๋ฐ์ฒ๊ท
(CheonKyu Park)
1iD
์กฐ์ข
์
(ngeun Cho)
2
๊น๋์ธ
(Do-In Kim)
โ iD
-
(Dept. of Electrical and Electronic Engineering, Kangwon University, Korea)
-
(Korea Electric Power Corporation Research Institute, Korea)
Copyright ยฉ The Korean Institute of Electrical Engineers(KIEE)
Key words
Distribution Transformer, Lightning Strike, GWR(Geographically Weighted Regression)
1. ์ ๋ก
ํ๋์ ์ ๋ ฅ์์คํ
์ ์ฆ๊ฐํ๋ ์ ๋ ฅ ์์๋ฅผ ๊ฐ๋นํ๊ธฐ ์ํด์ ๋ฐ์ ๋จ๊ณ ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ์ก๋ฐฐ์ ๋จ๊ณ์ ์ ๋ ฅ์ค๋น์ ๊ทธ ์ฉ๋์ด ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์๋ค. ๊ตญ๋ด ์ ๋ ฅ์์คํ
๋ํ ์ ๋ ฅ์์์ ๋์ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ์ ๋ ฅ์ค๋น ์ฆ์ค ๋ฐ ์ฉ๋์ฆ๋๊ฐ ์์ผ๋ฉฐ, ์ด์ ๋ฐ๋ผ ๋ณ์๊ธฐ ๋ฑ ๋ณ์ ์ค๋น๋ฅผ ๋น๋กฏํ ์ ๋ ฅ์ค๋น์ ์์ ์ฑ๊ณผ ์ ๋ขฐ์ฑ์ ๋ํ ์๊ตฌ๊ฐ
๋๋ค. ๋์์ ์ ๋ ฅ๊ณํต์ ์ด์์ ๋ฐ๋ผ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ถ์ ๋๋ ์๋ช
์ ๊ทผ์ ํ ์ค๋น๊ฐ ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์๋ ํ๊ฒฝ์์ ์ ๋ ฅ์ค๋น์ ์๋ช
๊ณผ ๊ณ ์ฅ์ ๊ด๋ฆฌ๋ ๋งค์ฐ ์ค์ํ
๊ณผ์ ๋ก ๋๋๋๊ณ ์๋ค. ๋ฐฐ์ ์ฉ ๋ณ์๊ธฐ์ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ์ผ์ธ์ ๋
ธ์ถ๋์ด ์๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ๋ง๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ์๋ช
๋จ์ถ ์์ธ ์ธ์ ํ๊ฒฝ์ ์ธ ์ํฅ ๋ฑ ๋ณต์กํ ์์ธ๋ค์
๊ณ ๋ คํ ํ์๊ฐ ์๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ฐฐ์ ์ฉ ๋ณ์๊ธฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ณ ์ฅ ์ฌ๊ณ ๋ฐ์ ์ ํ๊ธํจ๊ณผ๊ฐ ๋ฐ์ํ ์ ์์ผ๋ฏ๋ก ๋์ ์ ๋ขฐ์ฑ ํ๋ณด๋ฅผ ์ํด ์๋ช
๋จ์ถ ์์ธ์ ๋ํ
์ค๋ช
๋ ฅ์ ๊ฐ์ ์ด ์๊ตฌ๋๋ค(1).
๋ฐฐ์ ์ฉ ๋ณ์๊ธฐ์์ ๋ฐ์ํ๋ ๊ณ ์ฅ์ ๋ฌธ์ ๋ค์ ์ ์ง์ ์ดํ, ์ธ๋ถ ๊ณ ์ฅ, ์ดํ ๋ฑ์ ํฌํจํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ดํ์ ๋ํ ์ฌ๋ฌ ์ํฅ์ฑ ์์ธ๋ค์ ๋ถ์์ด ํ์ํ๋ค.
์ฆ, ๋ค์ํ ๊ฒฝ์ฐ์ ๋ํด ์ด์ ๋น์ฉ, ๋ณด์กด๋น์ฉ์ ์ต์ํํ๋ฉด์ ์ ๋ขฐ์ฑ ๊ฐ๋๋ก ๊ด๋ฆฌ๊ฐ ์ค์ํ์ง๋ง, ๋ชจ๋ ์ดํ ํ์์ ์ ํํ๊ฒ ์ง๋จํ๊ณ ํ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ํ์ค์ ์ผ๋ก
๋งค์ฐ ์ด๋ ค์ด ๊ณผ์ ์ด๋ค. ์ด๋ฌํ ํ๊ฒฝ ์์ธ ์ค ํ๋๋ก ์ ๋ ฅ์ค๋น์ ์ํฅ์ ์ค ์ ์๋ ๋๋ขฐ๋ ๊ตญ๋ด์ ์ฐ๊ฐ ์~์์ญ๋ง๊ฑด ์ด์์ผ๋ก ๋ณด๊ณ ๋๋ฉฐ, ๋ฐฐ์ ์ฉ ๋ณ์๊ธฐ๋
์๋์ ์ผ๋ก ๋๋ขฐ์ ๊ฒฌ๋ ์ ์๋ ์ ์ฐ๊ฐ๋๊ฐ ๋ฎ์ ์ง๊ฒฉ๋ขฐ ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ, ๊ณผ์ ์์ด ์ ๋๋๋ ์ ๋๋ขฐ์ ์ํด์๋ ์ํฅ์ ๋ฐ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์๋ ค์ ธ ์๋ค(2). ์ด์ ๋ฐ๋ผ ๋ฐฐ์ ์ฉ ๋ณ์๊ธฐ์ ๋๋ขฐ ๋์ฑ
์ ํต๊ณ์ ์ผ๋ก ์ค์ ๊ณ ์ฅ์ฌ๋ก๋ฅผ ๋ถ์ํ๊ณ ํ๋ฅ ์ ์ผ๋ก ๋ํด๊ณ ์ฅ์ ๋ชจํ์ ์ ์ํ๋ ๊ฒ์ด ์ค์ํ ๊ฒ์ด๋ค.
์ด์ ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ๋ฐฐ์ ์ฉ ๋ณ์๊ธฐ์ ์ดํ์ ๋ฏธ์น๋ ์์ธ ์ค ํ๋๋ก ๋๋ขฐ ํ์์ ํน์ ํ์ฌ ๋ถ์์ ์ํํ๋ฉฐ, ๋๋ขฐ ํน์ฑ์ ๋ํ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ฐฐ์ ์ฉ ๋ณ์๊ธฐ
๋ํด๊ณ ์ฅ ์ฌ๋ก์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํต๊ณ์ ์ผ๋ก ๋ถ์ํ์ฌ ๊ทธ ์ํฅ์ฑ์ ์ค๋ช
ํ ์ ์๋ ์ค๋ช
๋ ฅ์ ํ๋ณดํ๊ณ ์ ํ๋ค. ๋๋ขฐ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ฐฐ์ ์ฉ ๋ณ์๊ธฐ ๋ฐ์ดํฐ๋ ๊ณต๊ฐ์ ์ผ๋ก
๋ถํฌ๋์ด ์๋ ๋ฐ์ดํฐ๋ก์จ ๋
๋ฆฝ๋ณ์๊ฐ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ฑ ๋ถ์์๋ ํ๊ท๋ถ์์ด ํํ ์ฌ์ฉ๋๋, ์ผ๋ฐ์ ์ธ ์ต์์ ๊ณฑ๋ฒ(OLS, Ordinary Least Square)์ผ๋ก
์ถ์ ๋๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๊ด์ฐฐ๊ฐ๋ค ๊ฐ์ ๋
๋ฆฝ์ฑ๊ณผ ์ค์ฐจ์ ๋๋ถ์ฐ์ฑ์ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๊ณต๊ฐ์ ๋ถํฌ๋ฅผ ๋ถ์ํ์ง ๋ชปํ๋ ๋จ์ ์ด ์๋ค. ์ด์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๊ณต๊ฐ ๋ฐ์ดํฐ
๋ถ์์์์ ์ถ์ ์น์ ํจ์จ์ฑ ํฅ์์ ์ํด ๊ณต๊ฐ์ ๋ณ์ด๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ๋ ๊ณต๊ฐํต๊ณ ๋ถ์๊ธฐ๋ฒ์ ํ์ฉํ๋ฉฐ, ๊ทธ์ค์์๋ ์ง๋ฆฌ๊ฐ์คํ๊ท๋ถ์(GWR, Geographically
Weighted Regression)์ ํ์ฉํ๋ค. ํ๊ท๋ถ์ ๋ชจ๋ธ์ ๊ฒฐ์ ๊ณ์๋ ๋๋ขฐํ์์ด ์ผ๋ง๋ ๋ํด์์ ๋ณ์๊ธฐ๋ฅผ ์ค๋ช
ํ ์ ์๋์ง๋ฅผ ๋ํ๋ด๋ ์ค๋ช
๋ ฅ์
ํด๋นํ๋ค. ๋ํ, ์ง๋ฆฌ๊ฐ์คํ๊ท๋ถ์์ ๊ฒฝ์ฐ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ชจ๋ ๊ณต๊ฐ๋ถํฌ ํน์ฑ์ ๊ณ ๋ คํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๊ฐ ๋ณ์๋ค์ ๋ํ ํ๊ท๊ณ์๊ฐ ๋์ถ๋๊ณ ์ด๋ฅผ ์ง์ญ๋ณ๋ก ๋ถ์์ด
๊ฐ๋ฅํ๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ์ํ ๋ด์ฉ์ ๋๋ขฐ ๋ถํฌ ๋ฐ ๋ํด๊ณ ์ฅ ๋ณ์๊ธฐ ๋ฐ์ดํฐ์ ์ทจ๋๊ณผ ์ ์ ๊ณผ์ ์ ํฌํจํ๋ฉฐ, ํต๊ณ๋ถ์์ ๋์์ด ๋๋ ๊ตญ๋ด ๋๋ขฐ ํน์ฑ, ๋ฐฐ์ ์ฉ ๋ณ์๊ธฐ
๋ํด๊ณ ์ฅ ํต๊ณ, ๋ณ์๊ธฐ ์ดํํน์ฑ์ ๊ณ ๋ ค, ์ง์ญ๋ณ ๋๋ขฐ์ ์ดํ ์ํฅ์ฑ์ ๋ถ์ํ๋ค. ์ด์ ๋ฐ๋ผ, ๋๋ขฐ ํ์๊ณผ ๋ฐฐ์ ์ฉ ๋ณ์๊ธฐ ๋ํด๊ณ ์ฅ ์ฌ๋ก์ ์ง๋ฆฌ๊ฐ์คํ๊ท๋ถ์์
ํตํ ์ค๋ช
๋ ฅ์ ํ๋ณดํ ๊ฒฝ์ฐ, ์ด์ ์ค์ธ ์ ๋ ฅ์ค๋น์ ๋์ฑ ์ ํํ ์๋ช
์ ์ง๋จํ๊ฒ ํจ์ผ๋ก์จ ๋ฐฐ์ ์ฉ ๋ณ์๊ธฐ๋ฅผ ํฌํจํ๋ ์ ๋ ฅ์ค๋น์ ์ง๋จ ๋ฐ ์๋ช
ํ๊ฐ์์ ์ฑ๋ฅํ๊ฐ
๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ์ค๋น์ ์ฌํ, ๊ฒฝ์ ์ ๊ฐ์น๋ฅผ ์ข
ํฉ์ ์ผ๋ก ๊ด๋ฆฌํ๋ ์์ฐ๊ด๋ฆฌ ๊ธฐ์ ๊ฐ๋
์ ๋์
์ ๊ธฐ์ฌํ ๊ฒ์ด๋ผ ๊ธฐ๋ํ๋ค(3). ์ต์ข
์ ์ผ๋ก ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์ ์ง๋ฆฌ๊ฐ์คํ๊ท๋ถ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ํตํด ๋๋ขฐ ๋ถํฌ์ ๋ฐฐ์ ์ฉ ๋ณ์๊ธฐ ๋ํด๊ณ ์ฅ ๋ถํฌ ๊ฐ์ ์ค๋ช
๋ ฅ๊ณผ ํ๊ท๊ณ์๋ฅผ ์ธก์ ํ์ฌ ์ต์์ ๊ณฑ๋ฒ๋ณด๋ค ๋์
์ค๋ช
๋ ฅ์ ๊ฐ๋ ๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋์ถํ์์ผ๋ฉฐ, ์ง์ญ๋ณ๋ก ๋๋ขฐ๋ก ์ธํ ๋ํด๊ณ ์ฅ ์ฌ๋ก์ ํ๊ท๊ณ์๋ฅผ ๋์ถํ์๋ค.
2. ๋ฌธ์ ๊ฐ์ ๋ฐ ๋ฐ์ดํฐ ๊ตฌ์ฑ
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ชฉ์ ์ ์ง๋ฆฌ๊ฐ์คํ๊ท๋ถ์์ ํตํด ๋๋ขฐ๋ถํฌ์ ๋ํด๋ก ๊ณ ์ฅ์ด ๋ฐ์ํ ๋ฐฐ์ ์ฉ ๋ณ์๊ธฐ์ ๋ถํฌ ๊ฐ์ ์ค๋ช
๋ ฅ์ ๋์ถํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ณต๊ฐ๋ถํฌ ๋ฐ์ดํฐ ์ฌ์ด์
๊ณต๊ฐํต๊ณ ๋ถ์์ ํตํด ์ํฅ์ฑ์ ์ฐพ๊ณ ์ ํ๋ค. ๋๋ขฐ ๋ฐ ๋ฐฐ์ ์ฉ ๋ณ์๊ธฐ ๋ํด๊ณ ์ฅ ๋ถํฌ ๋ฐ์ดํฐ๋ ๊ณต๊ฐ์ ์ผ๋ก ๋ถํฌํ๋ ํน์ฑ์ ๋ณด์ด๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๊ณต๊ฐํต๊ณ ๊ธฐ๋ฒ์
ํตํด ๋ถ์ํ๋ค. ์ฐ๊ตฌ์์ ํ์ฉํ ๋ฐ์ดํฐ๋ ํฌ๊ฒ ๋ ๊ฐ
๊ทธ๋ฆผ. 1. ๋๋ขฐ ๋ฐ ๋ํด๊ณ ์ฅ ๋ฐฐ์ ์ฉ ๋ณ์๊ธฐ ํต๊ณ๋ถ์์ ๋์ ์ง์ญ
Fig. 1. The target region for the spatial statistic analysis
์ง๋ก ๋๋ขฐ ๋ฐ์ดํฐ๋ ๊ณต๊ณต๋ฐ์ดํฐํฌํธ์ ํ์ฉํ์๊ณ ๋ฐฐ์ ์ฉ ๋ณ์๊ธฐ ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ๋ํด๊ณ ์ฅ์ผ๋ก ๊ธฐ๋ก๋ ์ฌ๋ก์ ๊ณต๊ฐ๋ถํฌ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ค(4).
๊ณต๊ฐ๋ถํฌ ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ตญ๋ด ์ ์ง์ญ์ ๋ถํฌ๋์ด ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์๋, ๊ฒฝ๋ ์ ๋ณด๋ฅผ ํตํด ๊ทธ ์์น๋ฅผ ํ๊ธฐํ๋ค. ์ด ์ค ๊ทธ๋ฆผ 1์ ๊ตญ๋ด์ง์ญ ์ค ๋ถ์ ๋์์ด ๋๋ ์ผ๋ถ๋ถ์ ํ๊ธฐํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณ์๊ธฐ ๊ณ ์ฅ ์ฌ๋ก๊ฐ ๋ถํฌํ์ง ์๋ ํด์์ง์ญ์ ์ ์ธํ๊ณ ์ง์ฌ๊ฐํ ํํ์ ์์ญ์ ๋ถ์ ๋์์ผ๋ก
์ ์ ํ์ฌ ์ง์ญ์ด ์ด๊ธ๋์ง ์๋๋ก ํน์ ํ์๋ค. ์ด์ ๋ฐ๋ผ, ๋ถ์์ ๋์์ด ๋๋ ๊ณต๊ฐ ๋ฐ์ดํฐ๋ ๊ฒฝ๋ $127^{\circ}\sim 129^{\circ}$,
์๋ $35^{\circ}\sim 37^{\circ}$ ๋ด์ ์ง์ญ์ [100$\times$100] ๊ฒฉ์๋ก ๋ถํ ํ ์์ญ์ ํน์ ๋์ด ์๋ค.
2.1 ๋๋ขฐ๋ถํฌ ๋ฐ์ดํฐ ๊ตฌ์ฑ
๋๋ขฐ ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ธฐ์์ฒญ ๊ณต๊ณต๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํ์ฉํ๋ฉฐ, ๋ฐฐ์ ์ฉ ๋ณ์๊ธฐ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น ์ ์๋ ๋
๋ฆฝ๋ณ์๋ก๋ ๋๋ขฐ์ ํฌ๊ธฐ, ๊ทน์ฑ, ๋น๋๋ฅผ ๋ถ์ํ๋ค. ๊ทธ๋ฆผ 2๋ ๋๋ขฐ์ ํฌ๊ธฐ, ๋น๋ ๋ถํฌ๋ฅผ [100$\times$100] ๊ฒฉ์์ ๊ณต๊ฐ์ ์ผ๋ก ๋ํ๋ธ ๊ฒ์ด๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 2. ๊ฒฉ์๋ณ ๋๋ขฐ ๋ถํฌ: (a) ํฌ๊ธฐ, (b) ๋น๋
Fig. 2. Spatial distribution of lightning: (a) magnitude, (b) frequency
๊ทธ๋ฆผ 3์์ ํ์ธํ ์ ์๋ ๋๋ขฐ์ ๋ถํฌํํ๋ ํฌ๊ธฐ ์ธก๋ฉด์์๋ 0์ ๊ทผ์ ํ์ฌ ์ธก์ ์ด ์ด๋ ค์ด ๊ตฌ๊ฐ์ ์ ์ธํ๊ณ ์ ๊ท๋ถํฌ ํํ๋ฅผ ๋ํ๋ด๋ฉฐ, ๊ฒฉ์๋ณ ๋๋ขฐ ๋น๋๋
๊ฐ๋ง๋ถํฌ ํํ๋ฅผ ๋ณด์ธ๋ค. ๋๋ขฐ ํต๊ณ์ ๋ถํฌ๋ฅผ ๋ถ์ํ์์ ๋, ๊ณต๊ฐ์์ ๊ฐ๋ง๋ถํฌ ํํ๋ก ๋ํ๋๊ณ ๊ทธ ํฌ๊ธฐ๊ฐ ์ ๊ท๋ถํฌ ํํ๋ก ๋ํ๋๋ ๋๋ขฐ๋ฅผ ์์ธกํ์ฌ
๋ฐฐ์ ์ฉ ๋ณ์๊ธฐ ๋ํด๊ณ ์ฅ์ ์์ธกํ๋ ๊ฒ์ ์ด๋ ค์ด ์ผ์ด๋ฏ๋ก ๋์ ๋ํด๊ณ ์ฅ์ ์ค๋ช
ํ ์ ์๋ ๋
๋ฆฝ๋ณ์๋ก์จ ๋๋ขฐ์ ํฌ๊ธฐ, ๊ทน์ฑ, ๋น๋๋ก ์ค์ ํ์ฌ ๋ํด๊ณ ์ฅ
๋ฐฐ์ ์ฉ ๋ณ์๊ธฐ ๋ถํฌ์์ ์ํฅ์ฑ์ ๋ถ์ํ๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 3. ๋๋ขฐ ๋ถํฌ: (a) ํฌ๊ธฐ๋ณ ํ์, (b) ๋น๋๋ณ ์ง์ญ์
Fig. 3. Distribution of lightning: (a) number of magnitude, (b) number of regions
2.2 ๋ํด๊ณ ์ฅ ๋ฐฐ์ ์ฉ ๋ณ์๊ธฐ์ ๋ฐ์ดํฐ ๊ตฌ์ฑ
๋ฐฐ์ ์ฉ ๋ณ์๊ธฐ๋ ๊ณ ์ฅ ๋ฐ์์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ๊ฒ ํ ์ถ์ ๊ณ ์ฅ ์์ธ์ ๊ธฐ๋กํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ๊ทธ ์ค ๋ํด๊ณ ์ฅ ์ฌ๋ก๋ค์ ์ค๋ช
ํ ์ ์๋ ์ง๋ฆฌ๊ฐ์คํ๊ท๋ถ์ ๋ชจ๋ธ์ ๊ตฌํํ๊ณ ์
ํ๋ ๊ฒ์ด ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ชฉ์ ์ด๋ค. ๊ทธ๋ฆผ 4๋ 2013๋
~2020๋
๋์ ์ผ๋ฐ๊ณ ์ฅ ๋ณ์๊ธฐ์ ๋ถํฌ์ ๋ํด๊ณ ์ฅ ์ถ์ ๋ณ์๊ธฐ์ ๋ถํฌ๋ฅผ [100$\times$100] ๊ฒฉ์ ๊ณต๊ฐ์์ ๋ํ๋ธ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณ์๊ธฐ
์ผ๋ฐ๊ณ ์ฅ ์ฌ๋ก์ ๊ฒฝ์ฐ ๋๋ขฐ๋ถํฌ ํน์ฑ๊ณผ๋ ๋ฌ๋ฆฌ ํน์ ์ง์ญ์ ๋ถํฌ๋์ด ์์ผ๋ฉฐ ๋ณ์๊ธฐ์ ๋ฐ๋๊ฐ ๋์์๋ก ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋์ ๊ณ ์ฅ ํ๋ฅ ์ ๋ณด์ธ๋ค. ๊ทธ๋ฆผ 5์์ ์ ์ฒด ๊ณ ์ฅ ๋๋น ๋ํด๊ณ ์ฅ ๋น์จ๊ณผ ์ฐ๊ฐ ๋๋ขฐ ๋ฐ์ ์๋ฅผ ๋ํ๋ธ ๊ทธ๋ํ๋ก ์ฐ๊ฐ ๋๋ขฐ ์ซ์์ ๋น๊ตํ์์ ๋, ๋งค๋
์ ์ฒด ๊ณ ์ฅ ๋๋น ๋ํด๊ณ ์ฅ ๋น์จ์
๋ณํ๋ ๋๋ขฐ ํ์ ๋ณํ์์ ์ฐ๊ด์ฑ์ผ๋ก ์ ์๋ ์ ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 4. ๋ฐฐ์ ์ฉ ๋ณ์๊ธฐ ์ผ๋ฐ๊ณ ์ฅ ๋ฐ ๋ํด๊ณ ์ฅ ๋ถํฌ
Fig. 4. Ambient failures and lightning failures of distribution transformer
๊ทธ๋ฆผ. 5. ์ฐ๊ฐ ๋๋ขฐ ๋ฐ์ ํ์ ๋ฐ ๋ณ์๊ธฐ ๋ํด๊ณ ์ฅ ํ์
Fig. 5. The number of lightning strikes and lightning failure transformers
๋ฐฐ์ ์ฉ ๋ณ์๊ธฐ ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ณต๊ฐํต๊ณ ๋ถ์์ ์ด์ ๋จ๊ณ๋ก ๊ณต๊ฐ์ ์ธ ์๊ด๊ด๊ณ๋ฅผ ๋ถ์ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ๊ฐ์ฅ ๋๋ฆฌ ์ฐ์ด๋ ํ๊ฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ ํ๋์ธ Moranโs I ๋ถ์์
์ํํ์๋ค. ๊ทธ๋ฆผ 6์ ์๋ Local Moranโs I scatter plot์ ๋ณ์๊ธฐ ๋ํด๊ณ ์ฅ ๋ถํฌ์ ๊ณต๊ฐ์ ์ ์ฌ์ฑ์ ์ธก์ ํ๋ ๊ณผ์ ์ผ๋ก 2013~2020๋
๊ฐ์ ๊ณ ์ฅ์ฌ๋ก๋ฅผ
๋ถ์ํ์์ผ๋ฉฐ ์์น์์ผ๋ก Moranโs I Index ๊ฐ์ 0.142๋ก ๋์ถ๋๋ค. Moranโs I Index์ ๊ฒฝ์ฐ 1์ ๊ฐ๊น์ธ์๋ก ๊ณต๊ฐ ๋ฐ์ดํฐ์์
๋์ ์๊ธฐ์๊ด์ด ์๋ค๊ณ ํ๋จํ ์ ์๊ณ ์ด๋ ๋ณ์๊ธฐ ๋ํด๊ณ ์ฅ ์ฌ๋ก์ ์์ ๊ณต๊ฐ์๊ธฐ์๊ด์ด ๋ฐ์ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋ ์ ์๋ค. ๋ค๋ง, ์์ ๊ด๊ณ๋ฅผ ๋ณด์ด์ง๋ง
์์น๊ฐ ๋ค์ ๋ฎ์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ ๋ถ์ ๋ฐ์ดํฐ์์์ ๋ฐฐ์ ์ฉ ๋ณ์๊ธฐ๊ฐ ๋ชจ๋ ๊ฒฉ์์์ ๊ณ ์ฅ์ด ๋ฐ์ํ๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ ๋์ ์ง์ญ [100$\times$100] ๋ฒ์์
๊ฐ์ ๊ฐ์ง ์๋ ๊ฒฉ์๊ฐ ์๋น์ ๋ถํฌํจ์ ๊ณ ๋ คํด์ผ ํ๋ค. ์ถ๊ฐ๋ก ๋ณ์๊ธฐ, ๋ํด๊ณ ์ฅ ๊ฐ์ ๋ถ์์์๋ 0.032 ๊ฐ์ผ๋ก ์์ ๊ด๊ณ๊ฐ ๋์ถ๋์ด ์ฐ๊ตฌ์ ํ์ฉํ๋
Moranโs I ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๋ณ์๊ธฐ ์์น ๋ถํฌ์ ์๊ด์ฑ์ผ๋ก ์ธํด ๋ํ๋ ์ ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์ด๋ฌํ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ๋๋ขฐ์ ๋ํด๊ณ ์ฅ ๊ฐ์ ๊ด๊ณ๋ฅผ ์ค๋ช
ํ ์๋ ์๋ค.
๋ฐฐ์ ์ฉ ๋ณ์๊ธฐ ๊ณ ์ฅ ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ฒฉ์ ๋ด์ ๋ํด๊ณ ์ฅ ๋ฐ์์ ์ข
์๋ณ์๋ก ์ค์ ํ๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 6. Moranโs I ๊ฒฐ๊ณผ: (a) ๋ณ์๊ธฐ ๋ํด๊ณ ์ฅ, (b) ๋๋ขฐ-๋ณ์๊ธฐ ๋ํด๊ณ ์ฅ
Fig. 6. Moransโ I results: (a) lightning failure transformers, (b) lightning-lightning
failure transformers
3. ์ง๋ฆฌ๊ฐ์คํ๊ท๋ถ์ ๋ฐฉ๋ฒ
์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ํ๊ท๋ถ์์ ์ฌ์ฉ๋๋ ์ต์์ ๊ณฑ๋ฒ(์ดํ OLS) ๋ฐฉ์์ ์ถ์ ํ๋ ๊ฐ๊ณผ ์ค์ ๊ฐ์ ์ค์ฐจ๋ฅผ ์ ๊ณฑํ์ฌ ๊ทธ ๊ฐ์ ์ต์ํํ๋ ๋ฐฉ์์ด๋ค. ๋ฐ๋ฉด, ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋
๊ณต๊ฐ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํ์ฉํ๋ฉฐ ๊ณต๊ฐ ๋ฐ์ดํฐ์ ํน์ฑ ์ค ๊ณต๊ฐ์ ์ด์ง์ฑ, ๊ณต๊ฐ์ ์์กด์ฑ์ด๋ผ๋ ํน์ฑ์ ํ์ฉํ๋ค. ์ด ํน์ฑ๋ค์ OLS ๋ฐฉ์์์ ์ถ์ ๊ฐ์ ์ ์ถํ ๋
์ค๋ฅ๋ฅผ ๋ฐ์์ํฌ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ฌํ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๊ธฐ ์ํด ์ฌ์ฉํ๋ ํ๊ท๋ถ์์ด ์ง๋ฆฌ๊ฐ์คํ๊ท๋ถ์(์ดํ GWR)์ด๋ค. GWR์ ๊ณต๊ฐ์ ๋ถ์๊ธฐ๋ฒ์ ํ๋๋ก
๊ด์ฐฐ๊ฐ ์ ๋ณด์ ๋๋ถ์ด ๊ณต๊ฐ์ ๋ณด๋ฅผ ํ์ฉํ๋ฉฐ, OLS ๋ฐฉ์์์ ์ถ์ ํ ๋ ๋ถ์กฑํ ๊ณต๊ฐ์ ํน์ฑ์ ํฌํจ์์ผ ๋ถ์ํ๋ฉฐ ์ถ๊ฐ์ ์ผ๋ก ๊ณต๊ฐํต๊ณ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ํตํด ์๊ฐ์ ์ผ๋ก๋
ํ์
ํ ์ ์๋ค(5). ์์์ ์ผ๋ก๋ ์ ํํ๊ท์์ ์ฌ์ฉํ๋ OLS์ ํ๊ท์์ (1)๋ก ํํ๋๋ค.
์ (1)์ $Y_{i}$: ์ข
์ ๋ณ์, $\beta_{k}$: ํ๊ท๊ณ์ $X_{ik}$: ๋
๋ฆฝ ๋ณ์ $\epsilon_{i}$: ์ค์ฐจ๋ฅผ ๋ํ๋ด๋ฉฐ, GWR์
๊ตฌํํ๊ธฐ ์ํด์ ๊ณต๊ฐ ๋ฐ์ดํฐ์ ์ขํ์ธ ์์นํจ์๋ฅผ ์ถ๊ฐํ์ฌ ์ (2)์ผ๋ก ํ๊ท์์ ํํํ๋ค. ์ด ๋์ ์ (2)๊ฐ GWR์ ํ๊ท์์ด ๋๋ค.
์ (2)์์ $(u_{i},\:v_{i})$: ๊ณต๊ฐ์์์ i๋ฒ์งธ ์ค์ฌ์ขํ, $\beta_{k}(u_{i},\:v_{i})$: i๋ฒ์งธ ์ง์ญ์์์ k๋ฒ์งธ ํ๊ท๊ณ์๋ฅผ
๋ปํ๋ค. ์ด ๋, ํ๊ท๊ณ์ $\beta_{k}$๋ ๊ฐ ๊ณต๊ฐ์์ ๊ฑฐ๋ฆฌ์ ๋ํด ๊ฐ์ค์น๊ฐ ๋ถ์ฌ๋๊ณ ๊ฐ์ค์น๊ฐ ๋ถ์ฌ๋ ์ต์์ ๊ณฑ๋ฒ์ ํํ์ธ ์ (3)์ผ๋ก ๋ํ๋๋ค.
์ (3)์์ $\hat\beta(u_{i},\:v_{i})$: ์์น ๋งค๊ฐ๋ณ์ ์ถ์ ๊ฐ, $W(u_{i},\:v_{i})$: ๊ณต๊ฐ๊ฐ์คํ๋ ฌ์ด๋ฉฐ, ์ฌ๊ธฐ์ ํ๊ท๊ณ์์ธ
$\hat\beta$๋ฅผ ๊ตฌํ๋ ๊ฒ์ด GWR ๋ถ์์ ๋ชฉํ๊ฐ ๋๋ค. ์ด ๋, GWR์ ๊ฐ์คํ๋ ฌ์ธ $W(u_{i},\:v_{i})$์ ๋ฐ๋ผ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ๋ฌ๋ผ์ง๋ฉฐ
ํ๋ ฌ๊ตฌ์ฑ ์์๋ ๊ฐ์ค ํจ์์ ์ํด ์ ํด์ง๋๋ฐ ์ปค๋(kernel)์ ํตํด ๊ตฌํ๊ฒ ๋๋ค. ์ปค๋์ ์๋ก์ด ํน์ฑ์ ๋ง๋ค์ง ์์ผ๋ฉฐ ๋ฎ์ ์ฐจ์์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ๋์
์ฐจ์ ๊ณต๊ฐ์ผ๋ก ๋งคํ(mapping)ํ๋ ์ญํ ์ ํ๋ค. ์ปค๋์ ๋์ญํญ์ ๋ง์ ์ํฅ์ ๋ฐ๊ณ ์ค์ ์ ๋ฐ๋ผ ๊ณ ์ ํ ์ปค๋, ์ ์ํ ์ปค๋๋ก ๊ตฌ๋ถ๋๋ค. ๋ถ์ ๋์๊ณผ
๊ฐ์ด ๋ถํฌ๊ฐ ๋ฐ์งํ ํํ, ๊ท ์ผํ์ง ์์ ํํ์ผ ๋ ๊ณ ์ ํ์ ์ ํํ ๊ฒฝ์ฐ ์ถ์ ์ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ฌธ์ ๊ฐ ๋ฐ์ํ ์ ์์ผ๋ฏ๋ก ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ ์ํ ์ปค๋์ ์ ํํ๋ค.
๋ํ, GWR์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ์ปค๋ํจ์์ ์ข
๋ฅ๋ณด๋ค๋ ๋์ญํญ์ ์ค์ ์ ๋ ์ํฅ์ ๋ฐ๊ฒ ๋๋ค. ์ด๋๋ ๋์ญํญ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ๊ฐ์ค์น ๋ถ์ฌํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ๋ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋๋ฐ
๊ทธ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๊ฐ์ฐ์์ ํจ์, ํฌ์์ก ํจ์, ๋ฐ์ด์คํ์ด ํจ์ ๋ฑ์ด ์์ผ๋ฉฐ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๊ฐ์ฐ์์ ํจ์๋ฅผ ์ ์ฉํ๋ฉฐ, ์ (4)์ ๊ฐ๋ค.
์ (4)์์ ๊ฐ์ค์น ํจ์๋ I(ํ๊ท์ ), j(๊ด์ฐฐ์ )๊น์ง์ ๊ฑฐ๋ฆฌ, $\theta$: ๋์ญํญ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋๋ฉฐ, ๊ณต๊ฐ์ ๋งคํ์ ํ๋ฉฐ ๋์ญํญ($\theta$)์ ํตํด
๊ณต๊ฐ์ ๋ฒ์๋ฅผ ์ค์ ํ ์ ์๋ค. ๋์ญํญ์ด ์ปค์ง์๋ก ๊ฐ์ ๊ฑฐ๋ฆฌ์ ๋ํ ๊ฐ์ค์น๋ 1์ ๊ทผ์ ํ๋ ๊ฐ์ ๊ฐ๊ฒ ๋๋ฉฐ, ์ด ๊ฒฝ์ฐ OLS ๋ถ์๊ณผ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ๊ฐ๊ฒ ๋๋ค.
๋ฐ๋ฉด์ ๋์ญํญ์ด ์์์ง์๋ก ๊ฐ์ ๊ฑฐ๋ฆฌ์ ๋ํ ๊ฐ์ค์น๋ 0์ ๊ทผ์ ํ ๊ฐ์ ๊ฐ๊ฒ ๋๋ค. ์ ํฉํ ๋์ญํญ์ ์๋์ผ๋ก ์ค์ ํ๊ธฐ ์ํ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก๋ ๊ต์ฐจ๊ฒ์ฆ(CV,
Cross Validation) ๋ฐฉ๋ฒ๊ณผ ๋๋ ์ต์์ ์ ๋ณด์์ค๋ก ๋ชจ๋ธ์ ์ ํฉ์ฑ์ ํ๋จํ๋ AIC(Akaike Information Criterion)
๋ฐฉ๋ฒ์ด ์๋ค. ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋ณต์กํ ๊ณต๊ฐ๋ถํฌ๋ฅผ ๋ํ๋ด๋ ๊ฒฝ์ฐ ๊ณ ์ ๋ ๋์ญํญ์ ์ธ๋ถํ๋ ๋ถ์์ ์ด๋ ค์์ด ์์ด AIC ๊ฐ์ ์ต์ํํ๋ ๋์ญํญ์ ์ ํํ๋ ๋ฐฉ์์
๋ง์ด ์ฌ์ฉํ๋ฉฐ, AIC ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฌ๋ฌ ๋
๋ฆฝ๋ณ์๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ๋ชจํ์ ํ๋์ ์ข
์๋ณ์์ ๋ํ์ฌ ์ํฅ์ฑ์ ๋น๊ตํ๋ ๋ฐ ์ ์ฉํ ๋ฐฉ๋ฒ์ด๋ค. ์ต์ข
์ ์ผ๋ก GWR์ ๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ
ํตํด ์ค๋ช
๋ ฅ๊ณผ ์ง์ญ๋ณ ํ๊ท๊ณ์๋ฅผ ๋์ถํ๋ค(6,7).
4. ๋ฐ์ดํฐ ๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ
๋๋ขฐ ๋ถํฌ๋ฅผ ํตํ ๋ฐฐ์ ์ฉ ๋ณ์๊ธฐ ๋ํด๊ณ ์ฅ ๋ถํฌ์ ์ค๋ช
๋ ฅ์ ๋์ถํ๊ธฐ ์ํด ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ฌ์ฉํ ๋ฐ์ดํฐ๋ 2013~2020๋
์ ์ทจ๋๋ ๋๋ขฐ ๋ฐ ๋ฐฐ์ ์ฉ ๋ณ์๊ธฐ
๊ณ ์ฅ ๋ฐ์ดํฐ์ด๋ค. ์ด๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ OLS ๋ฐ GWR ๋ฐฉ์์ ์ฑ๋ฅ ๋น๊ต์ ์ง์ญ๋ณ ํ๊ท๊ณ์ ๋ถ์์ ์ํํ์๋ค. ๋
๋ฆฝ๋ณ์์ ์ข
์๋ณ์์ ํด๋นํ๋ ๊ณต๊ฐ๋ถํฌ ๋ฐ์ดํฐ์
๋น๊ต ๊ณผ์ ์์ ์ ์ฒด ๊ธฐ๊ฐ์ ๋ถํฌ๋ฅผ ํ๋ฒ์ ๋น๊ตํ ๊ฒฝ์ฐ ์๊ฐ ๋ณ๋์ ๋ฐ๋ฅธ ์ค์ฐจ๊ฐ ๋ง์ด ๋ฐ์ํ ์ ์์ผ๋ฏ๋ก ์ฐ๋จ์ ๋น๊ต๋ฅผ ์ํํ์๋ค. ๋
๋ฆฝ๋ณ์๋ก๋ ๋๋ขฐ์
ํฌ๊ธฐ, ๊ทน์ฑ, ๊ฒฉ์๋ณ ๋น๋๋ฅผ ์ค์ ํ์๊ณ ์ข
์๋ณ์๋ก๋ ๊ฒฉ์๋ณ ๋ฐฐ์ ์ฉ ๋ณ์๊ธฐ ๋ํด๊ณ ์ฅ ๋ฐ์ ์ฌ๋ก๋ฅผ ์ค์ ํ์ฌ ๊ทธ ์ํฅ๊ด๊ณ๋ฅผ ๋์ถํ๊ณ ์ ํ์๋ค.
4.1 OLS, GWR ๊ฒฐ๊ณผ ๋น๊ต
์ฐ์ ์ ์ผ๋ก ๋
๋ฆฝ๋ณ์์ ์ ๋ฐ์ ์ธ ์ํฅ๋ ฅ๊ณผ ์ค๋ช
๋ ฅ์ ํ์
ํ๊ธฐ ์ํด GWR์ ์ํ์ ์์ OLS๋ฅผ ์ค์ํ์๋ค. OLS๋ ์ข
์๋ณ์์ ๋
๋ฆฝ๋ณ์ ์ง๋จ ๊ฐ์ ์ ๋ฐ์ ์ธ
์๊ด๊ด๊ณ๋ฅผ ๋ณด๊ธฐ์ํด์ ๋ชจ๋ธํ๋ฅผ ์ํํ๋ ๊ฒ์ด๋ค. OLS์์ ์ข
์๋ณ์์ ๊ฐ์ ์ (1)๊ณผ ๊ฐ์ด ์ต์์ ๊ณฑ ์ค์ฐจ๋ฅผ ๊ฐ๋๋ก ๋
๋ฆฝ๋ณ์ ์ ํ ํํ๋ก ์ค๋ช
ํ๋ค. OLS, GWR์ ๊ฐ๋ตํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๊ทธ๋ฆผ 7์ ๊ทธ๋ํ์ ํ๊ธฐํ์์ผ๋ฉฐ, ๊ทธ๋ฆผ 7(a)๋ OLS์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋์ํํ ๊ฒ์ผ๋ก OLS๋ฅผ ํตํ ํ๊ท๊ณ์๋ฅผ ํ์ธํ ์ ์๋ค. ๊ฐ์์ ์ธ ํ์ธ์ผ๋ก๋ ๊ทธ๋ฆผ 7(b)์ ๋ํ๋ ์๋ GWR์ ํ๊ท๊ณ์ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ์ด ํฐ ๊ฒ์ ํ์ธํ ์๋ ์์ผ๋, GWR์ ๊ฒฝ์ฐ ์ง์ญ๋ณ ํ๊ท๊ณ์์ ์ค๋ช
๋ ฅ์ ์ฃผ๋ชฉํ ํ์๊ฐ ์์ผ๋ฏ๋ก ์ ๋ฐ์ ์ธ
ํ๊ท๊ณ์์ ๋น๊ต๋ก๋ ์ ์๋ฏธํ ๋์ถ์ด ์ด๋ ต๋ค.
์ธ๋ถ์ ์ธ OLS ๊ฒฐ๊ณผ๋ ํ 1์ ์ ์๋์ด ์์ผ๋ฉฐ, ๋
๋ฆฝ๋ณ์ ๊ฐ์ ๋ค์ค๊ณต์ ์ฑ(multicollinearity)์ ํ์ธํ๊ธฐ ์ํ ๋ถ์ฐํฝ์ฐฝ๊ณ์(VIF, Variance Inflation
Factor) ๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ๋ ๊ฐ์ด ์ ์ํ์๋ค. VIF ๋ถ์์ ๋ค๋ณ๋ ํ๊ท๋ถ์์์ ์๊ด๊ด๊ณ๋ฅผ ํ์
ํ๋๋ฐ ์ค์ํ ๋ถ๋ถ์ผ๋ก ๋
๋ฆฝ๋ณ์ ๊ฐ์ ๋ค์ค๊ณต์ ์ฑ์ ํ์ธํ๊ธฐ
์ํ ๋ฐฉ๋ฒ์ด๋ค. ๋
๋ฆฝ๋ณ์ ๊ฐ์ ๋ค์ค๊ณต์ ์ฑ์ด ๋ฐ์ํ๋ ๊ฒ์ ์ถ์ ๋ ํ๊ท๊ณ์๊ฐ ํต๊ณ์ ์ผ๋ก ์ ์ํ์ง ์์ ๊ฒ์ ์๋ฏธํ์ง๋ง, ๋๋ขฐ ๊ด๋ จ ๋
๋ฆฝ๋ณ์๋ค์ VIF
๊ฐ์ ๊ฐ๊ฐ [1.014, 1.0617, 1.0476]์ผ๋ก ๋ํ๋ 10 ์ดํ์ ๊ฐ์ ๋ณด์ด๋ฏ๋ก ๋ค์ค๊ณต์ ์ฑ ๋ฌธ์ ๊ฐ ๋ฐ์ํ์ง ์์๋ค. ํ 1์ ๋ํ๋ธ OLS์ ์ค๋ช
๋ ฅ์ ํด๋นํ๋ $r^{2}$๊ฐ์ 0.0501์ ๊ฐ์ผ๋ก ๋ฎ์ ์ค๋ช
๋ ฅ์ ๋ณด์ด๊ธฐ ๋๋ฌธ์ OLS๋ ์ ํฉํ์ง ์์ ๋ชจ๋ธ๋ก ์๊ฐ๋๋ค.
๋
๋ฆฝ๋ณ์์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด๋ฉด ๋๋ขฐ ๋น๋๊ฐ ์๋์ ์ผ๋ก ๋์ ํ๊ท๊ณ์๋ฅผ ๋ํ๋ด๋ฉฐ, ๋๋ขฐ์ ํฌ๊ธฐ, ๊ทน์ฑ์ ์ ์๋ฏธํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋์ถํ๊ธฐ๊ฐ ์ด๋ ต๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 7. ์ถ์ ๋ํด๊ณ ์ฅ ๋ฐ์๋ฅ ๋ถํฌ: (a) OLS, (b) GWR
Fig. 7. Estimated failure rate distributions: (a) OLS, (b) GWR
GWR ๋ถ์์ ์ํด์๋ ์ฐ์ ๋ถ์ํ๊ฒฝ์ ์ค์ ํด์ผ ํ๋ฉฐ, ์ง๋ฆฌ์ ๊ฐ์ค์ ์ํ ์ปค๋ํจ์์ ์ค์ ์ด ํ์ํ๋ค. ๋ถ์์ ๋์์ด ๋๋ ๋
๋ฆฝ๋ณ์, ์ข
์๋ณ์์ ๊ฒฝ์ฐ
๋์ ์ง์ญ์์ ๊ด์ฐฐ ์ฌ๋ก์ ์์น๊ฐ ๋ถ๊ท์น์ ์ด๋ฏ๋ก ์ ์ํ ๋ฐฉ์์ ํตํด ๊ฐ์ค์น๋ฅผ ๊ณ์ฐํ๋ค. ๋ํ, ์ฌ์ ์ ๋์ญํญ์ ์ง์ ํ ๊ท์น์ด ์์ผ๋ฏ๋ก ๊ด์ฐฐ๊ฐ๊ณผ ์ถ์ ๊ฐ
๊ฐ์ ์ฐจ์ด๋ง ๊ณ ๋ คํ๋ ๊ต์ฐจ๊ฒ์ฆ๋ณด๋ค๋ ๋ชจํ์ ๋ณตํฉ์ฑ์ ๊ณ ๋ คํ ์ ์๋ AIC ๋ฐฉ์์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๋์ญํญ์ด ๊ณ์ฐ๋ ์ ์๋๋ก ํ์๋ค.
ํ 1. ๋ํด๊ณ ์ฅ ๋ถํฌ์ ์ต์์ ๊ณฑ๋ฒ ๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ
Table 1. OLS analysis results of lightning failures
๋
๋ฆฝ๋ณ์
|
ํ๊ท๊ณ์
|
t
|
VIF
|
ํฌ๊ธฐ
|
0.00017858
|
1.2937
|
1.014
|
๊ทน์ฑ
|
0.00032725
|
0.089024
|
1.0617
|
๋น๋
|
0.022378
|
18.825
|
1.0476
|
๋ชจํ์ ํฉ๋
|
$r^{2}$=0.0501, rmse=0.2558
|
ํ 2์ ํ๊ธฐ๋ GWR ๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด๋ฉด, ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ ์ํ ๋
๋ฆฝ๋ณ์๊ฐ ์ผ๋ง๋ ๋ฐฐ์ ์ฉ ๋ณ์๊ธฐ ๊ณ ์ฅ ๋ถํฌ๋ฅผ ์ค๋ช
ํ ์ ์๋์ง๋ฅผ ๋ํ๋ด๋ ์ค๋ช
๋ ฅ $r^{2}$
๊ฐ์ด 0.3415๋ก ์์ ํ ์ค๋ช
ํ ์ ์๋ ์์น๋ ์๋์ง๋ง OLS ๊ฒฐ๊ณผ๋ณด๋ค ๋งค์ฐ ๊ฐ์ ๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ํ์ธํ ์ ์๋ค. ๋ํ, ์ข
์๋ณ์์ ๋ฏธ์น๋ ๊ฐ๊ฐ์ ๋
๋ฆฝ๋ณ์์
์ํฅ์ฑ์ ํ์ธํ๊ธฐ ์ํด ๋
๋ฆฝ๋ณ์ ๋ณ ํ๊ท๊ณ์๋ฅผ ๋ถ์ํ์๊ณ ํ 2์ ๋ํ๋ด์๋ค. ํ๊ท๊ณ์์ ์ถ์ ์น์์ ๋๋ขฐ ํฌ๊ธฐ๋ โ0.0056์์ 0.0032, ๋๋ขฐ ๊ทน์ฑ์ โ0.1104์์ 0.1015, ๋๋ขฐ ๋น๋๋ โ0.0197์์
0.1581์ ๊ฐ์ ๋ํ๋ธ๋ค. ์ด๋ฌํ ํ๊ธฐ๊ณ์๋ค์ ์ง์ญ๋ณ๋ก ๋ถํฌํ๋ฉฐ, ๋ชจ๋ ์ง์ญ์์์ ์ํฅ์ฑ์ ๋ํ๋ด๋ ๊ฒ์ด ์๋ ๋์ ์ค๋ช
๋ ฅ์ ๋ณด์ด๋ ์ง์ญ์ ๋์์ผ๋ก
์ค๋ช
ํ ์ ์๋ ๋ถ๋ถ์ผ๋ก ์ง์ญ๋ณ ๋ถ์์ด ํ์ํ๋ค. ์ฆ, ํน์ ์ง์ญ์์ GWR ๋ชจ๋ธ์ด ํ๋นํ ์ค๋ช
๋ ฅ์ ๋ณด์ด๋ฉฐ ์ด๊ฒ์ ์ค์ ๋ก ์ทจ๋ ๊ฐ๋ฅํ ๋ํด๊ณ ์ฅ ๋ฐ์ดํฐ์
๋ถํฌ๊ฐ ์๋น์์ ๊ฒฉ์์์๋ ๋ํ๋์ง ์๊ณ ํน์ ๊ฒฉ์์์๋ง ๋ํ๋๋ ์ ์ ๊ณ ๋ คํด์ผ ํ๋ค.
ํ 2. ๋ํด๊ณ ์ฅ ๋ถํฌ์ ์ง๋ฆฌ๊ฐ์คํ๊ท๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ
Table 2. GWR analysis results of lightning failures
๋
๋ฆฝ๋ณ์
|
์ต์
|
์ค์
|
์ต๋
|
ํ๊ท
|
ํฌ๊ธฐ
|
-0.0056
|
0.0000
|
0.0032
|
0.0000
|
๊ทน์ฑ
|
-0.1104
|
-0.0003
|
0.1015
|
-0.0006
|
๋น๋
|
-0.0197
|
0.0000
|
0.1581
|
0.0112
|
๋ชจํ์ ํฉ๋
|
$r^{2}$=0.3415, rmse=0.2129
|
๋์ญํญ
|
0.2439
|
ํ 1, ํ 2์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ข
ํฉํ์์ ๋, ์ ์ฒด์ ์ผ๋ก OLS์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ณด๋ค๋ GWR ๋ชจํ์ด ๋์ ์ค๋ช
์ฑ์ ๊ฐ๊ณ ์์ผ๋ ๋
๋ฆฝ๋ณ์๋ก ์ค์ ํ 3๊ฐ์ง ์์ธ ์ธ์ ์ถ๊ฐ๋ก ๋๋ขฐ
ํน์ฑ์ ์ ์์ ๋์์ง์ญ ๋ด์ ๋ค์์ ๋ณ์๊ธฐ ๊ณ ์ฅ ์ฌ๋ก ํ๋ณด๋ฅผ ํตํด ์ค๋ช
๊ฐ๋ฅํ ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ณดํ ์ ์์ ๊ฒ์ด๋ค. GWR ๋ถ์ ๊ณผ์ ์์๋ ์ ์ฉ๋ ๋ชจ๋ ๋ณ์์
VIF๋ 10 ์ดํ๋ก์จ ๋ค์ค๊ณต์ ์ฑ์ ํ์ธ๋์ง ์์๋ค.
4.2 ์ง์ญ๋ณ ํ๊ท๊ณ์ ๋ถ์
GWR ๋ถ์์ ๊ฒฝ์ฐ ์ ์ฉ๋ ๋ชจ๋ ๊ฒฉ์ ๋จ์๋ก ๋ถํฌ๋ ํน์ฑ์ ๊ณ ๋ คํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋
๋ฆฝ๋ณ์๋ค์ ๋ํ ํ๊ท๊ณ์๊ฐ ์ง์ญ๋ณ๋ก ๋ค๋ฅด๊ฒ ๋์ถ๋๊ณ ์ด์ ๋ํด์๋ ๊ฐ์์ ์ธ
๋ถ์์ด ํ์ํ๋ค. ์ฆ, GWR์ ๋ชจํ์ ํฉ๋ ๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ๋ํด ๊ณ ์ฅ ๋ณ์๊ธฐ ๋ถํฌ๋ ๊ณต๊ฐ์ ์์กด์ฑ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ผ๋ฏ๋ก GWR์ ํตํด ๋ถ์๋ ์ ์๋ค.
ํ๊ท๊ณ์์ ์ค๋ช
๋ ฅ์ ์ง์ญ๋ณ ๋ถํฌ๋ฅผ ์์ธํ ๋ณด๊ธฐ ์ํด์๋ ํ๊ท๊ณ์๋ฅผ ๊ทธ๋ฆผ 8๊ณผ ๊ฐ์ด ๊ฒฉ์๋ณ๋ก ๋ํ๋ด์ด ์๊ฐ์ ์ผ๋ก ํ์ธํ ํ์๊ฐ ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 8. GWR ๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ฐ๋ฅธ ํ๊ท๊ณ์ ๊ณต๊ฐ๋ถํฌ
Fig. 8. The distribution of regression coefficients driven by GWR analysis
ํ๊ท๊ณ์์ ๊ณต๊ฐ๋ถํฌ๋ฅผ ๊ฒฉ์ ๊ณต๊ฐ์์ผ๋ก ๋ํ๋ธ ๊ฒฐ๊ณผ, ํ๊ท๊ณ์๋ค์ ์ํฅ์ฑ์ด ์์น์ ๋ฐ๋ผ ์ฐจ์ด๋ฅผ ๋ณด์ธ๋ค๋ ์ ์ด ๋ช
ํํ ๋ณด์ธ๋ค. ์ฆ, ๊ณต๊ฐ์ ์ด์ง์ฑ์ด ์กด์ฌํ๋
๊ฒฝ์ฐ ์ข
์๋ณ์์ ๋
๋ฆฝ๋ณ์ ๊ฐ์ ๊ด๊ณ๊ฐ ๋ชจ๋ ์์น์์ ๋์ผํ๊ฒ ๋ํ๋๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ฏ๋ก ๋
๋ฆฝ๋ณ์๊ฐ ๊ฐ์ ์ ๋๋ก ๋ณํํ๋๋ผ๋ ์ข
์๋ณ์์ ๋ณํ์ ์ํฅ ์ ๋๋
์์น์ ๋ฐ๋ผ ๋ฌ๋ผ์ง๋ค. GWR์ ์ด๋ฌํ ๊ณต๊ฐ์ ๋ถํฌ๋ฅผ ๋์ถํ ์ ์๋ ์ ์ฉํ ๊ธฐ๋ฒ์ด๋ผ ํ ์ ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 9. ๋ํด๊ณ ์ฅ ๋ถ์ ์ ์ฐ๊ฐ ์ค๋ช
๋ ฅ ๋ฐ ์ต๋ ํ๊ท๊ณ์
Fig. 9. The annual trends of regression coefficients and residual square
์ต์ข
์ ์ผ๋ก ๊ทธ๋ฆผ 9์์๋ ์ฐ๋๋ณ๋ก ์ค๋ช
๋ ฅ๊ณผ ํ๊ท๊ณ์๋ฅผ ๋ํ๋ด์์ ๋, ์์ ์๊ด๊ด๊ณ๊ฐ ํ์ธ๋๋ฉฐ ์ด๋ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ ๊ณผ์ ์์ ๋ํด๊ณ ์ฅ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ๋์์ง์ญ์์ ์ผ๋ถ ๊ฒฉ์๋ง ์ค๋ช
ํ๊ธฐ
๋๋ฌธ์ด๋ค. ์ฆ, 2017๋
, 2018๋
๊ณผ ๊ฐ์ด ๋ํด๊ณ ์ฅ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ์๋์ ์ผ๋ก ๋ง์ด ํ๋ณด๋ ๊ฒฝ์ฐ ๋ง์ ์ง์ญ์ ์ค๋ช
ํ ์ ์์ผ๋ฏ๋ก ์ค๋ช
๋ ฅ์ ํ๋ณดํ ์ ์๋ค.
5. ๊ฒฐ ๋ก
๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์ ๋ฐฐ์ ์ฉ ๋ณ์๊ธฐ์ ์ดํ ๋ฐ ๊ณ ์ฅ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น ์ ์๋ ๋๋ขฐ ํ์๊ณผ ๋ํด๊ณ ์ฅ์ด ๋ฐ์ํ ๋ฐฐ์ ์ฉ ๋ณ์๊ธฐ ๊ฐ์ ์ค๋ช
๊ฐ๋ฅํ ๋ชจํ์ ๊ตฌํํ๋ ๊ฒ์
๋ชฉ์ ์ผ๋ก ํ๋ค. ์ด๋ฅผ ์ํด ๊ณต๊ณต๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํ์ฉํ ๋๋ขฐ ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ตญ๋ด ๋ฐฐ์ ์ฉ ๋ณ์๊ธฐ ๊ณ ์ฅ ์ฌ๋ก ์ค ๋ํด๊ณ ์ฅ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํ๋ณดํ๊ณ ํน์ ์ง์ญ์ ์ ์ ํ์ฌ ๊ฒฉ์
ํํ๋ก ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ๊ตฌ์ฑํ์๋ค. ์ด๋ฌํ ๊ณต๊ฐ ๋ถํฌ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ถ์์ ์ ํต์ ์ธ ์ต์์ ๊ณฑ๋ฒ์ผ๋ก ๋ถ์ํ ๊ฒฝ์ฐ ๊ณต๊ฐ์ ๋ถํฌ๋ฅผ ๋ถ์ํ์ง ๋ชปํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ง๋ฆฌ๊ฐ์คํ๊ท๋ถ์
๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ์ฉํ์ฌ ๋๋ขฐ ๋ถํฌ์ ๋ฐฐ์ ์ฉ ๋ณ์๊ธฐ ๋ํด๊ณ ์ฅ ๋ถํฌ ๊ฐ์ ์ค๋ช
์ฑ์ ์ฐพ๊ณ ์ ํ์๋ค. ๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ๋ก๋ ์ง๋ฆฌ๊ฐ์คํ๊ท๋ถ์์ ์ต์์ ๊ณฑ๋ฒ ๋๋น ํฅ์๋ ์ค๋ช
๋ ฅ์
๋ณด์ด๋ฉฐ ๊ฐ์์ ์ธ ๋ถ์์์ ์ง์ญ๋ณ๋ก ๋์ ์ค๋ช
๋ ฅ๊ณผ ํ๊ท๊ณ์๋ฅผ ๋ณด์ด๋ ์ง์ ์ ํน์ ํ์ฌ ์ถ๊ฐ์ ์ธ ๋ถ์์ ์ํํ ์ ์๋๋ก ํ๋ค. ๋ค๋ง, ์ ์ฒด ์ง๋ฆฌ์ ์ธ ๊ณต๊ฐ์์
๋ฐฐ์ ์ฉ ๋ณ์๊ธฐ์ ๊ณ ์ฅ ์ฌ๋ก๋ ํน์ ๊ฒฉ์ ๋ด์์๋ง ๋ฐ์ํ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ ์ฒด์ ์ธ ์ค๋ช
๋ ฅ์ด ๋๊ฒ ๋์ค์ง ์์๊ณ ์ฐ ๋จ์๋ก ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ๋ถ์ํ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๊ณต๊ฐ
๊ฐ์ค์น๋ฅผ ๋ถ์ํ ๊ฒ๊ณผ ๋ฌ๋ฆฌ ์๊ฐ ๊ฐ์ค์น๋ฅผ ์ ํํ ๋ฐ์ํ ์ ์์๋ค. ์ด์ ํฅํ ์ธก์ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ์๋ ์ง์ญ์ ๋ณด์ ๊ณผ ์ง๋ฆฌ์๊ฐ๊ฐ์คํ๊ท๋ถ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋์
ํ
๊ฒฝ์ฐ ๋์ ์ค๋ช
๋ ฅ์ ๋ณด์ ํ ๋ชจํ์ ๋์ถ์ด ๊ธฐ๋๋๋ค.
Acknowledgements
This research was supported by Korea Electric Power Corporation(Grant number: R21XO02-10).
Also, this study was supported by 2022 Research Grant from Kangwon National University.
References
D. Kim, H. Lee, Y. Cho, May 2022, A Study on the Data-Based Derivation Method for
the Remaining Lifetime and Probability of Failure (PoF) of the Pad Mounted Transformer,
Trans. KIEE, Vol. 71, No. 5, pp. 723-733
J.-G Seo, K.-H. Kim, Feb 2016, A Study on the Analysis of Lightning Damage Impact
in Domestic Offshore Wind Farm, Trans. KIEE, Vol. 65, No. 2, pp. 247-252
D. Kweon, Y. Kim, O. Lee, H. Kang, J. Lee, May 2020, Life Evaluating Method of Substation
Transformers for Asset Management System, Trans. KIEE, Vol. 69, No. 5, pp. 682-687
Meteorological Office Lightning Observation, Available: https://www.data.go.kr/data/15043642/fileData.do
X. Cai, Z. Ye, Nov 2019, Gaussian Weighting Reversion Strategy for Accurate Online
Portfolio Selection, IEEE Trans. Signal Processing, Vol. 67, No. 21, pp. 5558-5570
W. Simeng, W. Dazhao, H. Chang, Jul 2019, A Comparative Study of Using ANUSPLIN and
GWR Models for Downscaled GPM Prediction, International Conference on Agro-Geoinformatics,
pp. 1-5
J. W. Kim, U. J. Sup, 2013, Exploring NDVI Gradient Varying Across Landform and Solar
Intensity Using GWR: a Case Study of Mt. Geumgang in North Korea, Journal of the Korean
Society for Geospatial Information System, Vol. 21, No. 4, pp. 73-81
์ ์์๊ฐ
๋ฐ์ฒ๊ท (CheonKyu Part)
He received the B.S. degree from the Wonkwang University, Iksan, Korea, in 2022.
He is currently working toward M.S. degree in electrical engineering at Kangwon National
University.
He received his Masterโs degree Department of Electrical Engineering Devices and Materials
in Chungnam National University, Korea in 2013.
He is currently working as a senior researcher at the AMS department of KEPCO Research
Institute and is researching life evaluation of distribution facilities.
He received the B.S. and Ph.D. degrees in electrical and electronic engineering from
Yonsei University, Korea in 2020.
Since 2022, he has joined the Department of Electrical and Electronic Engineering,
Kangwon National University, Kangwondo, Korea as an Assistant Professor.