์ค์ฉํธ
(Yong-Ho Yoon)
โ iD
Copyright ยฉ The Korea Institute for Structural Maintenance and Inspection
Key words
Lead?Acid Battery, Test Facility, Charging, Discharging, C-Rate
1. ์ ๋ก
๋ฉ์ถ์ ์ง๋ ํ์ฌ๊น์ง ๊ฐ๋ฐ๋ ์ต์ด์ ์ถฉ์ ์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ํํ ์ค ํ๋๋ก ์๋์ฐจ ์๋์ฉ, ์ฌ์ดํด์ฉ, UPS์ฉ ๋ฑ ๋ค์ํ ์ฉ๋๋ก ํ์ฉ๋์ด ์ฌ๋ฌ ๋ถ์ผ์์ ์ค์ํ
์ญํ ์ ํ๊ณ ์๋ค[1]. ์ด๋ฌํ ๋ฉ์ถ์ ์ง๋ ๋ฆฌํฌ์ด์จ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ๋นํด ๋ฌด๊ฒ๊ณ ๋ถํผ๊ฐ ํฌ๋ฉฐ, ์งง์ ์ถฉใ๋ฐฉ์ ์ฌ์ดํด์ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ช
์ด ์งง์ ๋จ์ ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ค. ํ์ง๋ง ๋ฆฌํฌ์ด์จ
๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ๋น๊ตํ ๋ ๊ด๋ฒ์ํ ๊ฐ์ฉ์ฑ, ๋ฎ์ ์๋ณธ๋น์ฉ, ๋์ ์ ๋ฅ์ฉ๋์ ํน์ง์ผ๋ก ์ง๊ธ๊น์ง ๊พธ์คํ ์ฌ์ฉ๋๊ณ ์๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ฉ์ถ์ ์ง์ ์ด์ ์ ๋ฐํ์ผ๋ก ํน๋ณํ
ํจ์จ์ ์ด๋ฉด์ ๋ฎ์ ๋น์ฉ์ผ๋ก ์ ์๋ฐฑ์
์์คํ
๋ถ์ผ์์ ์ฃผ์ ์๋์ง์์ผ๋ก ์ฌ์ฉ๋๋ฉด์ ์์๋ฅผ ์ด์งํ๊ณ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ฉ์ถ์ ์ง ์์ฅ์ 2022~2030๋
๋์ 7.00%์ CAGR(์ฐ๋ณต๋ฆฌ ์ฑ์ฅ๋ฅ )๋ก ์ฑ์ฅํ์ฌ 2030๋
๊น์ง 478์ต ๋ฌ๋ฌ์ ๋๋ฌ ๋ฐ ์์๊ฐ ์ฆ๊ฐํ์ฌ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ๋ฐ ์๋์ง ์ ์ฅ์ฐ์
์ ์ฑ์ฅ์ ์ฃผ๋ํ
๊ฒ์ผ๋ก ์์ํ๋ค.
๋ฉ์ถ์ ์ง์ ์์ ๋ฐ ์ฌ์ฉ๋ถ์ผ ์ฆ๊ฐ์ ๋ฐ๋ผ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ํน์ฑ๊ณผ ์์ ์ฑ์ ๊ณ ๋ คํ๋ ์ํ๋ฐฉ๋ฒ๊ณผ ์ํ์ค๋น์ ๊ดํ ๊ด์ฌ๋ ๋ํ ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์๋ค. ๊ธฐ๋ณธ์ ์ผ๋ก ๋ฉ์ถ์ ์ง์
์ถฉ์ ์๊ฐ, ์๊ธฐ๋ฐฉ์ , ์ถฉใ๋ฐฉ์ ํน์ฑ, ์๋์ง ๋ฐ๋(๋ฎ์ ์๋์ง ๋ฐ๋)์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ฌธ์ ์ ๋ค์ด ์กด์ฌํ๋ค. ๋ฉ์ถ์ ์ง์ ์ถฉยท๋ฐฉ์ ํน์ฑ์ ์ผ์ ํ ๋ฒ์์์ ์์ ์ ์ด์ง๋ง,
๊ณผ๋ํ ๋ฐฉ์ ์ด๋ ๊ณผ์ถฉ์ ์ ์ฑ๋ฅ ํ๋ฝ ๋ฐ ์๋ช
์ ๋จ์ถํ๋ฉฐ ์ถฉใ๋ฐฉ์ ๋ฐ๋ณต์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ํน์ฑ๊ณผ ์๋ช
์ ๋ณํ์ ํฐ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ค[2].
๋ฉ์ถ์ ์ง ์ถฉ์ ์ ์ ์, ์ ๋ฅ, ์๊ฐ ๋ฐ ์จ๋ ๋ฑ์ ์กฐ๊ฑด์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ฌ์์ผ๋ก ์ ํด์ง ๋ฒ์์์ ์ด๋ฃจ์ด์ง๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ๋ง๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋ฐฉ์ ๋์์ ๋ฉ์ถ์ ์ง์ ์ฌ์ฉ์๊ฐ
๋ฐ ์ฑ๋ฅ๊ณผ ์ง๊ฒฐ๋์ด ์์ฒด ์ฑ๋ฅ์์๋ก ํ๊ฐ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ฉ์ถ์ ์ง๋ ์ถฉใ๋ฐฉ์ ์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ณตํฉ์ ์ธ ํน์ฑ์ผ๋ก ์ธํด ๋ค์ํ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ์ต์ ํ ๋ฐ ๊ด๋ฆฌ์ ๊ดํ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ
ํ์ํ๋ค. ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ๋ฉ์ถ์ ์ง์ ์ถฉใ๋ฐฉ์ ํน์ฑ์ ๋ถ์ํ ์ ์๋ ์ํ์ค๋น๋ฅผ ๊ตฌ์ถํ์๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ด๋ฌํ ์ํ์ค๋น๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ์ถฉใ๋ฐฉ์ ์คํ์ ํตํด
๋ฉ์ถ์ ์ง์ ๋์ ๋ฐ ๋ถ์์ ํตํด ๋ฉ์ถ์ ์ง์ ์์ ์ฑ์ ๋๋ชจํ๊ณ ์ ํ๋ค.
2. ๋ฉ์ถ์ ์ง ํน์ฑ
๋ฉ์ถ์ ์ง๋ ๋ฉ ์ฐํ๋ฌผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ์(+)๊ทน๊ณผ ์(-)๊ทน(ํด๋ฉด์ง, ๋ค๊ณต์ฑ ๋ฉ)์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋๋ฉฐ, ๋ ์ ๊ทน ์ฌ์ด์๋ ๋ฌผ๊ณผ ํฉ์ฐ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ์ ํด์ง ์ฉ์ก์ ์ฌ์ฉํ๋ค.
์ด๋ฌํ ๊ตฌ์ฑ์ ์๋์ง ์ ์ฅ์ ์ํ ํํ๋ฐ์์ ์ด์งํ๊ณ , ์ ๊ธฐ ๋จ๋ฝ์ ๋ฐฉ์งํ๊ธฐ ์ํ ์ค์ํ ์ญํ ์ ํ๋ค. ๋ฐ๋ผ์, ๋ฉ์ถ์ ์ง๋ ๋ค๋ฅธ ํํ ๋ฌผ์ง์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก
ํ๋ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ๋ณด๋ค kWh๋น ๋ฎ์ ๋น์ฉ์ผ๋ก ๋ ๋ง์ ์๋์ง๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ฉฐ, ์ฌํ์ฉ๋ฅ ์ด ๋์ ์๊ฐ์ด ์ง๋จ์ ๋ฐ๋ผ ์ด์ ๋น์ฉ์ด ๊ฐ์ํ๋ค.
๋ฐ๋ฉด์ ํํ์ ์ผ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง ๋ฉ์ถ์ ์ง์ ํน์ฑ์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ๋ด๋ถ์ ๋ถ์์ด๋ ํ๊ดด๋ฅผ ์ด๋ํ ์ ์๋ค. ๊ณผ๋ํ ๋ฐฉ์ ์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ๊ณผ์ด ๋ฐ ํ์ฌ ํ์์ ์ผ์ผํค๋ฉฐ
๊ฐ์ค ๋ฐ์์ผ๋ก ์ธํ ์ฌ๊ณ ์ฌ๋ก์ ์์ธ์ด ๋ ์ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ฉ์ถ์ ์ง์ ์ถฉใ๋ฐฉ์ ํน์ฑ์ ๋ถ์ํจ์ผ๋ก์จ, ์ฌ์ฉ ๋ฒ์๋ฅผ ์์ธกํ์ฌ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ฌ๊ณ ์ฌ๋ก๋ฅผ ์ฌ์ ์
๋ฐฉ์งํด์ผ ํ๋ค.
2.1 ๋ฉ์ถ์ ์ง ๊ตฌ์ฑ
๋ฉ์ถ์ ์ง์ ๊ตฌ์กฐ๋ ๊ทธ๋ฆผ 1๊ณผ ๊ฐ์ด ์๊ทน(+), ์๊ทน(-), ์ ํด์ง, ๊ฒฉ๋ฆฌํ, ์ธ๋ถ ์ปค๋ฒ ๋ฐ ์ฐ๊ฒฐ ๋จ์๋ก ๊ตฌ์ฑ๋๋ค. ์ถฉยท๋ฐฉ์ ๋ฐ์ ์ค ๋ฉ ์ฐํ๋ฌผ์ด ์๊ทน์์ ๋ฐ์ํ๊ณ ์๊ทน์์๋
๋ค๊ณต์ฑ ๋ฉ์ด ๋ฐ์ํ๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ ๊ทน ์ฌ์ด์๋ ํฉ์ฐ๊ณผ ๋ฌผ์ ํผํฉํ ์ ํด์ง์ด ์กด์ฌํ์ฌ ์ ๊ธฐ๋ฅผ ์ ๋ฌํ๊ณ ํํ๋ฐ์์ ์กฐ์ ํ๋ค. ๋ํ ์๊ทน๊ณผ ์๊ทน์ ์ ๊ธฐ์ ์ผ๋ก
์ ์ฐ๋ ๋ถ๋ฆฌ๋ง์ ํตํด ๋ถ๋ฆฌ๋์ด ์ ํด์ก์์ ๋ฐ์ํ ์ ์๋ ์ ๊ธฐ ๋จ๋ฝ์ ๋ฐฉ์งํ๋ค.
๊ทธ๋ฆผ 1. ๋ฉ์ถ์ ์ง ๊ตฌ์กฐ
Fig. 1. Lead-acid battery structure
๊ทธ๋ฆผ 2. ๋ฉ์ถ์ ์ง ๋ด๋ถ ๊ตฌ์ฑ
Fig. 2. Lead-acid battery internal configuration
๋ฉ์ถ์ ์ง์ ๊ธฐ๋ณธ ์
์ ์์ ๋ณดํต ๊ณต์นญ์ ์ 2[V]๋ก, ์์ ์ถฉ์ ์ ์
์ ์์ 2.45[V]๊น์ง ์์นํ๋ฉฐ ์์ ๋ฐฉ์ ์ 1.75[V]๊น์ง ๋จ์ด์ง๋ค. ๋ฉ์ถ์ ์ง์
์ ์ฒด์ ์์ ๋ด๋ถ ์
์ ์ฐ๊ฒฐ ๊ฐ์์ ๋ฐ๋ผ ๊ฒฐ์ ๋์ด 6[V], 12[V], 24[V]๋ก ๊ตฌ์ฑ๋๋ค. 12[V]์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก 6๊ฐ์ ์
์ด ์ง๋ ฌ ์ฐ๊ฒฐ๋์ด
์ต๋ ์ถฉ์ ์ ์์ 14.7[V]๊น์ง ํ์ฉ๋๋ฉฐ, ์์ ๋ฐฉ์ ๊ฒฝ์ฐ์๋ 10.5[V]๊น์ง ์ ์์ด ๋จ์ด์ง๊ฒ ๋๋ฉด ์ดํ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์์ ๋ฐฉ์ ์ 10.5[V]์
๋๋ฌํ๊ธฐ ์ ์ฌ์ถฉ์ ์ ํตํด ์ ์์ ๋์ฌ์ผ ํ๋ฉฐ ์์ฒด ๋ฐฉ์ ์ผ๋ก ์ธํ ์ ์๊ฐ์๋ฅผ ์ฃผ์ํ๊ณ ์ฃผ๊ธฐ์ ์ผ๋ก ์ ์์ ์ ์งํด ์ฃผ์ด์ผ ํ๋ค.
์ด๋ฌํ ํน์ง์ 12[V] ๋ฉ์ถ์ ์ง ๋ด๋ถ ๊ตฌ์ฑ์ ๊ทธ๋ฆผ 2์์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๊ณ ์๋ค. ๊ธฐ๋ณธ์ ์ผ๋ก ๋ด๋ถ ์
์ 6๊ฐ๋ก ๊ตฌ์ฑ ๋์ด์์ผ๋ฉฐ ๊ทธ๋ฆผ 2(a)์ ๊ฐ์ด 6๊ฐ์ ์
์ด ์ง๋ ฌ๋ก ์ฐ๊ฒฐ๋ ํํ๋ก, 6๊ฐ์ ์
์ด 1๊ฐ์ ๋ฉ์ถ์ ์ง๋ก ๊ตฌ์ฑ๋๊ณ ๊ณต์นญ์ ์์ 12[V]์ด๋ค. ๋ํ ๊ทธ๋ฆผ 2(a)์ ๊ฐ์ด ๋ด๋ถ ์
์ ์ ๊ธฐ์ ํน์ฑํ๋ก ๋ํ๋ธ ๊ทธ๋ฆผ 2(b)๋ ๊ฐ ์
์ ์ ์์ด 2[V]๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ๋ฅผ ์ง๋ ฌ๋ก 6๊ฐ ์ฐ๊ฒฐ๋ ํํ์ ์ด 12[V]์ ๋ด๋ถ ํ๋ก๋ก ํํํ ์ ์๋ค.
2.2 ๋ฉ์ถ์ ์ง ์ถฉใ๋ฐฉ์ ํน์ฑ
(1) ์ถฉ์ ํน์ฑ
๋ฉ์ถ์ ์ง ์ถฉ์ ํน์ฑ์ ์ ์ ๋ฅ(Constant Current, CC) ์ถฉ์ , ์ ์ ์(Constant Voltage, CV) ์ถฉ์ ๋ฐ ์ถฉ์ ๊ณตํ์ (Charge
Idle Time, CIT)์ผ๋ก ๊ทธ๋ฆผ 3๊ณผ ๊ฐ์ด ํฌ๊ฒ 3๋จ๊ณ๋ก ๋๋๋ค[3]. ์ด๋ฌํ ์ ์ ๋ฅ(CC) ์ถฉ์ ์ ์ผ์ ํ ์ ๋ฅ๋ฅผ ์ธ๊ฐํ์ฌ ์ถฉ์ ํ๋ ๋ฐฉ์์ผ๋ก C-rate (Current rate, ์ถฉ๋ฐฉ์ ์๋) ์กฐ๊ฑด์ ๋ฐ๋ผ ์ฉ๋ ๋๋น
์ถฉ์ ์ ๋ฅ๋ฅผ ์ธ๊ฐํ๋ค.
์ ์ ๋ฅ(CC) ์ถฉ์ ํ, ์ถฉ์ ์ ์์ ๋๋ฌํ๋ฉด, ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ๊ณผ์ถฉ์ ๋ฐฉ์ง๋ฅผ ์ํด ์ ์ ์(CV) ์ถฉ์ ์ผ๋ก ์งํ๋๋ค. ์ดํ ์ถฉ์ ์ข
์ง์ ๋ฅ(Cut-Off)์ ๋๋ฌํ๊ฒ
๋๋ฉด ์ถฉ์ ์ด ์ข
๋ฃ๋๋ค. ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ถฉ์ ์ข
์ง์ ๋ฅ๋ ๋ฉ์ถ์ ์ง ์ ๋ฅ์ฉ๋์ 1/10๋ก ์ค์ ํ๋ฉฐ ์ ์ ๋ฅ(CC)์ ์ ์ ์(CV)์ ์ด์ฉํ ์ถฉ์ ๋ฐฉ์์ CC-CV
์ถฉ์ ๋ชจ๋๋ผ๊ณ ํ๋ค. ๋ํ ์ถฉ์ ๊ณตํ์ ์ ์์ถฉ ํ ์ถฉ์ ์ด ์ข
๋ฃ๋์ด ์ ๋ฅ๊ฐ ํ๋ฅด์ง ์๊ฒ ๋๋ ์๊ฐ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ๋ด๋ถํ๋ก์ ์ํด ์ ์์ด ๋จ์ด์ง๋ ํ์์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค[4].
๊ทธ๋ฆผ 3. ๋ฉ์ถ์ ์ง ์ถฉ์ ํน์ฑ
Fig. 3. Lead-acid battery charge characteristics
(2) ๋ฐฉ์ ํน์ฑ
๊ทธ๋ฆผ 4๋ ๋ฉ์ถ์ ์ง์ ๋ฐฉ์ ํน์ฑ์ ํด๋นํ๋ ๊ทธ๋ํ๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ฃผ๊ณ ์๋ค. ์ ๋ฅ์ ํฌ๊ธฐ์ ๋ฐ๋ผ ๋ฐฉ์ ์๊ฐ์ด ๋ฌ๋ผ์ง๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ํฌ๊ธฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ์ ๋ฅ(CC)์ ๊ฐ์ด ๋ฐฉ์ ์ข
๋ฃ๊น์ง
์ ์ง๋๋ฉฐ ๋ฐฉ์ ์ ์์ ๊ณ์ํด์ ๊ฐ์ํ๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ค์ ๋ ๋ฐฉ์ ์ข
์ง ์ ์๊ฐ๊น์ง ๋๋ฌ ์ ๋ฐฉ์ ์ ๋ฅ๋ 0[A]๊ฐ ๋๋ฉฐ ๋ฐฉ์ ์ด ์ข
๋ฃ๋๊ณ ์์์ ์ ์ ์๋ค.
๋ฐ๋ฉด์ ๋ฐฉ์ ์ข
์ง์ ์์ ์ค์ ํ์ง ์๊ณ ์์ ๋ฐฉ์ ์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ํด์ง๊ธฐ์ ์ ์์ด ๋น ๋ฅด๊ฒ ํ๊ฐํ ์ ์์ผ๋ฉฐ ์ด๋ ์ ์ฒด ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ฌ์ฉ ์ฉ๋์ ๊ฐ์ ์์ธ์ด ๋๋ค.
๋ํ ์ค๋ ์๊ฐ ๋์ ๋ฐฉ์ ์ํ๋ก ๋๋ฉด, ์๊ธฐ ๋ฐฉ์ ์ผ๋ก ์ธํด ์ฌ์ฉํ ์ ์๋ ์ฉ๋ ๊ฐ์ ๋ฐ ๋ด๋ถ ๊ตฌ์กฐ์ ์์์ด ์ผ์ด๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ผ์ ์์ค ์ด์ ์ถฉ์ ์ํ๋ฅผ
์ ์งํ๊ธฐ ์ํด์๋ ์ฃผ๊ธฐ์ ์ผ๋ก ์ถฉ์ ํด์ผ ํ๋ค.
๋ฐฉ์ ๊ณตํ์ ์ ๋ฐฉ์ ์ข
๋ฃ ์ฆ ๋ฐฉ์ ์ ๋ฅ๊ฐ 0A์ผ ๋ ์ ์์ด ๋ค์ ์์นํ๋ ํ์์ผ๋ก ์ด๋ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ๋ด๋ถํ๋ก์ ์กด์ฌํ๋ ๋ด๋ถ ์ปคํจ์ํฐ๋ก ์ธํด ์ผ์ ํ ์ ์์ผ๋ก
์์นํ๋ ํ์์ด ๋ฐ์ ๋๋ค[5]. ๋ฐ๋ผ์ ๋ฐฉ์ ์ข
๋ฃ ์ดํ ์ผ์ ์์ค์ ํด์ง๊ธฐ๋์ ์ฆ๊ฐํ ์ ์์ด ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ์ต์ข
๋ฐฉ์ ์ ์์ด๋ค.
๊ทธ๋ฆผ 4. ๋ฉ์ถ์ ์ง ๋ฐฉ์ ํน์ฑ
Fig. 4. Lead-acid battery discharge characteristics
(3) ๋ค์ด๋๋ฏน ๋ฐฉ์ ํน์ฑ ๊ทธ๋ํ
๊ทธ๋ฆผ 5๋ ๋ฉ์ถ์ ์ง ๋ค์ด๋๋ฏน ๋ฐฉ์ ํน์ฑ์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. ๋ฐฉ์ ์งํ ์๊ฐ ๋์ ๋ฐฉ์ ์ ๋ฅ๋ฅผ 0.5์ฃผ๊ธฐ๋ก ๋ฐฉ์ ์งํ(Current On), ๋ฐฉ์ ์ข
๋ฃ(Current Off)
๋ฐ๋ณต ์งํํ๋ค. ๋ค์ด๋๋ฏน ๋ฐฉ์ ์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ฌ์ฉ ํจํด์ ๋ชจ๋ฐฉํจ์ผ๋ก์จ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ฑ๋ฅ์ ๋ถ์ํ ์ ์๋ค[6]. ์ ์ ๋ฅ (CC)๋ฐฉ์ ํน์ฑ๊ณผ ๋์ผํ๊ฒ ๋ฐฉ์ ์ข
๋ฃ ์ ์ ์์ด ๋ค์ ์์นํ๊ฒ ๋๋ ๋ฐฉ์ ๊ณตํ์ ํ์์ ํ์ธํ ์ ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ 5. ๋ฉ์ถ์ ์ง ๋ค์ด๋๋ฏน ๋ฐฉ์ ํน์ฑ
Fig. 5. Lead-acid battery dynamic discharge characteristics
3. ๋ฉ์ถ์ ์ง ์ถฉใ๋ฐฉ์ ์ํ์ค๋น
๋ฐฐํฐ๋ฆฌ๋ฅผ ์ ์กฐํ๋ ๊ธฐ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ์ฑ๋ฅ๊ณผ ํจ์จ์ฑ์ด ๋์์ง๊ณ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ด๋ฌํ ๊ธฐ์ ๊ฐ๋ฐ ์๋์ ๋ง์ถฐ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ฑ๋ฅ์ํ์ ํน์ฑ, ์๋ช
, ๊ณ ์ฅ์ง๋จ,
์ฌํ์ฉ ๋ฑ์ ๋ค์ํ ์ํ๋ฐฉ๋ฒ์ ์๊ตฌํ๊ณ ์๋ค. ๋ํ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ์์ ๊ณผ ์ ์ ํ ๊ธฐ๋ฅ์ ๋ณด์ฅํ๊ธฐ ์ํ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ฑ๋ฅ ์ํ์ค๋น ๊ตฌ์ถ๊ณผ ์ด์ ๋ฐ๋ฅธ ์ง์นจ ๋ฐ ์ฌ๋ฐ๋ฅธ
๊ธฐ๋ณธ์ง์์ด ๊ณ ๋ ค๋๊ณ ์๋ค[7].
๋ฐ๋ผ์ ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ๋ฉ์ถ์ ์ง์ ์ถฉใ๋ฐฉ์ ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ฑ๋ฅ์ ๋ถ์ํ๊ธฐ ์ํ ์ํ์ค๋น๋ฅผ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ๊ตฌ์ฑํ์๋ค.
3.1 ์ํ์ค๋น ๊ตฌ์ฑ
๊ทธ๋ฆผ 6์ ๋ฉ์ถ์ ์ง ์ฑ๋ฅ์ํ์ ์ํด ๊ตฌ์ฑํ ์ํ์ค๋น๋ก ๊ณํต์ ์์ ์
๋ ฅ์ผ๋ก ํ์ฌ AC-DC ์ปจ๋ฒํฐ์ DC-DC ์ปจ๋ฒํฐ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ ์ฉ ์๋ฐฉํฅ DC ์ ์๊ณต๊ธ์ฅ์น์
์ํํ์ธ ๋ฉ์ถ์ ์ง๋ฅผ ์ฐ๊ฒฐํ๋ ๊ตฌ์กฐ๋ก ๊ตฌ์ฑํ์๋ค. ๋ํ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ ์ฉ ์๋ฐฉํฅ DC ์ ์๊ณต๊ธ์ฅ์น(EA-PSB 9360-40)๋ Elektro-Automatik์์
์ ์ํ ์ ์์ฅ์น๋ก ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ๋ฉ์ถ์ ์ง์ C-rate ๋ณํ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ถฉใ๋ฐฉ์ ํน์ฑ์ ๋ถ์ํ๊ธฐ ์ํด ์ถฉใ๋ฐฉ์ ๊ธฐ๋ก ์ฌ์ฉ๋์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ 6. ๋ฉ์ถ์ ์ง ์ฑ๋ฅ๋ถ์์ ์ํ ์ํ์ค๋น ๊ตฌ์ฑ๋
Fig. 6. Test equipment configuration for lead acid battery performance analysis
3.2 ๋ฉ์ถ์ ์ง ์ถฉใ๋ฐฉ์ ์คํ ํ๋ก๊ทธ๋จ
๊ทธ๋ฆผ 6๊ณผ ๊ฐ์ด ๊ตฌ์ฑ๋ ๋ฉ์ถ์ ์ง ์ฑ๋ฅ ์ํ์ค๋น๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ์ถฉ์ ๋ฐ ๋ฐฉ์ ์คํ์ ์ํํ๊ธฐ ์ํ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ๊ทธ๋ฆผ 7์์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๊ณ ์๋ค. ์ถฉ์ ๊ณผ ๋ฐฉ์ ์คํ์ ํ๊ธฐ ์ํด ์ํํ์ผ๋ก ์ฌ์ฉ๋๋ ๋ฉ์ถ์ ์ง์ ์ ์, ์ ๋ฅ, ์ถฉใ๋ฐฉ์ ์ข
์ง ์ ์๊ฐ๋ค์ ์ค์ ์ ์กฐ์ฌ์์ ์ ๊ณตํ ํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ก
๊ทธ๋ฆผ 7(a), 7(b)์์ ์
๋ ฅํ ์ ์๋ค.
๋ํ ๊ทธ๋ฆผ 7(c)์์๋ ๊ทธ๋ฆผ 7(a), 7(b)๋ฅผ ํตํด ์ถฉใ๋ฐฉ์ ์คํ ์ ์ค์๊ฐ์ผ๋ก ์งํ๋๊ณ ์๋ ๊ฐ ํญ๋ชฉ์ ์ํ์ ๋ณด๋ค์ ๋ชจ๋ํฐ๋งํ ์ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ถฉใ๋ฐฉ์ ๋ฐ ๊ณผ๋์ํ์ ์คํธ๋ ์ค ์ธ๊ฐ๋ฅผ
ํตํ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ์ํํ์
์ ํตํด ์์ ์ฑ์ ์ค์๊ฐ์ผ๋ก ํ์ธํ ์ ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ 7. ๋ฉ์ถ์ ์ง ์ถฉใ๋ฐฉ์ ์คํ ํ๋ก๊ทธ๋จ
Fig. 7. Battery charger and discharger monitoring
4. ์คํ๊ฒฐ๊ณผ
3์ฅ์์ ์ค๋ช
ํ ์ํ์ค๋น๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ์ถฉใ๋ฐฉ์ ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ฑ๋ฅ์ ๋ถ์ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ๋ฉ์ถ์ ์ง ํน์ฑ์ ๋ง๊ฒ ์ถฉใ๋ฐฉ์ ์ ์, ์ ๋ฅ ๋ฐ C-rate๋ฅผ ์ ์ฉํ์๋ค.
์คํ์ผ๋ก ์ฌ์ฉ๋ ๋ฉ์ถ์ ์ง๋ 4๊ฐ์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ๋ฅผ ์ง๋ ฌ์ฐ๊ฒฐ ํ์ฌ ๊ณต์นญ์ ์ 48[V], ๊ณต์นญ์ฉ๋ 40[Ah]์ ์ฌ์์ผ๋ก ์ถฉใ๋ฐฉ์ ์คํ์ ์ํํ์ผ๋ฉฐ ์ธ๋ถ ์ฌ์์
ํ 1๊ณผ ๊ฐ๋ค.
๋ฉ์ถ์ ์ง์ ์ถฉ์ ์ ๋ฅ๋ ์ ์ฒด์ฉ๋์ 0.1~0.25[C] ์ฌ์ด์ C-rate๋ก ์ ํํ๋ค[7]. ์ด๋ ๊ธ์ ์ถฉใ๋ฐฉ์ ์ผ๋ก ๋ฉ์ถ์ ์ง์ ๊ธ๊ฒฉํ ์จ๋์์น์ผ๋ก ์ธํ ๊ณ ์ฅ์ ๋ฐฉ์งํ๊ธฐ ์ํด์์ด๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ C-rate 0.25, 0.5, 0.75[C]
๊ฐ์์ ๊ฐ๊ฐ์ ์ถฉใ๋ฐฉ์ ์คํ๊ณผ 0.25 [C] ๊ฐ์์ ๋ค์ด๋๋ฏน ๋ฐฉ์ ์คํ์ ํตํด ๋ฉ์ถ์ ์ง์ ํน์ฑ์ ๋ํด ์ดํด๋ณด์๋ค.
ํ 1 ๋ฉ์ถ์ ์ง ์ฌ์
Table 1 BMS(Battery Management System) specifications
Parameter
|
Value (1๊ฐ๋น)
|
Value (4๊ฐ ์ง๋ ฌ)
|
์ ์งํ์
|
6S Lead
|
24S Lead
|
๊ณต์นญ์ ์
|
12[V] (10.5[V]~16.0[V])
|
48[V] (42[V]~64[V])
|
๊ณต์นญ์ฉ๋
|
40[Ah]
|
40[Ah]
|
์ถฉ์ ๋ฐฉ์
|
CC-CV-๋ถ๋
|
CC-CV-๋ถ๋
|
์ต๋์ถฉ์ ์กฐ๊ฑด
|
13.32[V],
NO Limit [A]
|
53.28[V],
NO Limit [A]
|
์ต๋๋ฐฉ์ ์กฐ๊ฑด
|
13.32[V],
NO Limit[A]
|
53.28[V],
NO Limit [A]
|
๋ค์ด๋๋ฏน ์ต๋
์ถฉ์ ใ๋ฐฉ์ ์กฐ๊ฑด
|
13.32[V], 10[A]
|
53.28[V], 10[A]
|
๋ฐฉ์ ์ข
์ง์ ์
|
7[V]
(1.75[V] per cell)
|
42[V]
(1.75[V] per cell)
|
4.1 ๋ฉ์ถ์ ์ง ์ถฉใ๋ฐฉ์ ์คํ, C-rate 0.25[C]
(1) ์ถฉ์ ์คํ
๋ฉ์ถ์ ์ง ์ถฉ์ ์ ์ถฉ์ ์ข
์ง์ ๋ฅ๋ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ํน์ฑ์ ๋ฐ๋ผ ๊ณผ์ถฉ์ ์ด ๋์ง ์๋๋ก ๋ณดํต ์ ๊ฒฉ์ ๋ฅ์ 1/10์ผ๋ก ์ค์ ํ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ถฉ์ ์ข
์ง์ ๋ฅ 4[A], C-rate
0.25[C], ์ถฉ์ ์ ๋ฅ 10[A] ์กฐ๊ฑด์ผ๋ก ์คํ์ ์งํํ์ฌ ๊ทธ๋ฆผ 8์ ์คํ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ป์๋ค.
์ ์ ๋ฅ(CC) ์ถฉ์ ๋ชจ๋ ๊ตฌ๊ฐ๋์ ์ต์ด ์ถฉ์ ์ ์ 48.2[V]์์ ์ ์์ด ์ฆ๊ฐํ์ฌ ํ 1์์ ๋ณด์ฌ์ค ์ต๋์ถฉ์ ์ ์ 53.3[V]๊น์ง ์ถฉ์ ์ด ์งํ๋๋ ๊ณผ์ ์ ๊ทธ๋ฆผ 8(a)์์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๊ณ ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ 8(b)๋ ์ด๊ธฐ ์ถฉ์ ์ ์ ์ ๋ฐ ์ ๋ฅ์ ๋ํ ํ๋ ํํ์ผ๋ก ์ถฉ์ ์ ๋ฅ๋ ์ค์ ๊ฐ 10[A]๋ก ๋ฐ๋ก ์์นํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ ์ถฉ์ ์ ์๋ ์ด๊ธฐ ์ถฉ์ ์ ์ 48.2[V]์์
๊ธ์๋๋ก ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์๋ค. ์ดํ ์ ์ ๋ฅ(CC) ์ถฉ์ ๋ชจ๋๋ก ์ ํํ๋ฉฐ ์ถฉ์ ์ ์ 52.2[V]๋ก ๋๋ฌํ๋ ๋ฐ ๊ฑธ๋ฆฌ๋ ์๊ฐ์ ๋๋ต 45[S]์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ฃผ๊ณ
์๋ค.
์ต๋์ถฉ์ ์ ์ 53.3[V]๊น์ง ์ ์์์น ํ ์ ์ ์(CV) ์ถฉ์ ๋ชจ๋์์ ์ค์ ๊ฐ ์ถฉ์ ์ ๋ฅ 10[A]๋ ์์ํ ์ค์ด๋ค๋ฉด์ ์ถฉ์ ์ข
์ง์ ๋ฅ 4[A]์ ๋๋ฌํ๋ฉด์
์ถฉ์ ์ด ์ข
๋ฃ๋๊ณ ์๋ค. ์ถฉ์ ์ข
๋ฃ์๊ฐ ๋๋ต 90๋ถ ํ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ ์ฉ ์๋ฐฉํฅ DC ์ ์๊ณต๊ธ์ฅ์น๋ ๋ฌด๋ถํ ์ํ๋ก ์ ๋ฅ๋ 0[A]๋ก ๋๋ฉฐ, ๋ฉ์ถ์ ์ง ๋ด๋ถ
์ปคํจ์ํฐ ๋ฐฉ์ ์ผ๋ก ์ธํด ์ ์์ 50.8[V]๊น์ง ํ๊ฐํ๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ฃผ๊ณ ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ 8. ๋ฉ์ถ์ ์ง ์ถฉ์ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ
Fig. 8. Lead-acid battery charging test results
(2) ๋ฐฉ์ ์คํ
ํ 1์์ ๋ณด์ฌ์ค ๋ฐฉ์ ์ข
์ง์ ์ 42[V], C-rate 0.25[C], ์ ๋ ฅ์ ํ 5[kW]๋ก ์ค์ ํ์ฌ ๋ฐฉ์ ์คํ์ ์งํํ์์ผ๋ฉฐ ๊ทธ๋ฆผ 9์ ๊ฐ์ด ์คํ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋์ถํ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ 9(a)๋ ๋ฐฉ์ ์ค์ ๊ฐ์ ๋ฐ๋ผ ๋ฐฉ์ ์์๊ณผ ๋์์ ๋ฐฉ์ ์ ๋ฅ 10[A]๊ฐ ํ๋ฅด๋ฉด์ ๋ฉ์ถ์ ์ง์ ์ถฉ์ ๋ ์ ์ 50.7[V] ์ ์์ด 48.6[V]๋ก ๋น ๋ฅด๊ฒ ๋จ์ด์ง๊ณ
์๋ค. ์ดํ ์ ์ ๋ฅ(CC) ๋ฐฉ์ ๋ชจ๋์์ ์ค์ ํ ๋ฐฉ์ ์ข
์ง์ ์ 42[V]๊น์ง ์ ์์ด ๋ฐฉ์ ๋๊ณ ์๋ค. ๋ํ ๋ฐฉ์ ์งํ ์ฝ 90๋ถ ํ ๋ฐฉ์ ์ข
์ง์ ์ 42[V]
์์ ์์ ์ ๋ฅ๊ฐ์ด 0[A]๋ก ๋ณํํ๋ฉด์ ๋ฐฉ์ ์ด ์ข
๋ฃ๋๊ณ ์๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋ฐฉ์ ์ด ์ข
๋ฃ๋ ์์ ์์ ์ถฉ์ ์คํ ๋์ ๋์ผํ๊ฒ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ ์ฉ ์๋ฐฉํฅ DC ์ ์๊ณต๊ธ์ฅ์น๋
๋ฌด๋ถํ ์ํ๋ก ๋ฉ์ถ์ ์ง์ ์ ์์ ๋ด๋ถ ์ปคํจ์ํฐ ์ถฉ์ ์ผ๋ก ์ ์์ด 47.2[V]๊น์ง ์์นํ๋ ํ์์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๊ณ ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ 9(b)๋ ์ด๊ธฐ๋ฐฉ์ ์ ์ ์ ๋ฐ ์ ๋ฅ์ ๋ํ ํ๋ ํํ์ผ๋ก ๋ฐฉ์ ์์๊ณผ ๋์์ ๋ฉ์ถ์ ์ง์ ์ถฉ์ ๋ ์ ์ 50.7[V]๊ฐ ๋ฐฉ์ ์ ๋ฅ ํ๋ฆ์ ๋ฐ๋ผ ์๊ฐ์ ์ผ๋ก ์ ์์ด
๋จ์ด์ง๊ณ ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ 9. ๋ฉ์ถ์ ์ง ๋ฐฉ์ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ
Fig. 9. Lead acid battery discharging test results
4.2 ๋ฉ์ถ์ ์ง ์ถฉใ๋ฐฉ์ ์คํ, C-rate 0.5[C]
(1) ์ถฉ์ ์คํ
C-rate 0.5[C], ์ถฉ์ ์ข
์ง์ ๋ฅ 4[A], ์ถฉ์ ์ ๋ฅ 20[A] ์กฐ๊ฑด์ผ๋ก ์ถฉ์ ์คํ์ ์งํํ์ฌ ๊ทธ๋ฆผ 10์ ์คํ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ป์๋ค. ๋ฉ์ถ์ ์ง์ C-rate 0.5[C] ์ถฉ์ ์คํ์ โ4.1 ๋ฉ์ถ์ ์ง ์ถฉใ๋ฐฉ์ ์คํ, C-rate 0.25C]โ์์ ์ค์ ํ ์ถฉ์ ์ ๋ฅ
10[A]์์ 20[A]๋ก ์กฐ์ ํ์ฌ ์ถฉ์ ์ํ์ ๋ํ ๋ณํ๋ฅผ ์ดํด๋ณด์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ 10(a)์ ๋ฉ์ถ์ ์ง์ ์ด๊ธฐ ์ถฉ์ ์ ์ 47.2[V]์์ ์ถฉ์ ์ ๋ฅ๊ฐ 20[A] ํ๋ฅด๋ฉด์ ์ ์์ด ์์นํ๋ ๋ชจ์ต์ ๋ณด์ด๊ณ ์๋ค. ์ดํ ์ฝ 20์ด ํ 53.3[V]๋ก
์ต๋ ์ถฉ์ ์ ์๊น์ง ์ถฉ์ ๋๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๊ทธ๋ฆผ 10(b)์์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๊ณ ์๋ค. ์ดํ ์ ์ ๋ฅ(CC) ์ถฉ์ ๋ชจ๋์์ ์ฝ 10๋ถ ๋์ ๋ถ์์ ํ ์ ์์ ๋ณผ ์ ์์ผ๋ฉฐ ์ด๋ฌํ ํ์์ ์ถฉ์ ์ ๋ฅ๋ฅผ ๋์ฌ ๊ธ์ ์ถฉ์ ์ ์ ์ ๋ฅ(CC)
๋ชจ๋์ ์๊ฐ ๊ฐ์๋ก ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ํ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์ธ๋ค.
์ ์ ์(CV) ์ถฉ์ ๋ชจ๋์์๋ ์ถฉ์ ์ข
์ง์ ๋ฅ 4[A]์ ๋๋ฌ๊น์ง ์ฝ 90๋ถ ๋์ ์งํ ํ ์ถฉ์ ์ด ์ข
๋ฃ๋๋ฉด์ 0[A]์ ์ ๋ฅ์ 50.8[V]๊น์ง ๋จ์ด์ง๋
์ ์์ ํ์ธํ ์ ์๋ค. 4.1์ ์ ์ถฉ์ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋น๊ต ์ ๋ณธ ์คํ์์๋ ์ ์ ๋ฅ(CC) ์ถฉ์ ๋ชจ๋ ๊ตฌ๊ฐ์ด 50% ๊ฐ์ ๋ฐ ์ถฉ์ ์ ์์ด ๋ถ์์ ํ ์ํ๋ก
์งํ๋๋ ์ฐจ์ด์ ์ ๋ณด์ด๊ณ ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ 10. ๋ฉ์ถ์ ์ง ์ถฉ์ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ
Fig. 10. Lead-acid battery charging test results
(2) ๋ฐฉ์ ์คํ
์ค์ ํ ๋ฐฉ์ ์ ๋ฅ 20[A]๊ฐ ํ๋ฅด๊ธฐ ์์ํ๋ฉด์ ๋ฉ์ถ์ ์ง์ ์ถฉ์ ๋ 50.7[V] ์ ์์ ์๊ฐ 47.7[V]๋ก ๊ธ๊ฒฉํ๊ฒ ๋จ์ด์ง๋ ๋ชจ์ต์ ๊ทธ๋ฆผ 11(a)์์ ๋ณผ ์ ์๋ค. ์ดํ ์ค์ ํ ๋ฐฉ์ ์ข
์ง์ ์ 42[V]๊น์ง ์ฝ 40๋ถ ๋์ ์ ์์ด ๋จ์ด์ง๋ฉด์ ๋ฐฉ์ ์ด ์ข
๋ฃ๋๊ณ ์๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ 0[A]์ ์ ๋ฅ์ ๋ฐฉ์ ์ข
์ง์ ์
42[V]์์ 47.2[V]๋ก ์ ์์ด ์์นํ์๋ค.๊ทธ๋ฆผ 11(b)๋ ๋ฐฉ์ ์์๊ณผ ๋์์ ๋ฉ์ถ์ ์ง์ ์ถฉ์ ๋ ์ ์๊ณผ ์ ๋ฅ์ ๋ํ ํ๋ ํํ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๊ณ ์๋ค.
4.1 ์ ์ ๋ฐฉ์ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋น๊ต ์ ๋ฐฉ์ ์งํ์๊ฐ์ ์ฝ 50% ๊ฐ์ํ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ค์ ํ ๋ฐฉ์ ์ข
์ง์ ์ 42[V]์์ ๋ฐฉ์ ์ด ์ข
๋ฃ๋จ์ผ๋ก ๋ฉ์ถ์ ์ง์
๊ณผ๋ฐฉ์ ๋ณดํธ๊ฐ ์ด๋ฃจ์ด์ง๊ณ ์์์ ์ ์ ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ 11. ๋ฉ์ถ์ ์ง ๋ฐฉ์ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ
Fig. 11. Lead-acid battery discharging test results
4.3 ๋ฉ์ถ์ ์ง ์ถฉใ๋ฐฉ์ ์คํ, C-rate 0.75[C]
(1) ์ถฉ์ ์คํ
๋ณธ ์คํ์ ์ถฉ์ ์ ๋ฅ 30[A] ์ค์ ํ ์ถฉ์ ์์ ์ ์ต์ด ์ถฉ์ ๋ ์ ์ 48[V]์์ ์ถฉ์ ์ข
์ง์ ์ 53.28[V]๋ก ๊ธ๊ฒฉํ๊ฒ ์์นํ๊ณ ์๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ
๊ทธ๋ฆผ 12(a)์์ ๋ณผ ์ ์๋ค. ์ด๋ ์ถฉ์ ์ ๋ฅ 30[A]๋ ์ ์ ๋ฅ(CC) ์ถฉ์ ๋ชจ๋์์ ์ฝ 10[s] ๋์ ํ๋ฅด๋ค๊ฐ ์ถฉ์ ์ข
์ง์ ์ 53.28[V] ๋๋ฌ ํ ์ ๋ฅ๋์ด
๊ธ๊ฒฉํ ์ค์ด๋๋ ๊ฒ์ ๋ณผ ์ ์๋ค.
๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ ์ ์(CV) ์ถฉ์ ๋ชจ๋ 15[A]์์ ์ฝ 90๋ถ ๋์ ์ถฉ์ ์ด ์งํ๋๋ค๊ฐ ์ถฉ์ ์ข
์ง์ ๋ฅ 4[A]๊น์ง ์ค์ด๋ค๋ฉด์ ์ถฉ์ ์ด ์ข
๋ฃ๋๊ณ . ์ดํ์๋ ๋ถ๋์ถฉ์ ์
์ํด์ ๋ฉ์ถ์ ์ง์ ์ ์์ด 50.7[V]๋ก ์ ์์ด ๋ณ๋ํ๊ณ ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ 12(b)๋ ๊ทธ๋ฆผ 12(a)์์ ๋ํ๋ธ ์ด๊ธฐ์ถฉ์ ์ ์ ์ ๋ฐ ์ ๋ฅ์ ๋ํ ํ๋ ํํ์ผ๋ก ์ถฉ์ ์ ๋ฅ 30[A]๊ฐ ์ ์ ๋ฅ(CC) ์ถฉ์ ๋ชจ๋์์ ์ฝ 10์ด ๋์ ํ๋ฅด๊ณ ์์ผ๋ฉฐ ์ดํ ์ ์ ์(CV)
์ถฉ์ ๋ชจ๋์์ ์ถฉ์ ์ข
์ง์ ๋ฅ 4A๊น์ง ๋ฎ์์ง์ง๋ง, ์ ์์ ๊ณ์ํด์ ์ถฉ์ ๋๊ณ ์๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณผ ์ ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ 12. ๋ฉ์ถ์ ์ง ์ถฉ์ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ
Fig. 12. Lead-acid battery charging test results
(2) ๋ฐฉ์ ์คํ
์์ ์คํํ C-rate 0.25, 0.5[C]์ ์ถฉ์ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋น๊ต ์ ์ ์ ๋ฅ(CC) ์ถฉ์ ๋ชจ๋ ๊ตฌ๊ฐ์ด ๋์ฑ ์ค์ด๋ค๋ฉด์ ์ ์ ์(CV) ์ถฉ์ ๋ชจ๋ ๊ธฐ๊ฐ์ด
๋์ด๋๋ ํ์์ ์ฐพ์๋ณผ ์ ์๋ค. ๋ฐ๋ฉด์ ์ถฉ์ ์ ๋ฅ 10, 20, 30A๋ก ๊ฐ๊ฐ ์ถฉ์ ์คํ์ ์งํํ๋ฉด์ ์ ์ฒด ์ถฉ์ ์์์๊ฐ์ ๋๋ต 80~90๋ถ ์ ๋ ๋น์ทํ
์๊ฐ์ด ์์๋์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ 9(a), 11(a)์ ๋ฐฉ์ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก ๋ณธ ์คํ์์๋ ๋ฐฉ์ ์ ๋ฅ 30[A] ์ค์ ํ ๋ฐฉ์ ์ํ ์์๊ณผ ๋์์ ๋ฉ์ถ์ ์ง์ ์ถฉ์ ๋ ์ด๊ธฐ ์ถฉ์ ์ ์์ด 50.6[V]์์
46.4[V]๋ก ๊ธ์ํ๊ฒ ๋จ์ด์ง๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๊ทธ๋ฆผ 13(a)์์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๊ณ ์๋ค. ์ดํ 30[A]์ ์ ์ ๋ฅ(CC) ๋ฐฉ์ ๋ชจ๋์์ ์ค์ ํ ๋ฐฉ์ ์ข
์ง์ ์ 42[V]๊น์ง ์ ์์ด ๋ฐฉ์ ๋๋ฉด์ ์ข
๋ฃ๋๊ณ ์๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋ฐฉ์ ๊ณตํ์
๋ชจ๋์์ 0[A]์ ์ ๋ฅ์ ๋ฉ์ถ์ ์ง์ ์ ์์ด 50.7[V]๋ก ์ ์์ด ์์นํ๊ณ ์๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณผ ์ ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ 13(b) ์ญ์ ๊ทธ๋ฆผ 9(b), 11(b)์ ์คํ๊ฒฐ๊ณผ์ฒ๋ผ ์ด๊ธฐ๋ฐฉ์ ์ ์ ์ ๋ฐ ์ ๋ฅ์ ๋ํ ํ๋ ํํ์ผ๋ก ๋ฐฉ์ ์์๊ณผ ๋์์ ๋ฉ์ถ์ ์ง์ ์ถฉ์ ๋ ์ ์์ด ๊ธ์์ด ๋จ์ด์ง๋ ๋ชจ์ต์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๊ณ
์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ 4.2์ ์ ๋ฐฉ์ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋น๊ต ์ ๋ฐฉ์ ์งํ์๊ฐ์ด ์ฝ 50% ๊ฐ์ ๋ฐ ๋ฉ์ถ์ ์ง์ ๊ณผ๋ฐฉ์ ๋ณดํธ๋ฅผ ์ํด ์ค์ ํ ๋ฐฉ์ ์ข
์ง์ ์ 42[V]์์
๋ฐฉ์ ์ด ์ข
๋ฃ๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ํ์ธํ ์ ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ 13. ๋ฉ์ถ์ ์ง ๋ฐฉ์ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ
Fig. 13. Lead-acid battery discharging test results
4.4 ๋ฉ์ถ์ ์ง ๋ค์ด๋๋ฏน ๋ฐฉ์ ์คํ, C-rate 0.25[C]
๊ทธ๋ฆผ 5์์ ์ค๋ช
ํ ๋ฉ์ถ์ ์ง ๋ค์ด๋๋ฏน ๋ฐฉ์ ํน์ฑ์ ๋ํ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ป๊ธฐ ์ํด ๋ณธ ์คํ์์๋ on-off ์ฃผ๊ธฐ๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ ๋ฐฉ์ ์ ๋ฅ 10[A]๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ
๊ทธ๋ฆผ 14์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ป์๋ค. ๊ทธ๋ฆผ 14(a)๋ on-off ์ฃผ๊ธฐ๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ ๋ฐฉ์ ์ ๋ฅ 10[A](๊ทธ๋ฆผ 14(b))์ ์ํด ๋ฉ์ถ์ ์ง์ ์ถฉ์ ๋ ์ ์ 49[V]์์ ์ค์ ํ ๋ฐฉ์ ์ข
์ง์ ์ 42[V]๊น์ง ๋ฐฉ์ ์ด ์งํ๋๊ณ ์๋ ๋ชจ์ต์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๊ณ ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ 14. ๋ค์ด๋๋ฏน 0.25[C] ๋ฐฉ์
Fig. 14. Dynamic 0.25[C] discharge
๊ทธ๋ฆผ 14(b)์์ ์ค์ ํ ๋ฐฉ์ ์ ๋ฅ 10[A]์ on/off์ ๋ฐ๋ผ ๋ฐฉ์ ์ ์์ด ๊ทธ๋ฆผ 14(c)์ ๊ฐ์ด ๋ณ๋๋๊ณ ์๋ค. ์ด๋ ๋ฐฉ์ ์ ๋ฅ on(๋ถํ์ํ), ๋ฐฉ์ ์ ๋ฅ off(๋ฌด๋ถํ ์ํ) ์ํ์ผ ๋ ๋จ์์ ์์ด ๊ฐ๋ฐฉํ๋ก๊ฐ ๋๊ธฐ ์ ๊น์ง ์ผ์ ์๊ฐ ์์
๋๋ ํ์์ผ๋ก ๋ฐฉ์ ์ ๋ฅ ๋ณ๋์ ๋ฐ๋ผ ๋จ์์ ์๋ ํจ๊ป ๋ณํ๊ณ ์๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ณํ๋ ๋ฉ์ถ์ ์ง ๋ด๋ถ ์ปคํจ์ํฐ๋ก ์ธํด ๋ฐฉ์ ์งํ ์ ์ ๋ฅ on์์ off๋ก
์งํ๋ ๋ ์ ์๊ฐ์ด ์ผ์ ํ๊ฒ ์ ์ง๋์ง ์๊ณ , ์ฆ๊ฐํ๋ ํ์์ ๋ณด์ธ๋ค. ๋ํ ์ ๋ฅ๊ฐ off์์ on์ผ๋ก ์งํ๋ ๋๋ ์ ์์ด ๊ฐ์ํ๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์ธ๋ค.
์ ๋ฅ์ on/off ๋ฐ๋ณต์ ํตํด ๋ฉ์ถ์ ์ง๊ฐ ๊ฒฝํํ๋ ์ฃผ๊ธฐ์ ์ธ ๋ถํ์ ํด์์ ๋ชจ๋ฐฉํ๋ ๋ค์ด๋๋ฏน ๋ฐฉ์ ์คํ์ ๊ฐํนํ ์คํธ๋ ์ค์ฑ ์ํ์กฐ๊ฑด์ ํตํด ๋ฉ์ถ์ ์ง์
์ ๋ขฐ์ฑ๊ณผ ์์ ์ฑ์ ์ ๋๋ฅผ ์ดํด๋ณผ ์ ์๋ค.
5. ๊ฒฐ ๋ก
๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ ์ฉ ์๋ฐฉํฅ DC ์ ์๊ณต๊ธ์ฅ์น ๋ฐ ์ํ์ค๋น๋ฅผ ๊ตฌ์ฑํ์ฌ ๋ฉ์ถ์ ์ง์ ์ถฉใ๋ฐฉ์ ์ ๋ฐ๋ฅธ ํน์ฑ์ ์ดํด๋ณด์์ผ๋ฉฐ ์ด์ ๊ดํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ค์๊ณผ
๊ฐ์ด ์ ๋ฆฌํ ์ ์๋ค.
C-rate ๋ณ ์ถฉใ๋ฐฉ์ ์ ์ ์ ๋ฅ(CC)-์ ์ ์(CV) ๋ชจ๋์์ ์์ ์ ์ธ ์ ์์ ์ธ ํน์ฑ์ ๋ณด์์ผ๋ฉฐ ์ข
๋ฃ ์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ ์์ ๋ฉ์ถ์ ์ง์ ๋ด๋ถ ์ปคํจ์ํฐ
ํน์ฑ์ผ๋ก ์ ์์ด ์์นํ๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ํ์ธํ ์ ์๋ค.
C-rate 0.5[C], 0.75[C] ์คํ์ ๋ฉ ์ถ์ ์ง์ ์ถฉใ๋ฐฉ์ ์ ๋์ ์ ๋ฅ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ๋ณํ๋ฅผ ๋ถ์ํ์๋ค.
์ถฉ์ ์ C-rate ์ฆ๊ฐ์ ๋ฐ๋ผ ์ถฉ์ ์ต๋์ ์์ ๊ธ์๋๋ก ์ถฉ์ ๋๋ฉฐ ์ ์ ๋ฅ(CC) ์ถฉ์ ๋ชจ๋ ๊ตฌ๊ฐ์ด ์งง์์ง๋ ํน์ฑ๊ณผ ์ ์ ์(CV) ๋ชจ๋์ ๊ตฌ๊ฐ์ด ๊ธธ์ด์ง๋
ํน์ฑ์ ๋ณด์ธ๋ค.
๋ฐฉ์ ์ C-rate ์ฆ๊ฐ์ ๋ฐ๋ผ ์ ์ ๋ฅ(CC) ๋ฐฉ์ ๋ชจ๋์์ ๊ธ์ํ๊ฒ ์ ์์ด ๋จ์ด์ง๋ฉฐ ์งํ๋ชจ๋ ๊ตฌ๊ฐ๋ ์ ์ ์งง์์ง๋ค. ์ดํ ๋ฐฉ์ ์ข
๋ฃ ์ ๋ด๋ถ ์ปคํจ์ํฐ
ํน์ฑ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ์์ด ์์นํ๋ ํน์ฑ์ ๋ณด์ธ๋ค.
์ ๋ฅ์ on/off ์ฃผ๊ธฐ๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ ๋ค์ด๋๋ฏน ๋ฐฉ์ ์คํ ์ ๋ด๋ถ ์ปคํจ์ํฐ๋ก ์ธํด ๋ฉ์ถ์ ์ง์ ๋ฐฉ์ ์ ์์ ๋ณํ๊ฐ ๋ฐ์ํ๊ณ ์๋ค.
์ ๋ฅ์ on/off ๋ฐ๋ณต์ ํตํ ์คํธ๋ ์ค์ฑ ์ํ์ ์ํด ๋ฉ์ถ์ ์ง์ ์ ๋ขฐ์ฑ๊ณผ ์์ ์ฑ์ ์ ๋๋ฅผ ์ดํด๋ณผ ์ ์๋ค.
๋ฉ์ถ์ ์ง์ ์ถฉ๋ฐฉ์ ์คํ๊ฒฐ๊ณผ ๋ฐ ๋ถ์์ ํตํด ์ฑ๋ฅ์ ํ ๊ฐ์ ๊ณผ ํจ์จ์ ์ธ ์ด์๋ฐฉ๋ฒ์ ์ง์นจ์ด ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์ฌ๋ฃ๋๋ค.
Acknowledgements
์ด ์ฐ๊ตฌ๋ 2024๋
๋ ๊ด์ฃผ๋ํ๊ต ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๋น์ ์ง์์ ๋ฐ์ ์ํ๋์์.
์ด ๋
ผ๋ฌธ์ 2022๋
๋ ์ ๋ถ(์ฐ์
ํต์์์๋ถ)์ ์ฌ์์ผ๋ก ํ๊ตญ์๋์ง๊ธฐ์ ํ๊ฐ์์ ์ง์์ ๋ฐ์ ์ํ๋ ์ฐ๊ตฌ์ (No. 2022610100010,
์ ์ฌ์์๋์ง ์ฐ๊ณ ESS ์์ ์ฑ ํ๊ฐ์ผํฐ ๊ตฌ์ถ)
References
C. S. Seo, J. H. Moon, J. W. Park, G. S Kim, and D. H. Kim โThe Battery Management
System for UPS Lead-Acid Battery,โ Journal of the Korean Institute of Illuminating
and Electrical Installation Engineers, vol. 22, no. 6, pp. 127~133, 2008.
T. H. Kim. โA Study on the Device for Detecting Overcharging and Discharging of Lead-acid
Batteries,โ Graduate School of Mokpo University, for domestic master's degree thesis,
2010.
J. G. Han, โAn Analysis of the Characteristics of Constant Current-Constant Voltage
Charging Time of Lead-acid Batteries based on a Simple Predictive Model,โ Graduate
School of Yeungnam University, a domestic master's thesis, 2017.
M. A. Casacca and Z. M. Salameh, โDetermination of Lead-acid Battery Capacity via
Mathematical Modeling Techniques,โ in IEEE Transactions on Energy Conversion, vol.
7, no. 3, pp. 442~446, Sept. 1992.
Y. J. Kim, S. H. Baek, and Y. S. Kwon, โA Study on the Parameters Extraction Method
of Cylindrical Lithium-ion Battery Cell for Electric Vehicles,โ Journal of the Korea
Academia-Industrial cooperation Society, vol. 22, no. 10, pp. 609~618, 2021.
S. T. Kim, J. B. Lee, U. S. Kim, and C. B. Shin, โModeling of the Dynamic Behavior
of a 12-V Automotive Lead-acid Battery,โ Journal of Energy Engineering, vol. 22, no.
2, pp. 175~183, 2013.
H. J. Kim, โDevelopment of Low-Cost Lead Acid Battery Charger Using Constant Current
and Constant Voltage Charging Method,โ Graduate School of Gongju University, a domestic
master's thesis, 2018.
์ ์์๊ฐ
received the Ph.D. degree in Mechatronics Engineering from Sungkyunkwan University,
Korea, in 2007. From 2007 to 2011, he was with Technical Research Institute of Samsung
Thales Company, Korea, as a senior researcher. Currently, he has been with Gwangju
University, where he is a professor in the School of Electrical & Electronic Engineering.
His research interests are in the areas of analysis and control of SRM and BLDC motor
and renewable of PV inverter.