๋ฐ์ค์ฉ
(Jun-Yong Park)
โ iD
๊น์์ผ
(Il-Young Kim)
1iD
์ด๋์ค
(Dong-Jun Lee)
1iD
-
(G2POWER Co., Ltd., Korea)
Copyright ยฉ The Korean Institute of Electrical Engineers(KIEE)
Key words
Partial discharge, Switchboard, Ai algorithm, Diagnosis system, Pre-processing
1. ์ ๋ก
์ ๊ธฐ์๋์ฐจ ๋ฑ์ ์์ฉํ๋ก ์ธํด ์์ผ๋ก ์ ๊ธฐ์๋์ง์ ์์๋ ์ ์ฐจ ๋์ด๋ ๊ฒ์ด๋ฉฐ ์ ๋ ฅ ์ค๋น๋ ๋์ฉ๋ํ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ด๊ณ ์ํ๊ฐ ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ฑธ๋ฆฐ ๋ถํ๊ฐ ๋ง์์ง์๋ก
๋์ ์ ๋ฑ์ ์ฌ๊ณ ์ ๋ ๋ง์ ๊ฒฝ์ ์ ์์ค์ด ๋ฐ์ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ง๊ธ๋ณด๋ค ๋์ฑ ์์ ์ ์ธ ๊ณํต ์ด์์ ํ์์ ์ธ ์ฌํญ์ด๋ค. ์ ๋ ฅ ์ค๋น์ ์ ์ฐ์ดํ๋ ๋ถ์์ ํ
๊ณํต์ ์์ธ์ด ๋๋ฉฐ ๋ ๋์๊ฐ ์ ์ฐํ๊ดด๋ก ์ด์ด์ง ๊ฒฝ์ฐ ์ฌ๊ฐํ ์ ๊ธฐ์ฌ๊ณ ๋ฅผ ์ผ์ผํฌ ์ ์๋ค. ์ ์ฐ์ดํ๋ ๋ถ๋ถ๋ฐฉ์ , ๊ธฐ๊ณ์ ๊ฒฐํจ, ์ต๊ธฐ, ์ด ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฐ์
๋ฑ์ ์ํ ์์ธ์ผ๋ก ๋ฐ์ํ๋ฉฐ ์ ์ฐํ๊ดด์ ์ ์ด๋จ๊ณ๊ฐ๋๋ค. ์ด๋ค ์ค์์๋ ๋ถ๋ถ๋ฐฉ์ ์ ๊ณ ์ ์ ์คํธ๋ ์ค, ์ ์ ๋ฐ ์ค์น์์ ๋ฌธ์ ๋ก ์ธํด ์ ์ฐ์ฒด ๋ด์ธ๋ถ์์
์ผ์ด๋๋ ๊ตญ๋ถ์ ์ธ ์ ์ฐํ๊ดด ํ์์ผ๋ก ์ ์ฐ์ฒด์ ์ ์ฐ ๋ฅ๋ ฅ์ ์ฝํ์ํค๋ ์ง์ ์ ์ธ ์์ธ์ด ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ถ๋ถ๋ฐฉ์ ๊ณผ ๊ฐ์ ํฉํฐ๋ค๋ก ์ ์ฐ์ดํ๋ฅผ ์กฐ๊ธฐ์ ๊ฐ์งํ๊ณ
์ดํ ์ ๋์ ๋ฐ๋ผ ์ ์ ํ๊ฒ ๋์ํ๋ค๋ฉด ๋ณด๋ค ์์ ์ ์ผ๋ก ๊ณํต์ ์ ์งํ ์ ์์ ๊ฒ์ด๋ค. ์ค์ ๋ก ์ด๊ณ ์ ๊ฐํ๊ธฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ๋ค์ํ ์ผ์๋ค์ ํ์ฉํ ๋ถ๋ถ๋ฐฉ์
ํจํด๋ถ์ ๋ฑ์ ์ฐ๊ตฌ ๋ฐ ์์ ํ์ ํตํ ์ ๋ ฅ ์ค๋น ์ดํ ๊ฐ์์ง๋จ ์์คํ
๊ตฌ์ถ์ด ํ๋ฐํ ์งํ ์ค์ด๋ค(1). ํ์ง๋ง ์ด๊ณ ์ ๊ฐํ๊ธฐ์๋ ๋ค๋ฅด๊ฒ ์๋ฐฐ์ ๋ฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ณ ์ ๋ฐ์ ์ง๋จ์์คํ
์ด ๋ณดํธ์ ์ผ๋ก ๊ตฌ์ถ๋์ง ์์ ์ํฉ์ด๋ค. ์ง๋จ์์คํ
์์ฒด๊ฐ ๊ณ ๊ฐ์ด๊ธฐ๋ ํ๋ฉฐ ์ข์
์ฒ ์ ์ธํจ ์์ ๋ค์ํ ์ผ์๋ค์ ์ค์นํ๊ธฐ ์ด๋ ต๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค.
์๋ฐฐ์ ๋ฐ์ ์ํํธ, ํ๊ต ๋ฑ์ ์์ค์ด ์ง์ ์ ์ผ๋ก ์ ๊ธฐ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ์ ์๊ฒ ํด์ฃผ๋ ์ ๋ ฅ์ค๋น์ด๋ฉฐ ์ฒ ์ ์ธํจ ๋ด๋ถ๋ ๊ฐํ๊ธฐ, ๋ณ์๊ธฐ ๋ฑ์ ์ ๋ ฅ๊ธฐ๊ธฐ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด์๋ค.
๋ฐ์ ์์์ ์์ฐํ ์ ๊ธฐ๋ฅผ ์์ฉ๊ฐ์ ๋ถ๋ฐฐํ ๋ชฉ์ ์ผ๋ก ์ค์น๋ ์๋ฐฐ์ ๋ฐ์ ๊ทธ ํน์ฑ์ ์ฃผ๋ณ์ ์ธ๊ตฌ ๋ฐ๋๊ฐ ๋๋ค. ์ด๋ฐ ์๋ฐฐ์ ๋ฐ์์ ์ ์ฐํ๊ดด๋ก ์ธํ ์ฌ๊ณ ๊ฐ
๋ฐ์ํ ๊ฒฝ์ฐ ๊ฒฝ์ ์ ์์ค ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ์ธ๋ช
ํผํด๋ฅผ ์ด๋ํ ์ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์๋ฐฐ์ ๋ฐ์ ๊ฒฝ์ ์ ์ด๋ฉด์๋ ์ ๋ฐํ ์ง๋จ์์คํ
์ ๊ตฌ์ถํ์ฌ ๋ณด๋ค ์์ ์ ์ธ ์ ๊ธฐ๊ณต๊ธ์ด
์ด๋ฃจ์ด์ง๋๋ก ํ ํ์๊ฐ ์๋ค.
์ด์ ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ์ต๊ทผ 4์ฐจ์ฐ์
ํ๋ช
์ผ๋ก ์ฃผ๋ชฉ๋ฐ๋ AI ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ํ์ฉํ์ฌ ์๋ฐฐ์ ๋ฐ ์์ฒด์ง๋จ ๊ธฐ๋ฅ์ด ํ์ฌ๋ ์ง๋ฅํ ์จ ๋ณด๋ ๋ถ๋ถ๋ฐฉ์ ์ดํ ๊ฐ์์ง๋จ
์์คํ
์ ์ ์ํ๊ณ ์ ํ๋ค. ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์ ์ ์ํ๋ ์ง๋จ์์คํ
์ ๊ณ ์ฃผํ ์ ๋ฅ๋ณํ ์ผ์(HFCT)๋ฅผ ํตํด ๋ค์ด์ค๋ ์ ํธ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ง๋จ๊ธฐ ๋ด๋ถ AI ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์
ํตํด ์์ฒด์ ์ผ๋ก ๋ถ์ํ์ฌ ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ฌ์ฉ์๊ฐ ์์ฝ๊ฒ ์ฐธ๊ณ ํ ์ ์๋๋ก ํ๋ค(2). AI ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ผ๋ก๋ ์ ๋งคํ ์ ๋ณด์ฒ๋ฆฌ์ ํจ๊ณผ์ ์ธ ํผ์ง์ด๋ก ์ ํด๋ฌ์คํฐ๋ง ๊ธฐ๋ฒ(Fuzzy C-means, ์ดํ FCM)๊ณผ ์ ๊ฒฝ๋ง ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ๊ฒฐํฉํ FCM
based RBFNN์ ์ฌ์ฉํ์๋ค(3). ๋ฐฉ์ ์ง๋จ์ CNN ๋ฑ์ ๋ฅ๋ฌ๋ ๊ธฐ๋ฒ์ ์์ฉํ ์ด๋ฏธ์ง๋ถ์์ ๊ดํ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ๋ง์ด ์งํ ์ค์ด์ง๋ง(4)(5) ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ์๋์ ์ผ๋ก ๊ฐ๋ฒผ์ด AI ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ผ๋ก ๊ฒฝ์ ์ฑ์ ๋์ด๊ณ ์ ์ ํ ๋ฐ์ดํฐ ์ ์ฒ๋ฆฌ ๊ธฐ๋ฒ์ผ๋ก ์ ๋ขฐ์ฑ์ ๋ง์กฑ์์ผ ์ค์ ํ์ฅ์ ์ ์ฉํ ์ ์๋๋ก
ํ๋ ๊ฒ์ ์ด์ ์ ๋์๋ค. ๋ฐ์ดํฐ๋ ๊ธฐ์ค ํ๊ฒฝ์ ๊ณ ๋ คํ ์ฝ๋ก๋ ๋ฐฉ์ , ์ฐ๋ฉด๋ฐฉ์ , ํ๋กํ
๋ฐฉ์ ์ํ ์
๋ค๊ณผ ์์ฌ์ 22.9 kV ํ์๋ฐฐ์ ๋ฐ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑํ
๋ชจ์์คํ ํ๊ฒฝ์ ํตํด ํ๋ํ์๋ค. ๋ํ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋ฐฉ์ ๋ถ์์ ์ฌ์ฉ๋๋ ํต๊ณ๋ถ์ ๋ฐ ์ธ๊ณต์ ๊ฒฝ๋ง๊ณผ์ ๋น๊ต๋ถ์์ ํตํด ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์ ์ ์ํ๋ ์ง๋จ์์คํ
์
๋ฐฉ์ ์ ํธ ๋ถ์์ ํ๋๋ฅผ ๊ฒ์ฆํ๋ค.
2. ๋ถ๋ถ๋ฐฉ์ ์ง๋จ๊ธฐ๋ฒ
์ ๊ธฐ์ค๋น์ ๊ฒฐํจ์ด ๋ฐ์ํ์์ ๋ ์ด๋์ ์ด์์ด ์๊ฒผ๋์ง์ ๋ฐ๋ผ ๋ฐ์ํ๋ ์ ํธ๊ฐ ๋ค๋ฅด๋ค. ์ฝ๋ก๋ ๋ฐฉ์ ์ ๊ฒฝ์ฐ ๋ฐฐ์ ๋ฐ ๋ณ์๊ธฐ์ ๊ถ์ ์ด๋ ์ฐจ๋จ๊ธฐ์ ๋์ถ๋ถ,
ํ๋กํ
๋ฐฉ์ ์ ๊ฒฝ์ฐ ๋ฐฐ์ ๋ฐ์ ๋ณผํธ์ ๋ํธ๊ฐ์ ๊ฒฐํฉ ์ฅ์ ๋ ๋ณ์๊ธฐ์ ์คํ์ด์ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฐ๋ฉด๋ฐฉ์ ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ ์ฐ์ฒด์ ํ๋ฉด ๋ฑ์ผ๋ก ๋ถ์ํ ์ ์๋ค. ํ 1์ ๋ฐฉ์ ์ข
๋ฅ์ ๋ฐ๋ฅธ ํน์ง๊ณผ ๋ฐ์์์ด ๋ณด๋ค ์์ธํ๊ฒ ์ ๋ฆฌ๋์ด์๋ค. ํ 1์์ ๋ํ๋ธ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ๋ถ๋ถ๋ฐฉ์ ํจํด์ ๋ฐ๋ผ ์ฌ์ฉ์๋ ์ ์ฐ์ดํ ํน์ ๊ณ ์ฅ ์ง์ ์ ์ ์ถํ ์ ์์ผ๋ฉฐ ์ด๋ ์ฌ์ฉ์๊ฐ ์ ์ง๋ณด์๋ฅผ ๋ ์ฝ๊ฒ ํ ์ ์๊ฒ ๋์์ค๋ค.
ํ 1 ๋ฐฐ์ ๋ฐ ๋ด ๋ถ๋ถ๋ฐฉ์ ์ง๋จ
Table 1 Partial discharge diagnosis inside Switchboard
๋ฐฉ์ ์ข
๋ฅ
|
์ ์ ๋ฐ ํน์ง
|
๋ฐฐ์ ๋ฐ ๋ด๋ถ ๋ฐ์์
|
ํ๋กํ
๋ฐฉ์
|
์ ์ง๊ฐ ์๋ ๋์ฒด์์ ๋ค์ ๋ฐ์
๋ฐฉ์ ๋์ด ํผ
|
๋ณ์๊ธฐ
|
๋ณ์๊ธฐ ์คํ์ด์
|
์ฐจ๋จ๊ธฐ
|
์ธ์
์ ์ฐ๊ฒฐ๋ถ
|
MCC
|
์ ๊ฐ ๋์ฌ์ฒด๊ฒฐ๋ถ
|
์ ์ฐ์ฒด ๋ฐฉ์
|
๊ณ ์ฒด ์ ์ฐ์ฒด ๋ด๋ถ ๋ฐ ์ธ๋ถ ๋ฐ์
์ ์ฐ์ฒด ์ ์ ๋ฐ ์กฐ๋ฆฝ์ ๊ฒฐํจ ๋ฐ์ ๊ฐ๋ฅ
|
๋ณ์๊ธฐ
|
์ํญ์ ๋ด๋ถ ๋ฐ ํ๋ฉด
|
์ฐจ๋จ๊ธฐ
|
๊ณ ์ ์ผ์ด๋ธ ๋ด๋ถ ๋ฐ ํ๋ฉด
|
MCC
|
์ค์์น ํ๋ฉด
|
์ฝ๋ก๋ ๋ฐฉ์
|
๋์ฒด์ ๋ ์นด๋ก์ด ๋๊ธฐ์์ ๋ฐ์
์์๋ฐฉ์ ๋์๋ ์ฌ๊ณ ๋ฐ์ ์ฐ๋ ค
|
๋ณ์๊ธฐ
|
๋ณ์๊ธฐ ๊ถ์
|
์ฐจ๋จ๊ธฐ
|
๋์ถ๋ถ
|
MCC
|
๊ณ ์์ผ์ด๋ธ ๋ด ๊ฒฐํจ
|
๋
ธ์ด์ฆ
(์ ์)
|
์์๋ก ๋ฐ์ํ๋ ๊ณ ์ฃผํ ์ ๋ฅ
|
์ ์ง ์ธก์ผ๋ก ๋ค์ด์ค๋ ๊ฐ์ข
์ก์ ๋
ธ์ด์ฆ
|
2.1 ํต๊ณ๋ถ์์ ํตํ ์ง๋จ
ํต๊ณ๋ถ์ ๊ธฐ๋ฒ์ ๋ถ๋ถ๋ฐฉ์ ์ง๋จ์์ ๋ณดํธ์ ์ผ๋ก ์ฌ์ฉ๋๋ ๊ธฐ๋ฒ์ผ๋ก ์ ํธ ํํ์ ํ์คํธ์ฐจ, ์๋ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฒจ๋ ๋ฑ์ ํต๊ณ๋ณ์๋ค๋ก ๋ถ์ํ๋ ๊ธฐ๋ฒ์ด๋ค. ํ์คํธ์ฐจ๋
๋ฐ์ดํฐ๋ค์ด ํ๊ท ๊ฐ์ผ๋ก๋ถํฐ ์ผ๋ง๋งํผ ๋จ์ด์ ธ ์๋์ง๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ฉฐ ๊ทธ ๊ฐ์ด ํด์๋ก ๋ฐ์ดํฐ ๋ถํฌ๊ฐ ๋๊ฒ ํผ์ง ๊ฒ์ ์๋ฏธํ๋ค. ์๋๋ ํํ์ ์น์ฐ์น ์ ๋๋ฅผ ๋ํ๋ด๋
ํต๊ณ๊ฐ์ผ๋ก ์ ๊ท๋ถํฌ๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ๊ทธ ๊ฐ์ด ์์ ๊ฐ์ผ ๋ ํํ์ด ์ผ์ชฝ์ผ๋ก, ์์ ๊ฐ์ผ ๋ ํํ์ด ์ค๋ฅธ์ชฝ์ผ๋ก ์น์ฐ์น ๊ฒ์ ์๋ฏธํ๋ค. ์ฒจ๋๋ ํํ์ ๋พฐ์กฑํ
์ ๋๋ฅผ ๋ํ๋ด๋ฉฐ ์ ๊ท๋ถํฌ์ ์ฒจ๋ 3์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ์ด ๊ฐ๋ณด๋ค ํด ๊ฒฝ์ฐ ํํ์ด ๋พฐ์กฑํ ๋ชจ์์ ๊ฐ์ง๋ฉฐ ์์ ๊ฒฝ์ฐ ๋ฉ์ํ ๋ชจ์์ ๊ฐ์ง๋ค. ๊ฐ๊ฐ์ ํต๊ณ๋ณ์๋ฅผ
๋์ถํ๋ ์์ ์๋์ ๊ฐ๋ค.
์ (1)์ ํ์คํธ์ฐจ, ์ (2)๋ ์๋, ์ (3)์ ์ฒจ๋์ ๋ํ ์์์ด๋ค. ๊ฐ ์์์ $n$์ ์
๋ ฅ๋ณ์์ ์๋ก ํ๋์ ํํ์ ์กด์ฌํ๋ ์์ ์์ ๋์ผํ๋ค. $x_{i}$๋ i๋ฒ์งธ ์์์ ์ ํธ ๊ฐ์ด๋ฉฐ
$\overline{x}$๋ ํด๋น ํํ์ ํ๊ท ์ ํธ ๊ฐ์ ์๋ฏธํ๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ํ๋์ ํํ์์ ์ธ ๊ฐ์ ๋ณ์๊ฐ ๋์ถ๋๋ฉฐ ๊ฒฝ์ฐ์ ๋ฐ๋ผ์ ํ๊ท ๊ฐ์
์ด์ฉํ๊ธฐ๋ ํ๋ค. ํต๊ณ๋ณ์๋ฅผ ํตํ ๋ฐฉ์ ํจํด๋ถ์์ ํด๋ฌ์คํฐ๋ง ๊ธฐ๋ฒ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ํจํด๋ณ ์ค์ฌ์ ๊ณผ์ ๊ฑฐ๋ฆฌ ๋น๊ต๋ฅผ ํตํด ์ด๋ฃจ์ด์ง๋ค.
2.2 ์ค์๊ฐ ๊ทธ๋ํ๋ฅผ ํตํ ์ง๋จ
60 Hz์ ์ ์์ ์ฌ์ฉํ๋ ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ ํน์ฑ์ ์ ํธ๋ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก 1์ด์ 60๊ฐ ํํ์ด ๋ฐ์ํ๋ ์ธก์ ์ผ์๋ ์ด๊ฒ์ ๊ณ ๋ คํ์ง ์๊ณ ์๊ฐ์ ๋ฐ๋ผ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ
1์ฐจ์์ ์ผ๋ก ๋ฐ์๋ค์ผ ๋ฟ์ด๋ค. ์ด๋ ๊ต๋ฅ์ ์์์ ์ค์ํ ์์์ ๋ณด๋ฅผ ์ฌ๋ผ์ง๊ฒ ๋ง๋ ๋ค. ๊ทธ๋ํ๋ฅผ ํตํ ์ ํธ ๋ถ์์ ์ค์๊ฐ์ผ๋ก ๋ค์ด์ค๋ ํํ์ ์์์ ๋ณด๋ฅผ
๊ณ ๋ คํ์ฌ 3์ฐจ์์ ์ขํ๋ 2์ฐจ์์ ์ขํ์ ํ์ถํจ์ผ๋ก์จ ์ด๋ฌํ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๊ณ ์ฌ์ฉ์๋ก ํ์ฌ๊ธ ์ก์์ผ๋ก ํํ์ ๋ถ์ํ ์ ์๊ฒ ํ๋ค. 3์ฐจ์ ๊ทธ๋ํ
๋ถ์์ Phase Resolved Pulse Sequence(์ดํ PRPS) ๊ธฐ๋ฒ์ผ๋ก ๋ถ๋ฆฌ๋ฉฐ ์ ํธ์ ์์, ์ฃผ๊ธฐ, ํฌ๊ธฐ ์ ๋ณด๋ฅผ 3์ฐจ์์ ๊ทธ๋ํ๋ก ๋ณด์ฌ์ค๋ค.
๊ทธ๋ฆผ 1 PRPS๊ธฐ๋ฒ ๋ถ์์์
Fig. 1 Example of PRPS
๊ทธ๋ฆผ 1์ ํ๋กํ
๋ฐฉ์ ์ ๋ํ PRPS ๊ธฐ๋ฒ๋ถ์์ ์์๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ฉฐ x์ถ์ ์์์, y์ถ์ ์๊ฐ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ z์ถ์ ์ ํธ์ ํฌ๊ธฐ๋ฅผ ๋ํ๋ธ๋ค. ์ ํธ์ ํฌ๊ธฐ๊ฐ ํด์๋ก
๊ทธ๋ํ์์์ ๋์ฑ ๋์ด ํ์ด ์ค๋ฅธ๋ค.
๊ทธ๋ฆผ 2 PRPD๊ธฐ๋ฒ ๋ถ์์์
Fig. 2 Example of PRPD
๊ทธ๋ฆผ 2๋ ํ๋กํ
๋ฐฉ์ ์ ๋ํ PRPD ๊ธฐ๋ฒ๋ถ์์ ์์๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ฉฐ x์ถ์ ์์, y์ถ์ ์ ํธ์ ํฌ๊ธฐ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํฝ์
์ ๊ฐ์ ํด๋น ์ ํธ์ ๋น๋์๋ฅผ ๋ํ๋ธ๋ค. ์ ํธ
๊ฐ์ ๋น๋๊ฐ ๋ฎ์์๋ก ํธ๋ฅธ์์ผ๋ก ํํ๋๊ณ ๋ฐ๋๋ก ๋น๋์๊ฐ ๋ง์์๋ก ๋
ธ๋์์ผ๋ก ํํ๋๋ค. ๊ฐ ๊ธฐ๋ฒ์ ํน์ง๋ค์ ํตํด ์ฌ์ฉ์๋ ์ ํธ๋ฅผ ๋ณด๋ค ์ฝ๊ฒ ํ์
ํ
์ ์๋ค. ์ต๊ทผ ์ด๋ฌํ ๊ทธ๋ํ ๋ถ์์ ์ด๋ฏธ์ง๋ถ์์ ๋ฐ์ด๋ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ด๋ ๋ฅ๋ฌ๋ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ Convolutional Neural Network(์ดํ CNN)๋ฅผ
์ ์ฉํ๋ ์ฐ๊ตฌ๋ค์ด ํ๋ฐํ ์ด๋ฃจ์ด์ง๊ณ ์๋ค.
3. ์ธ๊ณต์ง๋ฅ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ
์ปดํจํฐ ๊ธฐ์ ๊ณผ ์ฐ์
์ ๋ฐ์ ์ ์ธ๊ณต์ง๋ฅ ๋ถ์ผ์ ํ๋ ฅ์ ๋ฃ์ด์ฃผ๊ณ ์๋ค. ํนํ ๋ง์ ํ์ต๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ฒ๋ฆฌํ ์ ์์ด ๋ณด๋ค ์ ๋ฐํ ๋ถ์๋ชจ๋ธ์ ์ค๊ณํ ์ ์๊ธฐ
๋๋ฌธ์ ์ด๋ฅผ ํ์ฉํ ํจํด ๋ถ๋ฅ๋ ์๋ช
์์ธก ๋ฑ์ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๋ ๋ฐ ์ ์ฉํ๊ฒ ์ฌ์ฉ๋๊ณ ์๋ค. ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ์ด๋ฐ ์ธ๊ณต์ง๋ฅ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ๋ถ๋ถ๋ฐฉ์ ์ ํจํด์
๋ถ๋ฅํ๋ ๋ฐ ์ฌ์ฉํ๋ค. ์ฌ์ฉ๋ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ๋ถ๋ถ๋ฐฉ์ ์ง๋จ๊ธฐ์ ํ์ฌ๋ FCM based RBFNN๊ณผ ๋น๊ต๋ถ์์ ์ฌ์ฉ๋ K-means์ Neural Network์ด๋ค(6)(7).
3.1 k-means clustering
์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ํ์ต์ํค๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ฐ๋ผ ํฌ๊ฒ ๋ ๊ฐ์ง๋ก ๋๋๋ค. ์ค์ ์ ๋ณด ์ฆ y ๊ฐ์ ํ์ต์ ์ฌ์ฉํ๋ ์ง๋ํ์ต๊ณผ ๊ทธ๋ ์ง ์์ ๋น์ง๋ ํ์ต์ด ์๋ค. ํด๋ฌ์คํฐ๋ง
๊ธฐ๋ฒ์ ๋น์ง๋ ํ์ต์ ๋ํ์ ์ธ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ผ๋ก ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ k-means ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ์ฌ์ฉํ๋ค. k-means ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ์ฃผ์ด์ง ๋ฐ์ดํฐ ๊ฐ์ ๊ฑฐ๋ฆฌ ๊ด๊ณ๋ฅผ
๋ถ์ํ์ฌ k๊ฐ์ ๊ตฐ์ง์ผ๋ก ๋ถ๋ฅํ๋ค.
์ (4)๋ k-means ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ๋ชฉ์ ํจ์๋ก n์ ๋ฐ์ดํฐ ์ํ์ ์, k๋ ๊ตฐ์ง์ ์, $U_{ij}$๋ ์์ ํ๋ ฌ๋ก i๋ฒ์งธ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ j๋ฒ์งธ ๊ตฐ์ง์ ์ํ
์ ๋ฌด, $X_{i}$๋ i๋ฒ์งธ ๋ฐ์ดํฐ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ $V_{j}$๋ j๋ฒ์งธ ๊ตฐ์ง์ ์ค์ฌ์ ์ ๋ํ๋ธ๋ค. ํด๋ฌ์คํฐ๋ง ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ์ต์ข
์ ์ผ๋ก ์ ์์ ์ต์ํํ๋
์ค์ฌ์ V๊ฐ์ ์ฐพ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํ์ตํ๋ค. ํ์ต์ด ์๋ฃ๋ ํ ํ๋ณํด์ผ ํ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ๋ฐ์ผ๋ฉด ๊ตฐ์ง ๋ณ ์ค์ฌ์ ๊ณผ์ ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ฅผ ๊ตฌํด ๊ฐ์ฅ ๊ฐ๊น์ด ๊ตฐ์ง์ผ๋ก ์์์ํจ๋ค.
์ (5)๋ $k=4$์ธ ์์ ํ๋ ฌ ์ด๊ธฐ์ ์ธ์ ๋ํ ์์์ด๋ฉฐ ์์ ํ๋ ฌ ์ ์ฒด์ ํฉ์ ๋ฐ์ดํฐ ์ํ ์์ ๋์ผ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์
๋ ฅ๋ฐ์ดํฐ๋ ํ๋์ ๊ตฐ์ง์๋ง ์ํ๋ค๋ ์กฐ๊ฑด์
๊ฐ์ง๋ค.
์ (6)์ ์ค์ฌ์ ์ ๊ตฌํ๋ ์์ผ๋ก ์์ ํ๋ ฌ$U$์ j๋ฒ์งธ ๊ตฐ์ง์ ์ํ ์
๋ ฅ$X$๋ค์ ํ๊ท ๊ฐ์ด ๋๋ค. ์ดํ ์ค์ฌ์ ๊ณผ ๊ฐ ์
๋ ฅ$X$๋ค๊ณผ์ ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ฅผ ๊ตฌํ ๋ค ๊ฐ์ฅ
๊ฑฐ๋ฆฌ๊ฐ ๊ฐ๊น์ด ๊ตฐ์ง์ผ๋ก ์์์ํจ๋ค.
์ (7)์ ์ (6)์ ์ค์ฌ์ ๊ณผ ์
๋ ฅ๋ฐ์ดํฐ ๊ฐ์ ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ์๋ก ์ ์ธ๋ ์์ ํ๋ ฌ๋ก ์ด์ ์ ์์ ํ๋ ฌ๊ณผ ์ฐจ์ด๊ฐ ์๋๋ก ์ (5)๋ฅผ ์ ์ธํ ์์ ๊ณผ์ ์ ๋ฐ๋ณตํ๋ค.
3.2 Neural Network
์ธ๊ณต์ ๊ฒฝ๋ง์ ์ค๋์ ๋ถํฐ ์ฐ๊ตฌ๋๊ณ ๋ฐ์ ๋์ด์จ ๋ณดํธ์ ์ธ ์ธ๊ณต์ง๋ฅ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ด๋ฉฐ ์ต๊ทผ ๋ ์ค๋ฅด๋ ์ฌ๋ฌ ๋ฅ๋ฌ๋ ๋ํ ์ ๊ฒฝ๋ง์ ์๋์ธต์ ์ฌ๋ฌ ์ธต์ผ๋ก ๋๋ฆฌ๋ ๊ตฌ์กฐ๋,
์๋จ์ ์ ๋ฐฉํ๋ ฌ์ ํํฐ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ์ปจ๋ณผ๋ฃจ์
์ธต๊ณผ ๊ฐ์ ํน์ํ ๊ตฌ์กฐ๋ก ์ค๊ณ๋๋ค. ์ธ๊ณต์ ๊ฒฝ๋ง์ ํน์ง์ ์๋์ธต๊ณผ ์ถ๋ ฅ์ธต์์ ์ฌ์ฉ๋๋ ํ์ฑํํ ์์ด๋ฉฐ ์ด๋ค ํ์ฑํจ์๋ฅผ
์ฌ์ฉํ๋๋์ ๋ฐ๋ผ ๋ชจ๋ธ ์ฑ๋ฅ์ด ๋ฌ๋ผ์ง ์ ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ 3 ์ธ๊ณต์ ๊ฒฝ๋ง ํ๋ก์ ๊ตฌ์กฐ
Fig. 3 architecture of Neural Network
๊ทธ๋ฆผ 3์ ์ ๊ฒฝํ๋ก๋ง์ ๊ตฌ์กฐ๋ก ์
๋ ฅ๋ณ์ x๋ ์
๋ ฅ์ธต์์ ์๋์ ์์ผ๋ก ์ด๊ธฐํ๋์ด ์๋์ธต์ ์
๋ ฅ์ผ๋ก ๋ค์ด๊ฐ๋ค.
์ฌ๊ธฐ์, $z_{j}$๋ j๋ฒ์งธ ์๋์ธต ๋
ธ๋์ ์
๋ ฅ์ด๋ฉฐ $w_{ji}$์ $b_{j}$๋ ๊ฐ๊ฐ j๋ฒ์งธ ๋
ธ๋์ ์ฐ๊ฒฐ๊ฐ์ค์น์ ํธํฅ๊ฐ์ด๋ค. ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ฐ๊ฒฐ๊ฐ์ค์น๋
0๊ณผ 1 ์ฌ์ด์ ์ค์๊ฐ์ผ๋ก, ํธํฅ์ 0์ผ๋ก ์ด๊ธฐ ์ ์ธ๋๋ค.
๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ์ (9)์ ๊ฐ์ reluํจ์๋ฅผ ํ์ฑํจ์๋ก ์ฌ์ฉํ์๋ค. ์
๋ ฅ๊ฐ์ด 0๋ณด๋ค ํฌ๊ฑฐ๋ ๊ฐ์ผ๋ฉด ์
๋ ฅ๊ฐ์ด ๊ทธ๋๋ก ์ถ๋ ฅ๋๋ฉฐ ๋ฐ๋๋ก 0๋ณด๋ค ์์ผ๋ฉด 0์ด ๋๋ค. ์ถ๋ ฅ์ธต์ ํจ์๋ก๋
Softmaxํจ์๋ฅผ ์ฌ์ฉ๋๋ฉฐ ์๋์ ๊ฐ๋ค.
(10)
$\hat y_{k}$๋ ๋ชจ๋ธ์์ ์์ธกํ ์
๋ ฅ์ด k๋ฒ์งธ ํด๋์ค์ผ ํ๋ฅ ์ด๋ฉฐ ์ต์ข
์ ์ผ๋ก ์๋์ ๋ชฉ์ ํจ์๋ฅผ ์ต์ํํ๋ ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ์ฐ๊ฒฐ๊ฐ์ค์น์ ํธ๋ฏธ๋ถ์ ํตํด
์ต์ ํํ๋ค.
์ (11)์์ $t_{k}$๋ ํ์ต๋ฐ์ดํฐ์ ์ค์ ํด๋์ค ์ ๋ณด์ด๋ค. ์ด๊ธฐ๊ฐ์ค์น $w$๋ ์ (12)์ ๊ฐ์ด ํธ๋ฏธ๋ถ์ ํตํด ์
๋ฐ์ดํธ๋๋ฉฐ ์ฌ๊ธฐ์ $\eta$๋ ํ์ต๋ฅ ๋ก ๋ณดํต $10^{-3}$์ ๊ฐ์ ๊ฐ์ง๋ค.
3.3 FCM-based RBFNN
FCM-based RBFNN์ ๊ฐ์ฐ์์ํจ์๋ฅผ ํ์ฑํจ์๋ก ์ฌ์ฉํ๋ Radial Basd Function Neural Network(์ดํ RBFNN)์
๊ฐ์ฐ์์ ํจ์ ๋์ ํผ์ง ํด๋ฌ์คํฐ๋ง ๊ธฐ๋ฒ(8)์ ์ ์ฉํ๋ค. ๊ธฐ์กด RBFNN์์ ๊ฐ์ฐ์์ ํจ์์ ์ค์ฌ์ ์ ๊ตฌํ๊ธฐ ์ํด ํ๊ท ๊ฐ์ด๋ ํด๋ฌ์คํฐ๋ง ๊ธฐ๋ฒ์ ์ฌ์ฉํ์ง๋ง, ์ด ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ๊ฒฝ์ฐ ๋ชจ๋ ๊ฒ์ ํ
๋ฒ์ ์ฒ๋ฆฌํ ์ ์๋ ํน์ง์ ๊ฐ์ง๋ค. ์ ๋งคํ ์ ๋๋ฅผ ๋ค๋ฃจ๋ ํผ์ง์ด๋ก ๊ณผ ํด๋ฌ์คํฐ๋ง ๊ธฐ๋ฒ์ ์ตํฉํ์ฌ 1 ์๋๋ฉด 0์ผ๋ก ๊ตฌ๋ถ๋๋ ๊ธฐ์กด ํด๋ฌ์คํฐ๋ง ๊ธฐ๋ฒ์
์์ ํ๋ ฌ์ ์ค์ฌ์ ๊ณผ์ ๊ฑฐ๋ฆฌ์ ๋ฐ๋ผ 0๊ณผ 1 ์ฌ์ด์ ๊ฐ์ผ๋ก ํํํ๋ค. ์ด๋ฌํ ์ฐจ์ด๋ FCM์ ์์ ํ๋ ฌ๋ก ํ์ฌ๊ธ ๊ฐ์ฐ์์ ํจ์์ ์ถ๋ ฅ์ ๋์ฒด ํ ์
์๊ฒ ํ๋ค.
์ (13)์ FCM์ ๋ชฉ์ ํจ์๋ก ์์ ํ๋ ฌ์ ํผ์ง ๊ณ์๋ผ๋ ์ง์ ๊ฐ์ด ์ถ๊ฐ๋์ด k-means์์ ์ฐจ์ด์ ์ ๋ณด์ธ๋ค. ์๋๋ FCM์ ํ์ต ๊ณผ์ ์ step ๋ณ๋ก
์ค๋ช
ํ๋ค.
Fuzzy C-means์ ํ์ต๊ณผ์ ์ ๋ํ step๋ณ ๊ณผ์
[step 1] ์ด๊ธฐ ์์ํ๋ ฌ ์ ์ธ
$U =\begin{bmatrix}1&0&0&0&0&\cdots &0&0\\0&1&0&0&0&\cdots &0&0\\0&0&1&1&1&\cdots
&1&1\end{bmatrix}$
[step 2] ์์ํ๋ ฌ์ ๋ฐํ์ผ๋ก ๊ฐ ๊ตฐ์ง์ ์ค์ฌ์ ๊ณ์ฐ
$V_{j}=\dfrac{\sum_{i=1}^{n}U_{ij}^{m}X_{i}}{\sum_{i=1}^{n}U_{ij}^{m}}$, ์ฌ๊ธฐ์ $m$์
ํผ์งํ ๊ณ์๋ก ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก 2๋ก ์ค์ ํ๋ค.
[step 3] ๊ตฐ์ง๋ณ ์ค์ฌ์ ๊ณผ ์
๋ ฅ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ์ ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ์๋ก์ด ์์ํ๋ ฌ$U^{r+1}$์ ๊ณ์ฐ
$U_{ik}^{r+1}=\dfrac{1}{\sum_{j=1}^{c}\left(\dfrac{\vert \vert X_{i}-V_{k}\vert \vert}{\vert
\vert X_{i}-V_{j}\vert \vert}\right)^{\dfrac{2}{(m-1)}}}$
[step 4] ์๋์ ์์ ๋ง์กฑํ ๋ ๊น์ง step2์ step3์ ๋ฐ๋ณตํ๋ค.
$\vert \vert U^{(r+1)}-U^{r}\vert \vert\le\epsilon$, ์ฌ๊ธฐ์ $U^{r}$์ ์ด์ ์ ์์ํ๋ ฌ์ด๋ฉฐ $\epsilon$๋
$10^{-8}$์ ๋์ ์๋ ด์ ๋ฌด ํ๋ณ ๊ธฐ์ค๊ฐ์ด๋ค.
[step 5] ํ์ต์ด ์๋ฃ ๋๋ฉด ๊ฐ ๊ตฐ์ง๋ณ๋ก ๋์ถ๋ ์์ํ๋ ฌ๊ณผ ์
๋ ฅ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์๋์ ๊ฐ์ด ๊ณฑํ์ฌ ๋ฐฐ์ดํ๋ค.
$FCM(X_{i})=[U_{i1}X_{i},\: U_{i2}X_{i},\: ...,\: U_{ic}X_{i}]$, ์ฌ๊ธฐ์ $U_{ik}$๋ ์ค์นผ๋ผ๊ฐ์ด๋ฉฐ
$X_{i}$๋ ๋ฒกํฐ์ด๋ค.
์ด๊ธฐ ์์ ํ๋ ฌ ์ ์ธ์ k-means์ ๋์ผํ๋ ํผ์งํ ๊ณ์ ์ฌ์ฉ๊ณผ ์๋ก์ด ์์ ํ๋ ฌ$U^{(r+1)}$์ ๊ณ์ฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์์ ํ์ธํ ์ ์๋ค.
๋ํ ํ์ต์ด ์๋ฃ๋ ์์ ํ๋ ฌ๊ณผ ์
๋ ฅ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ step 5์ ๊ฐ์ด ์ฐ์ฐํ๋ ๋ฐฉ์์ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ํ๋ก๋ง์ ์๋์ธต๊ณผ ๋ค๋ฆ์ ์ ์ ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ 4 FCM-based RBFNN์ ๊ตฌ์กฐ
Fig. 4 architecture of FCM-based RBFNN
๊ทธ๋ฆผ 4๋ FCM-based RBFNN์ ๊ตฌ์กฐ๋ก FCM์ ํตํด ์ถ๋ ฅ๋๋ ๊ฐ๊ณผ ์ฐ๊ฒฐ๊ฐ์ค์น$w$์์ ์ ํ์์ผ๋ก ๋ชจ๋ธ์ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ $\hat y$๊ฐ ๋์ถ๋๋ค.
์ (14)๋ ๋ชจ๋ธ์์ ๋์ถ๋๋ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ์ผ๋ก ์
๋ ฅ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ k๋ฒ์งธ ํด๋์ค์ ์ํ ์ ๋๋ฅผ ๋ํ๋ด๋ฉฐ ์ฌ๊ธฐ์ $W_{j}^{k}$๋ k๋ฒ์งธ ์ถ๋ ฅ์ธต ๋
ธ๋์ ์ฐ๊ฒฐ๊ฐ์ค์น๋ก
$c$๋ ์ค์ฌ์ ์ ์์ด๋ค.
์ฐ๊ฒฐ๊ฐ์ค์น ํ์ต์ ์ํ ๋ชฉ์ ํจ์๋ ์ (15)์ ๊ฐ๊ณ ์ธ๊ณต์ ๊ฒฝ๋ง๊ณผ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก ์ (12)๋ฅผ ํตํด ์ฐ๊ฒฐ๊ฐ์ค์น๋ฅผ ํ์ต์ํจ๋ค.
4. ๋ฐ์ดํฐ ์ ์ฒ๋ฆฌ
์ธ๊ณต์ง๋ฅ ๋ชจ๋ธ์ ์ค๊ณํ ๋ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ ์ ํ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ์ฒ๋ฆฌ ๊ธฐ๋ฒ์ ์ ํํ๋ ๊ฒ ๋ํ ์ค์ํ๋ค. ์๋ง์ ์
๋ ฅ๋ฐ์ดํฐ ์ค์์ ์๋ฏธ์๋ ํน์ง์
์ถ์ถํ๋ ๊ฒ์ ๋ชจ๋ธ์ ์ฑ๋ฅ์ ์ฌ๋ฆด ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ๋ฐ์ดํฐ ์ฐ์ฐ์ฒ๋ฆฌ ์๋๋ฅผ ๊ฐ์ ํ ์ ์๋ค. ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ Phased Resolved Partial Discharge
Analysis(์ดํ PRPDA)๊ธฐ๋ฒ๊ณผ Principle Component Analysis(์ดํ PCA)๊ธฐ๋ฒ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ ํธ๋ฐ์ดํฐ ์ ์ฒ๋ฆฌ์ ์ฌ์ฉํ์๋ค(9)(10). PRPDA๊ธฐ๋ฒ์ ๋ถ๋ถ๋ฐฉ์ ์ ํธ๋ถ์์ ์์ด์ ๊ฐ์ฅ ๋ณดํธ์ ์ผ๋ก ์ฌ์ฉ๋๋ ์ ์ฒ๋ฆฌ ๊ธฐ๋ฒ์ผ๋ก 2์ฐจ์ ๊ทธ๋ํ ๋ถ์๊ณผ๋ ๋ค๋ฅด๊ฒ ์์, ํฌ๊ธฐ, ํ์์ ๋ํ ์ ๋ณด๋ฅผ
1์ฐจ์์ ๋ด์ ๋ถ์ํ๋ค. ๋ํ PCA๊ธฐ๋ฒ์ ๊ณ ์ ๋ฒกํฐ, ๊ณ ์ ๊ฐ ๋ถ์์ ํตํด ์
๋ ฅ๋ฐ์ดํฐ์ ์ ์๋ฏธํ ํน์ง ๋ถ์์ ๊ฐ๋ฅํ๊ฒ ํ๋ค.
4.1 PRPDA๊ธฐ๋ฒ
์๊ฐ์ ๋ฐ๋ผ ๋ฐ์ํ๋ ๊ต๋ฅ์ ํธ๋ ์ฃผํ์์ ๋ฐ๋ฅธ ์ฃผ๊ธฐ๋ฅผ ๊ฐ๋๋ค. ์ฆ 60 Hz์ ์ฃผํ์๋ฅผ ๊ฐ์ง๋ ์ ํธ๊ฐ 1์ด ๋์ ๋ฐ์ํ์์ ๋ ์ด ์ ํธ๋ 60๊ฐ์
์ฃผ๊ธฐ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง๋ค. PRPDA๊ธฐ๋ฒ์ ํ์ ๋๋ฉ์ธ์์ ์ฐ์์ ์ผ๋ก ํํ๋๋ ์ ํธ๋ฅผ ์ฃผ๊ธฐ๋ณ๋ก ๋๋๊ณ ์์์ ๋ฐ๋ผ ์๊ณ๊ฐ(Threshold)์ ์ด๊ณผํ๋ ์ ํธ์
๋ฐฉ์ ํฌ๊ธฐ์ ๊ทธ ํ์์ ์ ๋ณด๋ฅผ ํ๋์ ์ฃผ๊ธฐ์ ์ง์ฝ์ํจ๋ค. ์๋์ ๊ทธ๋ฆผ 5๋ PRPDA๊ธฐ๋ฒ์ ๊ฐ๋
๋ ๋ฐ ๋ฐ์ดํฐ ํํ๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค๋ค.
๊ทธ๋ฆผ 5 PRPDA๊ธฐ๋ฒ์ ๊ฐ๋
๋ ๋ฐ ๋ฐ์ดํฐ ํํ
Fig. 5 Concept and data form of PRPDA
๊ทธ๋ฆผ 5์ (a)๋ PRPDA์ ๊ฐ๋
๋๋ก ๊ฐ ์ฃผ๊ธฐ๋ณ๋ก ์๊ณ๊ฐ๋ฅผ ์ด๊ณผํ ์ ํธ๋ฅผ ํ ์ฃผ๊ธฐ์ ์ ์ฅํ๋ ๊ณผ์ ์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. ์๊ณ๊ฐ์ ์ฌ์ฉ์๊ฐ ์์๋ก ์ ํ ์ ์์ผ๋ฉฐ
๋ณดํต ์ ํธ์ ์ต๋๊ฐ์ 30 %์ ๋๋ก ์ก๋๋ค. (b)๋ ์ ์ฒ๋ฆฌ ๊ธฐ๋ฒ์ ํตํด ์ต์ข
์ ์ผ๋ก ์ป์ด์ง๋ ๋ฐ์ดํฐ ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ๋ํ๋ด๋ฉฐ ๊ฐ ์์๋ง๋ค ํ๋์ ๋ฐ์ค๋ ๋ฐฉ์ ํฌ๊ธฐ๋ฅผ,
์ฃผํฉ์ ๋ฐ์ค๋ ๋ฐฉ์ ํ์๋ก ์ง์ ์ด๋ฃจ์ด ํํ๋๋ค. PRPDA๊ธฐ๋ฒ์ ๋ฐฉ์ ํฌ๊ธฐ๋ฅผ ํํํ๋ ๋ฐฉ์์ ๋ฐ๋ผ Max๊ธฐ๋ฒ๊ณผ Mean๊ธฐ๋ฒ์ผ๋ก ๋๋์ด์ง๋ค.
์ ์ฒด์ฃผ๊ธฐ ๋์ ๊ฐ์ ์์์์ ๋ฐ์ํ ๋ฐฉ์ ์ ํธ๋ค ์ค ๊ฐ์ฅ ํฐ ๊ฐ์ผ๋ก ํํํ๋ ๋ฐฉ์์ Max๊ธฐ๋ฒ, ๋ฐ์ํ ๋ฐฉ์ ์ ํธ๋ค์ ํ๊ท ๊ฐ์ผ๋ก ํํํ๋ Mean๊ธฐ๋ฒ์ด
์๋ค. ๊ฐ๊ฐ์ ์๋์ ์์ผ๋ก ํํ๋๋ค.
์ฌ๊ธฐ์ $i$๋ $i$๋ฒ์งธ ์์์ ์๋ฏธํ๊ณ $n$๋ $i$๋ฒ์งธ ์์์์ ์๊ณ๊ฐ์ ๋์ ๋ฐฉ์ ์ ํธ๋ค์ ์๋ฅผ ์๋ฏธํ๋ค.
4.2 PCA๊ธฐ๋ฒ
ํจํด์ธ์ ๋ฌธ์ ์์ ์ฐจ์์ถ์๋ฅผ ์ํด ์ฌ์ฉ๋๋ ๋ํ์ ์ธ ๋ถ์๊ธฐ๋ฒ์ธ PCA๋ ์ฃผ์ด์ง ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ณ ์ ๊ฐ๊ณผ ๊ณ ์ ๋ฒกํฐ๋ฅผ ๊ณ์ฐํ์ฌ ๋ถ์ฐ์ด ์ต๋๊ฐ ๋๋ ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ์ถ์
๋ณํํ๋ค. ๋ถ์ฐ์ด ํฐ ์ถ์ผ์๋ก ๊ทธ ์ถ์์ ๋ฐ์ดํฐ๋ค์ ๋๊ฒ ๋ถํฌ๋์ด์๊ณ ์ด๋ ๊ฐ ๋ณ์์ ํน์ง์ด ์ ๋ฐ์๋์๋ค๊ณ ๋ณผ ์ ์๋ค. ๋ฐ๋๋ก ๋ถ์ฐ์ด ์์ ์ถ์ผ
๊ฒฝ์ฐ ๋ฐ์ดํฐ๋ค์ด ์ข๊ฒ ๋ถํฌ๋์ด ๊ฐ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ํ ํด์์ด ์ด๋ ค์์ง๋ค. PCA๋ฅผ ํตํด ๋ถ์ฐ์ด ํฐ ๋ฒกํฐ๋ค๋ง ์ฌ์ฉํจ์ผ๋ก์จ ์ค์ํ ํน์ง๋ค์ ์ถ์ถํ๊ณ ๋ถํ์ํ
ํน์ง๋ค์ ๋ฒ๋ฆฌ๋ฉด์ ๊ณ ์ฐจ์์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ ์ฐจ์์ ๊ณต๊ฐ์ผ๋ก ์ฌ์์ํจ๋ค. ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ ์ฐจ์์ผ๋ก ์ถ์์ํฌ ๊ฒฝ์ฐ ์
๋ ฅ๋๋ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ์ค์ด๋ค์ด ์ฐ์ฐ์
์ฌ์ฉ๋๋ ๋ถํ๋ฅผ ์ค์ผ ์ ์๋ค.
5. ์คํ ํ๊ฒฝ ๋ฐ ๊ฒฐ๊ณผ
๋ณธ ์ฅ์์๋ ๋ถ๋ถ๋ฐฉ์ ๋ชจ์์คํ ํ๊ฒฝ์ ํตํ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํ๋ํ๊ณ ์ด๋ฅผ ํ์ฉํ AI ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ํ์ต ๋ฐ ์ฑ๋ฅ์ ๋ํ ๋น๊ต๋ถ์์ด ์งํ๋๋ค. ์คํ์ฉ ๋ฐฐ์ ๋ฐ
๊ตฌ์ฑ์ ์์ฌ์ 22.9 kV ํ์๋ฐฐ์ ๋ฐ์ ์ฌ์ฉํ์๊ณ ๋ชจ์์คํ์ ํตํด ํ๋ํ ๋ฐฉ์ ๋ฐ์ดํฐ๋ Python 3.7๋ก ๊ตฌํ๋ AI ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ๋ค์ ํ์ต ๋ฐ์ดํฐ๋ก
์ฌ์ฉ๋๋ค. ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ๋ณ ๋ถ๋ถ๋ฐฉ์ ํจํด๋ถ๋ฅ ์ฑ๋ฅ์ ๋น๊ตํ๊ณ ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก on board ์ง๋จ๊ธฐ๋ฅผ ์คํ์ฉ ๋ฐฐ์ ๋ฐ ์ ๋ฉด๋ถ์ ๋ถ์ฐฉํ์ฌ ํ์ฌ๋ AI ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์
์คํจ์ฑ์ ๊ฒ์ฆํ๋ค.
5.1 ๋ถ๋ถ๋ฐฉ์ ์คํ ํ๊ฒฝ ๊ตฌ์ถ ๋ฐ ๋ฐ์ดํฐ ํ๋
์ค์ ์ด์ ์ค์ธ ๋ฐฐ์ ๋ฐ ํ์ฅ์์ ๋ถ๋ถ๋ฐฉ์ ์ด ์ผ์ด๋๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ฐ์ดํฐ ์ทจ๋์ ๋ฌธ์ ๊ฐ ์๋๋ผ ์ ๋ฐ์ง๋จ์ ํด์ผ ํ๋ ์ํฉ์ด๋ค. ์ด์ ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ์์์
๋ฐฐ์ ๋ฐ ํ๊ฒฝ์ ๊ตฌ์ฑํ๊ณ HFCT์ผ์์ ๋ถ๋ถ๋ฐฉ์ ์ํ์
์ ํตํด ๋ฐฉ์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ทจ๋ํ์๋ค. ๋ถ๋ถ๋ฐฉ์ ์ ์ข
๋ฅ๋ก๋ ์ฐ๋ฉด ๋ฐฉ์ , ํ๋กํ
๋ฐฉ์ , ์ฝ๋ก๋ ๋ฐฉ์
๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์์์ ๋
ธ์ด์ฆ์ ํธ ์ด 4๊ฐ๋ก ๊ธฐ์คํ๊ฒฝ์์ ๋ฐ์ํ๋ ์ํฉ์ ๊ฐ์ ํ์ฌ ์คํ์ ์งํํ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ 6 ๋ชจ์์คํ ํ๋ก๋
Fig. 6 Simulation circuit diagram
๊ทธ๋ฆผ 6์ ๋ถ๋ถ๋ฐฉ์ ๋ชจ์์คํ์ ๋ํ ํ๋ก๋์ด๋ฉฐ (a)๋ ๋
ธ์ด์ฆ, (b)๋ ์ฐ๋ฉด๋ฐฉ์ , (c)๋ ์ฝ๋ก๋ ๋ฐฉ์ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ (d)๋ ํ๋กํ
๋ฐฉ์ ์ ๋ํ ์ํ์
์ ์๋ฏธํ๋ค.
๋ชจ์์คํ์ฉ ๋ฐฐ์ ๋ฐ ๋ด๋ถ ์ ์ง์ ์ HFCT๋ฅผ ์ฐ๊ฒฐํ๊ณ ๋ฐฐ์ ๋ฐ ์ ๋ฉด๋ถ์ ์ง๋จ๊ธฐ๋ฅผ ํ์ฌํ ๋ค ๋ฐฐ์ ๋ฐ ๋ด๋ถ์ ๋ฐฉ์ ์ํ์
์ ๋์ ๋ฐฉ์ ์ ๋ฐ์์ํจ๋ค. ๋ณ์๊ธฐ๋ฅผ
ํตํด ์ฝ 4.1 kV์์ 7 kV ์ฌ์ด์ ์ ์์ ์ธ๊ฐํ์๋ค. ํ๋์ ๋ฐ์ดํฐ ์ํ๋น 30์ด์ ์๊ฐ ๊ฐ๊ฒฉ์ผ๋ก ์ ์ฅํ์ฌ ์ง๋จ๊ธฐ๊ฐ 30์ด๋ง๋ค ๋ฐฉ์ ์ฌ๋ถ๋ฅผ
์ง๋จ ํ ์ ์๋๋ก ํ์๋ค. ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ๋ฌด๋ถ๋ณํ๊ฒ ์ ์ฅํ์ง ์๊ณ ์์ฌ๊ฐ ํ๋ณดํ ๋ฐฉ์ ๋ฐ์ดํฐ์ 95 % ์ด์์ ์ ์ฌ๋๋ฅผ ๊ฐ์ง๋ ๋ฐ์ดํฐ๋ง ์ฌ์ฉํ์๋ค. ๋ํ
๋ชจ์์คํ์ ํตํด ํ๋ํ ๋
ธ์ด์ฆ ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ๋๋ถ๋ถ์ ์ ํธ ๊ฐ์ด 0์ด ๋์ด ๊ฐ์ฐ์์ ๋
ธ์ด์ฆ๋ฅผ ์์ฑํ์ฌ ๋ณด๋ค ๋ค์ํ ๊ฐ์ ๊ฐ์ง๋๋ก ๊ตฌ์ฑํ์๋ค.
ํ 2 ์ธ๊ฐ์ ์์ ๋ฐ๋ฅธ ํ๋ ๋ฐ์ดํฐ ์
Table 2 number of data according to input voltage
์ธ๊ฐ์ ์(kV)
|
๋ฐฉ์ ๋ณ ํ๋ ๋ฐ์ดํฐ ์
|
a
|
b
|
c
|
d
|
์ ์ฒด
|
4 ~ 5
|
3,056
|
4,372
|
3,749
|
3,140
|
14,317
|
5.1 ~ 6
|
3,183
|
3,614
|
3,189
|
3,597
|
13,583
|
6.1 ~ 7.5
|
3,217
|
4,086
|
3,854
|
3,367
|
14,524
|
์ ์ฒด
|
9,456
|
12,072
|
10,792
|
10,104
|
42,424
|
ํ 2๋ ์ธ๊ฐ์ ์๊ณผ ๋ฐฉ์ ์ข
๋ฅ์ ๋ฐ๋ผ ํ๋ํ ์ํ๋ฐ์ดํฐ ์๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ฉฐ a๋ ๋
ธ์ด์ฆ, b๋ ์ฐ๋ฉด๋ฐฉ์ , c๋ ์ฝ๋ก๋๋ฐฉ์ , d๋ ํ๋กํ
๋ฐฉ์ ์ด๋ค. ๋ฐ์ดํฐ ์๋
๋ฐฉ์ ๋ณ๋ก ๋
ธ์ด์ฆ 9,456๊ฐ, ์ฐ๋ฉด๋ฐฉ์ 12,072๊ฐ, ์ฝ๋ก๋๋ฐฉ์ 10,792๊ฐ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ๋กํ
๋ฐฉ์ 10,104๊ฐ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด์๋ค. ์ ์ ๋ณ๋ก๋ 4~5
kV์์ 14,317๊ฐ, 5.1~6 kV์์ 13,583๊ฐ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ 6.1~7.5 kV์์ 14,524๊ฐ๋ก ์ด 42,424๊ฐ์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์๋ค.
5.2 ๋ฐ์ดํฐ ๊ฐ๊ณต ๋ฐ AI ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ ๋น๊ต๋ถ์
5.2.1 ๋ฐ์ดํฐ ๊ฐ๊ณต
๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์ ์ ์ํ on board ์ง๋จ์์คํ
์ ์ฌ์ฉ๋๋ ADC(Analog to Digital Converter)๋ ์์์ 2.8ยฐ์ฉ ๋๋์ด ํ
์ฃผ๊ธฐ์ 128ยฐ๊ฐ ๋๋๋ก ์ค์ ํ์๋ค. ๋ฐ์ดํฐ๋ ์์๋ณ ์ ํธ์ ํฌ๊ธฐ์ ๋น๋์๋ก ํํ๋๋ PRPDA๊ธฐ๋ฒ์ ํตํด 256๊ฐ์ ์ฐจ์์ ๊ฐ์ง๋ค. ์ดํ ์ฐจ์ ์ถ์
๊ธฐ๋ฒ์ธ PCA๋ฅผ ํตํด 50๊ฐ์ ์ฐจ์์ผ๋ก ์ถ์๋์ด ์ธ๊ณต์ ๊ฒฝ๋ง๊ณผ FCM-based RBFNN์ ์
๋ ฅ์ผ๋ก ์ฌ์ฉ๋๋ค. k-means clustering์
์ฌ์ฉ๋๋ ๋ฐ์ดํฐ๋ PRPDA์์ ์ ํธ์ ํฌ๊ธฐ ๊ฐ๋ง ์ถ์ถํ์ฌ ๊ตฌ์ฑํ ํํ์ ํ๊ท , ํ์คํธ์ฐจ, ์๋, ์ฒจ๋ ์ด 4๊ฐ์ ํต๊ณ๊ฐ์ด ๋๋ค. ๊ทธ๋ฆผ 7์ ๊ฐ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ๋ณ ๋ฐ์ดํฐ์ ์ ์ฒ๋ฆฌ๊ณผ์ ์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค.
๊ทธ๋ฆผ 7 ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ๋ณ ๋ฐ์ดํฐ ์ ์ฒ๋ฆฌ๊ณผ์
Fig. 7 Pre-processing according to algorithm
5.2.2 AI ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ ๋น๊ต๋ถ์ ๋ฐ ์ค์ฆ
์ ์ฒ๋ฆฌ ๋ ๋ฐ์ดํฐ๋ AI ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ ๋ฐ ํด๋ฌ์คํฐ๋ง ๊ธฐ๋ฒ์ ์
๋ ฅ์ผ๋ก ์ฌ์ฉ๋๋ฉฐ ๋ณธ ์ ์์๋ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ๋ณ๋ก ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋น๊ต๋ถ์ํ๊ณ ์ต์ข
์ ์ผ๋ก ๋ชจ์ ๋ฐฐ์ ๋ฐ ์คํ
ํ๊ฒฝ์์ ๋ฐฉ์ ํจํด ๋ถ๋ฅ ์ค์ฆ์ ์งํํ๋ค. ๋น๊ต๋ถ์์ ์ฐ์ Python ํ๊ฒฝ์์ ๋ชจ๋ธ์ ์ค๊ณํ ๋ค ํ๋ํ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์
๋ ฅ์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ์๋ค. ์ดํ ๊ต์ฐจ๊ฒ์ฆ์
ํตํด ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ๋ณ๋ก ์ฐ์ํ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ธ ๋ชจ๋ธ์ ์ฐ๊ฒฐ๊ฐ์ค์น ๋ฐ ๋ชจ๋ธ ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ on board ์ง๋จ๊ธฐ์ ํ์ฌ ํ ์ค์ฆ ๋น๊ต๋ฅผ ์งํํ์๋ค.
ํ 3 AI ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ ํ๋ผ๋ฏธํฐ
Table 3 Parameters of AI algorithm
|
k-means
|
NN
|
FCM RBFNN
|
Active function
|
|
Hidden
|
Output
|
FCM
|
Relu
|
Softmax
|
No. of clusters
|
4
|
|
3
|
Batch size
|
|
100
|
Iteration
|
|
5000
|
Learning rate
|
|
0.001
|
training : test
|
8 : 2
|
ํ 3์ ์ฌ์ฉ๋ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ๋ค์ ํ๋ผ๋ฏธํฐ ์ ๋ณด๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. ํด๋ฌ์คํฐ๋ง ๊ธฐ๋ฒ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ค์ฌ์ ์ 4๊ฐ๋ก ์ค์ ํ์ฌ ๊ฐ๊ฐ ๋
ธ์ด์ฆ, ์ฐ๋ฉด๋ฐฉ์ , ์ฝ๋ก๋๋ฐฉ์ , ํ๋กํ
๋ฐฉ์ ์
๋ํํ๊ฒ ํ์๋ค. ์ดํ ์์์ ์
๋ ฅ์ด ๋ค์ด์ฌ ๊ฒฝ์ฐ ํด๋น ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ฐ์ฅ ๊ฐ๊น์ด ์ค์ฌ์ ์ผ๋ก ์์์ด ์ ํด์ง๋ค. ์ฌ์ฉ๋ ์ธ๊ณต์ ๊ฒฝ๋ง์ 2๊ฐ์ ์๋์ธต์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด์์ผ๋ฉฐ
Reluํจ์๊ฐ ํ์ฑํจ์๋ก ์ฌ์ฉ๋์๋ค. ๋ํ ์ฒซ ๋ฒ์งธ์ ๋ ๋ฒ์งธ ์ธต์ ๊ฐ๊ฐ 60๊ฐ์ 30๊ฐ์ ๋
ธ๋๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ค. Sofmaxํจ์๊ฐ ์ถ๋ ฅ์ธต์ ํ์ฑํจ์๋ก
์ฌ์ฉ๋์๋ค. FCM RBFNN์ ๊ฒฝ์ฐ ์ค์ฌ์ ์ 3๊ฐ๋ก ์ค์ ํ์์ผ๋ฉฐ ์ธ๊ณต์ ๊ฒฝ๋ง๊ณผ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก ํ ๋ฒ์ ์ฒ๋ฆฌ๋๋ ๋ฐ์ดํฐ๋ Batch size๋ก 100๊ฐ์ด๋ค.
์ ์ฒด 5000๋ฒ์ ๋ฐ๋ณต์ ํตํด ์ฐ๊ฒฐ๊ฐ์ค์น๊ฐ ํ์ต๋์์ผ๋ฉฐ ์ด๋ ํ์ต๋ฅ ์ 0.001์ด๋ค. ํ์ต๋ฐ์ดํฐ์ ํ
์คํธ์ฉ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋น์จ์ Python ๋ด๋ถ ๋ผ์ด๋ธ๋ฌ๋ฆฌ๋ฅผ
ํตํด ๋๋คํ๊ฒ 8:2๋ก ๋๋์ด ๊ฐ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ์ ์ฉํ์๋ค.
ํ 4 ํผ๋ํ๋ ฌ์ ํตํ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ ๊ธฐ๋ฒ์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ถ๋ถ๋ฐฉ์ ํจํด ๋ถ๋ฅ์จ
Table 4 Partial discharge pattern classification rates by the algorithm through confusion
matrix
(a) ํต๊ณ๊ธฐ๋ฒ & k-means๊ธฐ๋ฒ์ ์ฌ์ฉํ ๊ฒฝ์ฐ
Output class
|
Target class
|
Each Accuracy(%)
|
Model Accuracy(%)
|
1
|
2
|
3
|
4
|
1
|
1546
|
98
|
43
|
33
|
89.9
|
81.9
|
2
|
2
|
1784
|
246
|
140
|
82.1
|
3
|
75
|
234
|
1765
|
26
|
84
|
4
|
120
|
432
|
88
|
1854
|
74.3
|
(b) ์ธ๊ณต์ ๊ฒฝ๋ง์ ์ฌ์ฉํ ๊ฒฝ์ฐ
Output class
|
Target class
|
Each Accuracy(%)
|
Model Accuracy(%)
|
1
|
2
|
3
|
4
|
1
|
1755
|
150
|
15
|
6
|
91.1
|
96.9
|
2
|
0
|
2287
|
0
|
10
|
99.6
|
3
|
0
|
5
|
2081
|
20
|
98.9
|
4
|
0
|
34
|
15
|
1986
|
97.9
|
(c) FCM-based RBFNN๊ธฐ๋ฒ์ ์ฌ์ฉํ ๊ฒฝ์ฐ
Output class
|
Target class
|
Each Accuracy(%)
|
Model Accuracy(%)
|
1
|
2
|
3
|
4
|
1
|
1798
|
105
|
34
|
24
|
91.7
|
98.1
|
2
|
0
|
2345
|
0
|
0
|
100
|
3
|
0
|
0
|
2086
|
0
|
100
|
4
|
0
|
0
|
0
|
2094
|
100
|
1:๋
ธ์ด์ฆ, 2:์ฐ๋ฉด๋ฐฉ์ , 3:์ฝ๋ก๋๋ฐฉ์ , 4:ํ๋กํ
๋ฐฉ์
ํ 4๋ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ถ๋ถ๋ฐฉ์ ํจํด๋ถ๋ฅ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ํผ๋ํ๋ ฌ์ ํตํด ๋ํ๋ธ ๊ฒ์ด๋ฉฐ 1์ ๋
ธ์ด์ฆ, 2๋ ์ฐ๋ฉด๋ฐฉ์ , 3์ ์ฝ๋ก๋๋ฐฉ์ , 4๋ ํ๋กํ
๋ฐฉ์ ์ ์๋ฏธํ๋ค.
์ ํํ ๋ถ์์ ์ํ์ฌ ์ฌ์ฉ๋๋ ํผ๋ํ๋ ฌ์ ๋ถ๋ฅ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ 1๋ฒ ํด๋์ค๊ฐ 1๋ฒ ํด๋์ค๋ก ๋ถ๋ฅ๋ ๊ฒฝ์ฐ์ ๊ทธ๋ ์ง ์์ ๊ฒฝ์ฐ ์ด๋ป๊ฒ ์ค๋ถ๋ฅ ๋์๋์ง๋ฅผ ํ์ธํ
์ ์๊ฒ ํด์ค๋ค.
(a)๋ ํต๊ณ๋ณ์์ ํด๋ฌ์คํฐ๋ง ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ์ฌ์ฉํ ๊ฒฝ์ฐ๋ก ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก 81.9 %์ ์ฑ๋ฅ์ผ๋ก ๋ถ๋ถ๋ฐฉ์ ํจํด์ ๋ถ๋ฅํ๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์๋ค. ๊ฐ ๋ฐฉ์ ๋ณ๋ก
๋ถ๋ฅ์จ์ ํ์ธํ๋ฉด ๋
ธ์ด์ฆ์ ๊ฒฝ์ฐ 89.9 %, ์ฐ๋ฉด ๋ฐฉ์ ์ ๊ฒฝ์ฐ 82.1 %, ์ฝ๋ก๋ ๋ฐฉ์ ์ ๊ฒฝ์ฐ 84 % ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ๋กํ
๋ฐฉ์ ์ ๊ฒฝ์ฐ 74.3 %์
๋ถ๋ฅ์ ํ๋๋ฅผ ๊ฐ์ง๋ค. ํนํ ๋
ธ์ด์ฆ ๋ถ๋ฅ์ ์์ด์ ์ ์ฒด 1,720๊ฐ์ ํ
์คํธ ๋ฐ์ดํฐ ์ค์์ 1,546๊ฐ๋ฅผ ๋
ธ์ด์ฆ๋ก ๋ถ๋ฅํ์๊ณ 98๊ฐ๋ฅผ ์ฐ๋ฉด๋ฐฉ์ ์ผ๋ก,
43๊ฐ๋ฅผ ์ฝ๋ก๋ ๋ฐฉ์ ์ผ๋ก, 33๊ฐ๋ฅผ ํ๋กํ
๋ฐฉ์ ์ผ๋ก ์ค๋ถ๋ฅ ํ์ฌ ์ ์ฒด 4๊ฐ์ ํด๋์ค ์ค์์ ๊ฐ์ฅ ๋์ ๋ถ๋ฅ์ ํ๋๋ฅผ ๋ณด์ด๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ ์ ์๋ค.
(b)๋ PCA์ ์ธ๊ณต์ ๊ฒฝ๋ง์ ์ ์ฉํ ๋ชจ๋ธ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก ์ ์ฒด์ ์ธ ๋ชจ๋ธ์ ํจํด๋ถ๋ฅ ์ฑ๋ฅ์ 96.9 %๋ก (a)์ ํด๋ฌ์คํฐ๋ง ๊ธฐ๋ฒ๋ณด๋ค 15 % ์ ๋ ๋์
๊ฒ์ ์ ์ ์๋ค. ๊ฐ ๋ฐฉ์ ์ ๋ถ๋ฅํ๋ ๋ฌธ์ ์๋ ๋
ธ์ด์ฆ์์ 1.2 % ๋์ 91.1 %, ์ฐ๋ฉด๋ฐฉ์ ์์ 17.5 % ๋์ 99.6 %, ์ฝ๋ก๋๋ฐฉ์ ์์
14.9 % ๋์ 98.9 %, ํ๋กํ
๋ฐฉ์ ์์ 23.6 %๋์ 97.9 %์ ๋ถ๋ฅ์ ํ๋๋ฅผ ๋ณด์ธ๋ค.
(c)๋ PCA์ FCM-based RBFNN์ด ์ ์ฉ๋ ๋ชจ๋ธ์ ๋ถ๋ฅ์ ํ๋๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. ์ข
ํฉ ํจํด๋ถ๋ฅ ์ฑ๋ฅ์ 98.1 %๋ก (a)์ ๋น๊ตํ๋ฉด 16.2
%๋์ผ๋ฉฐ (b)์ ๋น๊ตํ๋ฉด 1.2 % ๋๋ค. ๋
ธ์ด์ฆ ๋ถ๋ฅ์ ์์ด์ 91.7 %์ ๋ถ๋ฅ์จ์ ๋ณด์ด๋ฉฐ (a)์ ๋น๊ตํ๋ฉด 1.8 % ๋๊ณ (b)์ ๋น๊ตํ๋ฉด
0.6 % ์ ๋ ๋์ ๊ฒ์ ์ ์ ์๋ค. ์ฐ๋ฉด๋ฐฉ์ ์ ๊ฒฝ์ฐ (a)๋ณด๋ค 17.9 %, (b)๋ณด๋ค๋ 0.4 % ๋์ 100 %์ ๋ถ๋ฅ์จ์ ๋ณด์ธ๋ค. ์ฝ๋ก๋
๋ฐฉ์ ๊ณผ ํ๋กํ
๋ฐฉ์ ์ ๋ถ๋ฅํ๋ ๋ฌธ์ ๋ํ 100 %์ ๋ถ๋ฅ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ด๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ ์ ์๋ค.
ํ 5๋ ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์ ์ ์ํ๋ on board ์ง๋จ๊ธฐ๋ก ์งํํ ์ค์ฆ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. ์ง๋จ๊ธฐ๋ฅผ ๋ชจ์์คํ์ฉ ํ์๋ฐฐ์ ๋ฐ ์ ๋ฉด๋ถ์ ๋ถ์ฐฉ์ํค๊ณ HFCT์ผ์๋ฅผ ์ ์ง
์ธก์ ์ฐ๊ฒฐํ์ฌ ๋ถ๋ถ๋ฐฉ์ ์ํ์
์ ํตํด ๋ฐฉ์ ์ ์ผ์ผ์ผ ์ด๋ฅผ ์ ๋๋ก ๋ถ๋ฅํ๋์ง ์ก์์ผ๋ก ํ์ธํ๋ ๊ฒ์ ํตํด ์ค์ฆํ๋ค. ๊ฐ 4 kV์์ 7.5 kV ์ฌ์ด
์์์ ์ ์์ ๋ฐฉ์ ๋ณ๋ก 30ํ์ฉ ํด๋ฌ์คํฐ๋ง, ์ธ๊ณต์ ๊ฒฝ๋ง, FCM RBFNN์์๋ก ์ง๋จ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ๋ฐ๊พธ์ด๊ฐ๋ฉฐ ์งํํ์๋ค.
ํ 5 ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ๋ณ ์ค์ฆ ๊ฒฐ๊ณผ
Table 5 Actual results by algorithm
๋ฐฉ์ ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ง๋จ๊ธฐ ํ๋ฉด
|
์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ๋ณ ๋ถ๋ฅ ๊ฒฐ๊ณผ
|
|
k-mean
|
30/30
|
NN
|
30/30
|
FCM RBFNN
|
30/30
|
|
k-mean
|
23/30
|
NN
|
30/30
|
FCM RBFNN
|
30/30
|
|
k-mean
|
21/30
|
NN
|
29/30
|
FCM RBFNN
|
29/30
|
|
k-mean
|
20/30
|
NN
|
28/30
|
FCM RBFNN
|
30/30
|
๋
ธ์ด์ฆ ๋ถ๋ฅ์ ์์ด์ ์ธ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ ๋ชจ๋ 100 %์ ๋ถ๋ฅ์จ์ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. ์ด๋ 3๊ฐ์ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ ๋ชจ๋ ๋
ธ์ด์ฆ์ธ์ง ๋ถ๋ถ๋ฐฉ์ ์ธ์ง์ ๋ํ ์ด์ง๋ถ๋ฅ๋
๊ฐ๋ฅํ๋ค๋ ๊ฒ์ ์๋ฏธํ๋ค. ์ถ๊ฐ๋ก ํ 3์ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋์ ๋๋ ์ฐจ์ด๋ฅผ ๋ณด์ด๋ ์ด์ ๋ ํ 3์ ์ฌ์ฉ๋ ๋
ธ์ด์ฆ ๋ฐ์ดํฐ์๋ ๊ฐ์ฐ์์ ๋
ธ์ด์ฆ๊ฐ ์ถ๊ฐ๋์์ง๋ง ์ค์ฆ ์คํ์์๋ ์ถ๊ฐ๋์ง ์์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ์ ์ฐ์ฒด ๋ฐฉ์ ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ธ๊ณต์ ๊ฒฝ๋ง๊ณผ FCM RBFNN์
๊ฒฝ์ฐ 100 %์ ํ๋ฅ ๋ก ์ง๋จํ์์ง๋ง ํด๋ฌ์คํฐ๋ง ๊ธฐ๋ฒ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ฝ 76.7 %์ ๋ถ๋ฅ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ธ ๊ฒ์ ํ์ธํ ์ ์๋ค. ์ฝ๋ก๋ ๋ฐฉ์ ์ง๋จ์ ์์ด์ ํด๋ฌ์คํฐ๋ง
๊ธฐ๋ฒ์ ๊ฒฝ์ฐ 30๊ฐ ์ค 9๊ฐ๋ฅผ ์ค๋ถ๋ฅ ํ์๊ณ ์ธ๊ณต์ ๊ฒฝ๋ง๊ณผ FCM RBFNN์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ฐ๊ฐ 1๊ฐ๋ฅผ ์ค๋ถ๋ฅ ํ์๋ค. ํ๋กํ
๋ฐฉ์ 30๋ฒ ์ค์์ FCM EBFNN์ด
30ํ๋ฅผ, ์ธ๊ณต์ ๊ฒฝ๋ง์ด 28ํ๋ฅผ, ํด๋ฌ์คํฐ๋ง ๊ธฐ๋ฒ์ด 20ํ๋ฅผ ํ๋กํ
๋ฐฉ์ ์ผ๋ก ์ง๋จํ์๋ค.
์ ์ฒด์ ์ผ๋ก FCM RBFNN์ ๊ฒฝ์ฐ 119/120, ์ธ๊ณต์ ๊ฒฝ๋ง์ ๊ฒฝ์ฐ 117/120, ํด๋ฌ์คํฐ๋ง ๊ธฐ๋ฒ์ ๊ฒฝ์ฐ 96/120์ ์ ํ๋๋ก ๋ฐฉ์ ์ ์ง๋จํ๋
๊ฒ์ ํ์ธํ์๋ค. ๋ถ๋ถ๋ฐฉ์ ํจํด๋ถ๋ฅ ์ค์ฆ ๊ฒฐ๊ณผ๋ FCM RBFNN์ด 99.1 %, ์ธ๊ณต์ ๊ฒฝ๋ง์ด 97.5 %, ํด๋ฌ์คํฐ๋ง ๊ธฐ๋ฒ์ด 80 %์ ๋ถ๋ฅ ์ฑ๋ฅ์
๋ณด์ธ๋ค.
6. ๊ฒฐ ๋ก
๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ AI ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ด ํ์ฌ๋ on boardํ ๋ถ๋ถ๋ฐฉ์ ์ง๋จ์์คํ
์ ์ ์ํ๋ฉฐ ์ต์ข
์ ์ผ๋ก FCM RBFNN์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ํ์ฌํ์๊ณ ์ธ๊ณต์ ๊ฒฝ๋ง,
ํด๋ฌ์คํฐ๋ง ๊ธฐ๋ฒ๊ณผ์ ๋น๊ต๋ถ์์ ํตํด ์ ์๋ ์์คํ
์ ๋ถ๋ถ๋ฐฉ์ ํจํด ๋ถ๋ฅ ์ฑ๋ฅ์ ๋ํ ์ฐ์์ฑ์ ์
์ฆํ์๋ค.
๋ชจ์์คํ์ ํตํด ๋ถ๋ถ๋ฐฉ์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํ๋ํ๊ณ Python ํ๊ฒฝ์์ AI ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ๋ณ ํจํด๋ถ๋ฅ ๋ชจ๋ธ์ ์ค๊ณํ์ฌ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋น๊ตยท๋ถ์ํ์๋ค. ์ฌ์ฉ๋ ์ธ ๊ฐ์
์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ ์ค FCM RBFNN์ด 98.1 %์ ๋ถ๋ฅ์ฑ๋ฅ์ผ๋ก ๊ฐ์ฅ ๋์๊ณ ๊ทธ๋ค์์ผ๋ก ์ธ๊ณต์ ๊ฒฝ๋ง์ด 96.9 % ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก ํต๊ณ๊ธฐ๋ฒ๊ณผ ํด๋ฌ์คํฐ๋ง ๊ธฐ๋ฒ์
์ ์ฉํ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ 81.9 %๋ก ๊ฐ์ฅ ๋ฎ์ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ์๋ค. ๋ํ ํ์ต๋ ๋ชจ๋ธ์ on board ์ง๋จ๊ธฐ์ ํ์ฌ์ํค๊ณ ์ค์ฆ ๋น๊ต๋ฅผ ํตํด
FCM RBFNN์ด 99.1 %๋ก ๊ฐ์ฅ ์ ํํ๊ฒ ๋ฐฉ์ ํจํด์ ๋ถ๋ฅํ์๊ณ Python ํ๊ฒฝ์์ ๋ณด๋ค 1 %๊ฐ ์ค๋ฅธ ๊ฒ์ ์ ์ ์์๋ค. ๊ทธ๋ค์์ผ๋ก ์ธ๊ณต์ ๊ฒฝ๋ง์ด
97.5 %์ ์ ํ๋๋ฅผ ๋ณด์์ผ๋ฉฐ Python ํ๊ฒฝ๊ณผ ๋น๊ตํ์ ๋ ์ ํ๋๊ฐ 0.6 %์ ๋ ์์นํ์๋ค. ํต๊ณ๋ณ์ ๋ฐ ํด๋ฌ์คํฐ๋ง ๊ธฐ๋ฒ์ด 80 %์ ์ฑ๋ฅ์
๋ณด์ด๋ฉฐ Python ํ๊ฒฝ์์ 81.9 %์ ์ฑ๋ฅ๋ณด๋ค 1.9 %์ ๋ ๋จ์ด์ง ๊ฒ์ ๋ณผ ์ ์์๋ค. ์ค์ฆ ์คํ๊ณผ Python ํ๊ฒฝ์์ ๋
ธ์ด์ฆ๋ฅผ ๋ถ๋ฅ์ฑ๋ฅ์
ํฌ๊ฒ ์ฐจ์ด๊ฐ ์๋ ์ด์ ๋ฅผ ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ๊ฐ์ฐ์์ ๋
ธ์ด์ฆ ์ถ๊ฐ ์ ๋ฌด๋ก ํ๋จํ์๋ค.
ํฅํ์๋ ์ ์ํ๋ฅผ ์ธก์ ํ๋ UHF ์ผ์๋ฅผ ์ถ๊ฐํ์ฌ ๋ถ๋ถ๋ฐฉ์ ์ง๋จ ์ ๋ฐ๋๋ฅผ ๋์ด๊ณ ์ ๋ฅ, ์ ์ํ ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ทผ๊ฑฐํ ๊ฑด์ ์ฑ ์ง์๋์ถ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ๊ฐ๋ฐํ๊ณ ์
ํ๋ค.
References
L. A. Renforth, R. Giussani, M. T. Mendiola, L. Dodd, Jan-Feb 2019, Online Partial
Discharge Insulation Condition Monitoring of Complete High-Voltage Networks, in IEEE
Transactions on Industry Applications, Vol. 55, No. 1, pp. 1021-1029
S. H. Lee, S. Y. Jung, B. W. Lee, June 2010, Partial Discharge Measurements of Cryogenic
Dielectric Materials in an HTS Transformer Using HFCT, in IEEE Transactions on Applied
Superconductivity, Vol. 20, No. 3, pp. 1139-1142
S. -H. Kim, S. -K. Oh, J. -Y. Kim, pp 754-758, Design of Face Recognition System Realized
with the Aid of PCA-Based RBFNN, 2016 Joint 8th International Conference on Soft Computing
and Intelligent Systems (SCIS) and 17th International Symposium on Advanced Intelligent
Systems (ISIS)
X. Peng, Aug 2019, A Convolutional Neural Network-Based Deep Learning Methodology
for Recognition of Partial Discharge Patterns from High-Voltage Cables, in IEEE Transactions
on Power Delivery, Vol. 34, No. 4, pp. 1460-1469
F. -C. Gu, 2020, Identification of Partial Discharge Defects in Gas-Insulated Switchgears
by Using a Deep Learning Method, in IEEE Access, Vol. 8, pp. 163894-163902
Anil K. Jain, 2010, Data clustering: 50 years beyond K-means, in Pattern Recognition
Letters, Volume 31, Vol. issue 8, No. pages 651-666, pp. issn 0167-8655
S. Amari, June 1967, A Theory of Adaptive Pattern Classifiers, in IEEE Transactions
on Electronic Computers, vol. EC-16, Vol. no. 3, pp. 299-307
James C. Bezdek, Robert Ehrlich, William Full, 1984, FCM: The fuzzy c-means clustering
algorithm, Computers & eosciences, ISSN 098-3004, Vol. 10, No. 2-3, pp. 191-203
H. Abdi, L.J. Williams, 2010, Principal component analysis, WIREs Comp Stat, 2: 433-459
R. Sarathi, I. P. Merin Sheema, R. Abirami, pp 255-258, Partial discharge source classification
by support vector machine, 2013 IEEE 1st International Conference on Condition Assessment
Techniques in Electrical Systems (CATCON)
์ ์์๊ฐ
๋ฐ์ค์ฉ (Jun-Yong Park)
He received the B.S. degree and the M.S. degree in Electrical Engineering from University
of Suwon, Hwasung, Korea, in 2019 and 2021, respectively.
He is Associate Research Engineer of technology institute of G2POWER Co., Ltd.
His research interests include Fuzzy Inference System, Data Preprocessing, Convolutional
Neural Networks, Generative Adversaral Networks etc.
Tel : +82-10-2372-8756
E-mail : pjy8756@naver.com
He received the M.S. degree and the Ph.D. degree in Electrical Engineering from
University of Yonsei, Seoul, Korea, in 1985 and 1989, respectively.
He is CEO of G2POWER Co., Ltd.
Tel : 031-427-1261
He received the the Ph.D. degree in Electrical Engineering from University of Soongsil,
Seoul, Korea, in 2003.
He is CTO of G2POWER Co., Ltd.
His research interests include Electric Equipment Diagnosis, Asset management, Neural
Networks etc.
Tel : 031-427-1261