trends, Vol. 34, No. 6, pp.
40-50
์ ์์๊ฐ
์ด๊ฑด์ (Keon Young Yi )
1982๋
ํ์๋ ์ ๊ธฐ๊ณตํ๊ณผ ์กธ์
. 1984๋
๋ ๋ํ์ ์ ๊ธฐ๊ณตํ๊ณผ ์กธ์
(์์ฌ).
1993๋
๋ ๋ํ์ ์ ๊ธฐ๊ณตํ๊ณผ ์กธ์
(๊ณต๋ฐ).
1994~1996๋
The Ohio State University, Dept. of EE, ์ฐ๊ตฌ์
2004~ 2005๋
University of Hawaii, Dept. of ME, ๋ฐฉ๋ฌธ์ฐ๊ตฌ์
2014๋
~ํ์ฌ ๋ฏธ๋๋๋ก ์์จ๋นํ ๊ฒฝ์ง๋ํ ์กฐ์ง์์์ฅ
1996๋
~ํ์ฌ ๊ด์ด๋ ์ ๊ธฐ๊ณตํ๊ต ๊ต์. ๊ด์ฌ๋ถ์ผ๋ ๋๋ก ์ ์ด, ๋๋ก ์ธ์
2020๋
์๊ฒฝ๋ํ๊ต ์ ์๊ณตํ๊ณผ ์กธ์
(ํ์ฌ).
2022๋
์๊ฒฝ๋ํ๊ต ๋ํ์ ์ ์์ปดํจํฐ๊ณตํ๊ณผ ์กธ์
์์ (์์ฌ).
๊ด์ฌ๋ถ์ผ๋ ์งํ์ฐ์ฐ, ๋จธ์ ๋น์ , ๋ฅ๋ฌ๋.
1986๋
์ฐ์ธ๋ํ๊ต ์ ๊ธฐ๊ณตํ๊ณผ ์กธ์
(๊ณตํ์ฌ)
1988๋
์ฐ์ธ๋ํ๊ต ๋ํ์ ์ ๊ธฐ๊ณตํ๊ณผ ์กธ์
(์์ฌ).
1993๋
์ฐ์ธ๋ํ๊ต ๋ํ์ ์ ๊ธฐ๊ณตํ๊ณผ ์กธ์
(๋ฐ์ฌ)
1999~2003๋
Michigan State University, Genetic Algorithms Research and Applications
Group,Research Associate
2002~2003๋
Michigan State University, Electrical & Computer Engineering, Visiting
Assistant Professor
2011~ 2012๋
Michigan State University, BEACON (Bio/ computational Evolution in Action
CONsortium)Center, Visiting Scholar
1993๋
~ํ์ฌ ์๊ฒฝ๋ํ๊ต ์ ์๊ณตํ๊ณผ ๊ต์
๊ด์ฌ๋ถ์ผ๋ ์งํ์ฐ์ฐ, ๋ฅ๋ฌ๋, ๋จธ์ ๋น์ , ๊ธฐ์์์ธก, ์ง๋ฅ๋ก๋ด