๋ฌธ์นํ
(Seungpil Moon)
1iD
๋ฐฉํํ
(Hyeongpil Bang)
1iD
์ต์ฅํ
(Jang-Heum Choi)
1iD
์ด์ฐ์ฐฌ
(Yeonchan Lee)
โ iD
-
(KEPCO Research Institute, Korea)
Copyright ยฉ The Korea Institute for Structural Maintenance and Inspection
Key words
Transformer, insulating oil, light transmittance, Fault Discrimination
1. ์ ๋ก
๋ฏธ๋์ ๊ณํต์ ๊ณผ๊ฑฐ ๊ณํต๊ณผ ๋ฌ๋ฆฌ ์ค๋งํธ๊ทธ๋ฆฌ๋๋ก ์ฐ๊ณ๋ ๋ค์ํ ๊ธฐ์์ฌ๋ค์ ์ํธ ์๋ต์ ํตํด ๊ณํต์ ์ง๋จ ๋ฐ ์ด์ํ ๊ฒ์ผ๋ก ์์๋๋ค. ๋๋ถ์ด ์ฌ์์๋์ง์
๊ฐ์ ๋ถ์ฐํ ์์์ ์ฆ๊ฐ๋ก ์ธํด ์๋ง์ ๊ธฐ์์ฌ๊ฐ ๊ณํต์ ํฌ์
๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์ฌ๋ฃ ๋๋ค. ์ด์ ํ์ ์ ๊ณํต ์ํ์ ๋ํ ์ ์ ํ ์ง๋จ ํ๊ฐ์ ๊ณํต์ ํฌ์
๋๋
๊ธฐ์์ฌ์ ๋ํ ์์ฐ์ ๊ด๋ฆฌ๋ฅผ ์ํด ์ฐจ์ธ๋ ๋ฐฐ์ ๋ง ๊ด๋ฆฌ์์คํ
(ADMS : Advanced Distribution Management System)์ด๋
AMI(Advanced Metering Infrastructure)์ ๊ฐ์ ๊ธฐ์ ๋ค์ ๋์
ํ์ฌ ๊ธฐ์กด์ ์๋ ๋ก๊ทธํ ๊ณํต ์ด์์์คํ
์์ ์ค๋งํธ๊ทธ๋ฆฌ๋๋ก ์ฐ๊ณ๋
๋์งํธํ๋ ๊ณํต ์ด์์์คํ
์ผ๋ก์ ์ ํ์ ๋ง์ ์์์ ํฌ์
ํ์ฌ ๋ฏธ๋๊ณํต์ ๋ํ ์์ ์ ์ด๊ณ ํจ์จ์ ์ธ ์ด์์ ๋๋นํ๊ณ ์๋ค. ์ผ๋ก๋ก ์ก์ ๊ณํต์์ ์ด์๋๋
๋ณ์๊ธฐ๋ ๊ธฐ์์ฌ์ ๊ฒฝ์ฐ ์์ฐ์ ๊ฐ์น ๋ฐ ๊ณํต์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ์ฃผ๊ธฐ์ ๊ฒ์ฌ ๋ฐ ์ค์๊ฐ ๋ชจ๋ํฐ๋ง์ ํตํด ๊ณํต์ ์์ ์ฑ ํ๋ณด ๋ฐ ํ์ ์์ฐ๊ด๋ฆฌ์
ํ์ฉํ๊ณ ์๋ค. ๋ฐ๋ฉด, ๋ฐฐ์ ๊ณํต์์ ํ์ฉ๋๋ ์ฃผ์๋ณ์๊ธฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ์๋์ ์ผ๋ก ์ ๋ ดํ ๋น์ฉ๊ณผ ๊ณ ์ฅ ์ ๋ฎ์ ํ๊ธํจ๊ณผ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ 230๋ง๋ ์ด์์ ๋ถํฌ์
๋ฐ๋ผ ๋ณ์๊ธฐ์ ์ํ์ ๋ํ ์ฃผ๊ธฐ์ ์ธ ๊ฒ์ฌ๊ฐ ํ์ค์ ์ธ ์ด๋ ค์์ผ๋ก ์ธํด ์ด์ ์ ๋ณด ๋ฐ ๋ด๋ถ ๊ธฐํ ํ๊ฐ ๊ธฐ์ค์ ๋ฐ๋ผ ๊ต์ฒดํ๋ ์ํฉ์ด๋ค.
์ก์ ์ฉ ๋ณ์๊ธฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ๋ณ์๊ธฐ ์์ฒด์ ๋ฌธ์ ๋ก ์ธํ ๊ณ ์ฅ๊ณผ ๋๊ฐ์ด๋ ์ ์ฐ์ ๋ฌธ์ ๋ก ์ธํ ๊ณ ์ฅ์ผ๋ก ๊ตฌ๋ถํ ์ ์๋ค. ์ ์์ ๊ฒฝ์ฐ ํ 1๊ณผ ๊ฐ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ํตํด ๊ณ ์ฅ์ ์ธก์ ํ ์ ์๋ค. ํ์ง๋ง ๋๋ค์ ๊ณ ์ฅ์ ํ์๋ก ์ธํ ๊ฒ์ด๋ฉฐ ๊ตญ๋ด ์ด์ ์ค์ธ ๋ณ์๊ธฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ ์ฐ์ ๋ฅผ ํตํด ๋๊ฐ๊ณผ ์ ์ฐ์
ํ์ฉํ๊ณ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ ์ฐ์ ์ ์ํ๋ฅผ ํ์
ํ๋ค๋ฉด ํ์์ ๊ฐ์ ๋๊ฐ์ด๋ ์ ์ฐ ๋ฌธ์ ์ ๊ณ ์ฅ์ ๋ํ ๋ณด์๋ ์ฌ๊ณ ์๋ฐฉ์ ํ์ฉํ ์ ์๋ค.
ํ 1 ๋ณ์๊ธฐ์ ์ํ์ง๋จ ๋ฐฉ๋ฒ
Table 1 How to diagnose the condition of transformer
๊ณ ์ฅ์ง๋จ
|
์ง๋จ
|
๋ฌธ์ ์
|
์ด์ํ
|
๋ถ์ฑ์ ์๊ฒฐํจ
|
์ธ๋ถ ์ฉ์ญ์ ์์กด
|
๋ถ์ฑ๊ท ์ด
|
์ธ๊ฐ์ ์ฒญ๋ ฅ์ผ๋ก ๊ณ ์ฅ ์์น ๋ฐ ๊ฒฐํจ ๊ฒ์ถ
|
ํฐ๋ฏธ๋ ์กฐ์ ๋ถ๋
|
์ฃผ์์ ์์์ ์ํ์ฌ ์ ๋ขฐ์ฑ ์ ํ
|
์ดํ์
|
ํฐ๋ฏธ๋ ์กฐ์ ๋ถ๋
|
ํ์ ๋ฐฉ์ฌ์ด๋ก ์ธํ ์ธก์ ๋ถ์ ํ
|
๋ฆฌ๋์ ์ดํ
|
๊ณ ์ฅ์ ์ค์๊ฐ ๊ฒ์ถ ๋ถ๊ฐ
|
๊ณผ๋ถํ ์ ์ ๊ณผ์ด
|
์ธ๋ ฅ ๋ฐ ์๊ฐ์ ๋ฌธ์ ๋ฐ์
|
๋ฌด์ ๋ถํ๊ฐ์
|
๋ณ์๊ธฐ ๋ถํ์ ๋ฅ
|
๋ถํ๊ฐ ๋ฎ๊ณ ์ธ๋ถ ์จ๋ ๋ฎ์ ์๋ฒฝ ์๊ฐ
|
๋ณ์๊ธฐ ์จ๋
|
๊ณ ์ฅ ๊ฒ์ถ ์ด๋ ค์
|
ํ์ฌ ๋ณ์๊ธฐ ์ ์ฐ์ ์ ๋ํ ์ํ์ง๋จ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ ์ฐ์ ๋ฅผ ์ฑ์ทจํ์ฌ ํ 2๊ณผ ๊ฐ์ ์ดํ ์ง๋จ๊ธฐ๋ฒ์ ํ์ฉํ์ฌ ์ํ๋ฅผ ์ถ์ ํ๋ค. ํ์ง๋ง ํ 2์ ๊ฐ์ ๋ณ์๊ธฐ์ ์ ์ฐ์ ์ง๋จ๊ธฐ๋ฒ์ ์ง๋จ์๋ ์ ์ฉํ๋ ์จ๋ผ์ธ ๋ชจ๋ํฐ๋ง์ด ๋ถ๊ฐ๋ฅํ ๊ธฐ๋ฒ์ด ๋ง๊ณ ์ ์ฐ์ ๋ฅผ ์ฑ์ทจํ์ฌ ๋ณ์๊ธฐ ์ํ๋ฅผ ์ถ์ ํ๋ฏ๋ก ๋์ ์ค์ธ
๋ณ์๊ธฐ๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ์ง๋จ์ ์ํํ๊ธฐ์ ์ด๋ ค์์ด ๋ฐ๋ฅธ๋ค. ๋ํ, ์จ๋ผ์ธ ๋ชจ๋ํฐ๋ง์ด ๊ฐ๋ฅํ ๊ธฐ๋ฒ์ ๊ฒฝ์ฐ ๋น์ฉ์ ๋ฌธ์ ๋ก ์๋ง์ ์ฃผ์๋ณ์๊ธฐ์ ์ ์ฉํ๋๊ฒ์๋
๋ฌด๋ฆฌ๊ฐ ๋ฐ๋ฅธ๋ค. ๋ฐ๋ผ์, ๋ถ์ฐํ ์์์ ์ฐ๊ณ๊ฐ ๋ง์์ง ๋ฏธ๋ ๊ณํต์์์ ์๋ง์ ๋ณ์๊ธฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ด๋ฌํ ๋ฐฉ์์ ์ ์ฉํ๊ธฐ์ ๋ง์ ์ด๋ ค์์ด ์๋ค.
ํ 2 ๋ณ์๊ธฐ ์ ์ฐ์ ์ ์ง๋จ์ ์ํ ๊ธฐ๋ฒ ๋ถ๋ฅ
Table 2 Classification for diagnosis of transformer insulating oil
๋ถ๋ฅ
|
์ง๋จ๊ธฐ๋ฒ
|
์ธ๋ถ ๊ธฐ๋ฒ
|
์จ๋ผ์ธ ์ง๋จ
|
์ ๊ธฐ์ ์ง๋จ
|
๋ถ๋ถ ๋ฐฉ์ ์ํ
|
์ ๊ธฐ์ ํธ๊ฒ์ถ
|
๊ฐ๋ฅ
|
์ด์ํ์ ํธ๊ฒ์ถ
|
๊ฐ๋ฅ
|
๋์ค์ ๋ฅ ์ธก์
|
์ง๋ฅ๋์ค์ ๋ฅ์ธก์
|
๋ถ๊ฐ๋ฅ
|
๊ต๋ฅ๋์ค์ ๋ฅ์ธก์
|
๋ถ๊ฐ๋ฅ
|
์ ์ ์ ์ ์ํ
|
Tanฮด ์ธก์
|
๋ถ๊ฐ๋ฅ
|
์ ์ ์์ค ์ธก์
|
๋ถ๊ฐ๋ฅ
|
RVM
|
์ธ๋ถ์ ์ ์ธก์
|
๋ถ๊ฐ๋ฅ
|
๊ทธ ์ธ
|
๊ถ์ ์ ํญ ์ธก์
|
๋ถ๊ฐ๋ฅ
|
์ฌ์์ ๋ฅ ์ธก์
|
๋ถ๊ฐ๋ฅ
|
์ ์ ๋น ์ธก์
|
๋ถ๊ฐ๋ฅ
|
ํํ์ ์ง๋จ
|
์ ์ค๊ฐ์ค ๋ถ์
|
์ ๋์น ํ๊ฐ
|
๊ฐ๋ฅ
|
๊ฐ์ค์กฐ์ฑ๋น ํ๊ฐ
|
๊ฐ๋ฅ
|
๊ฐ์ค๊ตฌ์ฑํจํด ์ง๋จ
|
๊ฐ๋ฅ
|
์ ์ฐ์ง ๋ฐ ์ ์ฐ์ ์ํ
|
ํ๊ท ์ข
ํฉ๋
|
๋ถ๊ฐ๋ฅ
|
์ ์ฐ๊ฐ
|
๋ถ๊ฐ๋ฅ
|
์๋ถ๋ ์ธก์
|
๊ฐ๋ฅ
|
์จ๋์ธก์
|
์ด ์ดํ ํ๊ฐ
|
๊ฐ๋ฅ
|
์ด์ ๋ง์ ๋ณ์๊ธฐ ์ํ ์ง๋จ ๊ธฐ๋ฒ์์๋ ํ๋ฅ ์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํ๋ ์๋ช
์์ธก ๋ฐฉ๋ฒ์ ํตํด ๋ณ์๊ธฐ์ ๊ต์ฒด ์ฃผ๊ธฐ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์งํ ๋์๋ค[1-3]. ์ด๋ฌํ ์ํ์ง๋จ ๊ธฐ๋ฒ์ ์๊ฐ๋ฑ์ ์ฃผ๋ณ ํ๊ฒฝ์ ๋ฐ๋ฅธ ํต๊ณ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ํตํด ๋ณ์๊ธฐ ์ฌ๊ณ ์๋ฐฉ์๋ ํจ์จ์ ์ด๋ ์ ์ฐ์ ๋ด๋นํ๋ ์ ์ฐ์ ์ ์ํ๋ฅผ ์ง์ ์ ์ผ๋ก
ํ์ธํ๊ธฐ๋ ํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ด๋ค. ์ด๋ฌํ ํ์ค๋ก ์ธํด ์ฃผ์๋ณ์๊ธฐ์ ์ฒ ๊ฑฐ ํ ์ ์ฐ์ ์ ์ฐ๋ด๋ ฅ ์คํ์ ์งํํ๋ฉด ์ฌ์ฉ๊ฐ๋ฅํ ์ ๋์ ์ ์ฐ๋ด๋ ฅ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ๋๋ถ๋ถ์ด๋ค.
๋ฐ๋ผ์, ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ๋ณ์๊ธฐ์ ์จ๋ผ์ธ ์ง๋จ(10-2259953, โ๋ณ์๊ธฐ ์ํ ๊ฐ์ ์ฅ์น ๋ฐ ๋ฐฉ๋ฒโ)์ ์ํ ์ ์ฐ์ ์ ๋น ํฌ๊ณผ๋์ ์ ์ฐ๋ด๋ ฅ์ ์๊ด๊ด๊ณ๋ฅผ
์คํ์ ํตํด ๋ถ์ํ์๋ค[4].
2. ๊ดํฌ๊ณผ์จ ์ํ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก
2.1 ๊ดํฌ๊ณผ์จ ์ํ ๋ฐฉ๋ฒ
์ ์ฐ์ ๋ ์ค๋น์ ์ ๊ธฐ์ ์ ์ฐ ๋ฐ ๋๊ฐ์ ์ํด ์ฌ์ฉ๋๋ ์ค์ผ์ด๋ค, ์ด๋ฌํ ์ ์ฐ ๋ฐ ๋๊ฐ์ด ์งํ๋๋ฉด ์ ์ฐ์ ์ ์ดํ๊ฐ ์งํ๋์ด ์ฐํ๋ก ์ธํ ์ฌ๋ฌ์ง๊ฐ ์์ฑ๋๋ค.
์ด๋ฌํ ์ฌ๋ฌ์ง๋ ์ฑ๋ฅ์ ํ์ ์์ธ์ด ๋๋ฉฐ ๊ธฐ์กด์ ์ ์ฐ์ ์ ๋ค๋ฅธ ์ฑ์ง๋ก ์ธํด ์ ์ฐ์ ์ ์์ ํํ๊ฒ ๋ง๋๋ ์ฑ์ง์ ์ง๋๊ณ ์๋ค. ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ์ด๋ฌํ ํ๋์
๋ณํ๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ์ ์ฐ์ ์ ์ํ์ง๋จ์ ์๋ํ์๋ค. ์ ์ฐ์ ์์ ์ฌ๋ฌ์ง์ ๊ฐ์ ๋ถ์๋ฌผ์ ์ฆ๊ฐ๋ ์ ์ฐ๋ด๋ ฅ์ ๊ฐ์๋ฅผ ์ผ๊ธฐํ๊ณ ๋น์ ํฌ๊ณผ ์ ๋์ ๋ณํ๋ฅผ ๋ฐ์์ํจ๋ค.
๋น์ ์ฑ์ง ์ค ํฌ๊ณผ์จ์ ๊ฒฝ์ฐ ํ์ฅ์ ๊ธธ์ด์ ๊ด์์ ์ข
๋ฅ์ ๋ฐ๋ผ ๋ค๋ฅด๋ค. ์ ์ฐ์ ์ ๊ด์๋ณ ํฌ๊ณผ์จ์ ๋ ์ฐจ์ด๋ฅผ ํ์ธํ๊ธฐ ์ํด ์๋ ๊ทธ๋ฆผ๊ณผ ๊ฐ์ ์ฅ์น๋ฅผ ๊ตฌ์ฑํ์ฌ
์คํ์ ์งํํ์๋ค[5].
๊ทธ๋ฆผ 1. ์ ์ฐ์ ํฌ๊ณผ์จ ํ
์คํธ ์ํ
Fig. 1. Perform insulating oil permeability test
ํฌ๊ณผ์จ ์ํ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ํด ๋จผ์ ๋น์ ์์๊ณผ ์ข
๋ฅ์ ๋ฐ๋ผ ํ์ฅ์ด ๋ค๋ฅธ ํน์ฑ์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ๊ฐ ์์ ๋ฐ ์ฑ์ง์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ค๋ฅธ ๋น์ ์ ์ฐ์ ์ ์กฐ์ฌํ์ฌ ๋น์ด ํฌ๊ณผํ๋
์ ๋๋ฅผ ์ธก์ ํ์๋ค. ์ ์ฐ์ ๋ฅผ ์ง๋ ๋น์ ๊ด๊ฒ์ถ๊ธฐ๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ๊ด์์ ์ธ๊ธฐ๋ฅผ ์ธก์ , ์ค์ค๋ก์ค์ฝํ๋ฅผ ํตํ ์ถ๋ ฅ ๊ฐ์ ํ์ธํ์ฌ ์ ์ฐ์ ๋ฅผ ์ ํฌ๊ณผํ ์ ์๋
๊ด์์ ์ฐพ๋ ์คํ์ ์งํํ์๋ค. ์ด๋ ์ฌ์ฉ๋ ๊ด์ ๋ฐ ํ์ฅ์ ์ข
๋ฅ๋ ํ 3๊ณผ ๊ฐ๋ค.
ํ 3 ๊ด์ ํ์ฅ๋ณ(์ข
๋ฅ๋ณ)
Table 3 light source wavelength (by type)
๊ด์
|
์ข
๋ฅ
|
LED (Light Emitting Diode)
|
Red, Green, Blue, White
|
LD (Laser Diode)
|
520nm, 650nm, 905nm
|
ํ 4 ๊ด์ ํ์ฅ๋ณ(์ข
๋ฅ๋ณ) ํฌ๊ณผ์จ ๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ
Table 4 Transmittance analysis results by light source wavelength (by type)
๊ด ์
|
ํฌ ๊ณผ ์จ
|
LD (Laser Diode)
|
520nm
|
82.75%
|
650nm
|
83.24%
|
905nm
|
79.56%
|
LED (Light Emitting Diode)
|
RED
|
67.25%
|
GREEN
|
65.01%
|
BLUE
|
55.58%
|
WHITE
|
54.95%
|
์คํ ๊ฒฐ๊ณผ ํ 4์ ๊ฐ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ํ์ธํ์๋ค. ๊ฒฐ๊ณผ์์ ํ์ธ๋๋ฏ์ด ์ ์ฐ์ ์ ํฌ๊ณผ์จ์ ๊ด์์ ์ข
๋ฅ ๋ฐ ํ์ฅ์ ๊ธธ์ด์ ๋ฐ๋ผ ๋ค๋ฅธ ๊ฒ์ด ํ์ธ๋์๋ค. ์ด๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ์ฌ๋ฌ์ง
๋ฐ์์ ํํด์ง๋ ์ ๋์ ์ฐจ์ด๊ฐ ์๋ ์ฑ์ง์ ์ด์ฉํ์ฌ ์ ์ฐ์ ์ ์ํ ๋ณํ๋ฅผ ์ธก์ ํ ์ ์์ ๊ฒ์ ๊ธฐ๋ํ๋ค.
2.2 ๊ด์ ์ ์
์ ์ ํ ์ํ์ ํตํด 520nm์ 650nm์ ๊ด์์ ํฌ๊ณผ์จ์ด ๋์ ๊ฒ์ ํ์ธํ ์ ์๋ค. ์ด์ค ์ ์ฐ์ ์ ์ฐํ ์ ๋๋ฅผ ํ๋จํ ์ ์๋ ๊ธฐ์ค์ ๋ง๋ จํ๊ธฐ
์ํ ์ถ๊ฐ ์คํ์ ์งํํ์๋ค. ์งํํ ์คํ์ ์ฌ๋ฌ์ง์ ๋ฐ์์ ๋์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ์ ๋ณ๋์ ์ธก์ ํ๋ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ์งํํ์์ผ๋ฉฐ ๊ตฌ์ฑ๋ ์คํ ์ฅ์น๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
๊ทธ๋ฆผ 2. ๋ฐ์ฌ๊ด ํ์ฉ ์ผ์ ์ ์ ์ ํ์ฉํ LD ์ ์ ์ ์ํ ์ถ๋ ฅ์ ์ ํ
์คํธ
Fig. 2. Output voltage test to select LD to be used when producing sensors utilizing
reflected light
ํ
์คํธ ๊ฒฐ๊ณผ ์๋ ํ์ ๊ฐ์ ๋ณํ๋ฅผ ํ์ธํ์๋ค. ์ ์ฐ์ ๋ฅผ ํฌ๊ณผํํ ๊ด์์ ์ ์์ ํ์ธํ๋ ํํ๋ก ์คํ์ ์งํํ์์ผ๋ฉฐ ์ด๋ ๊ฒฐ๊ณผ ๊ฐ์ด ๊ฐ ๊ด์์ ๋ฐ๋ผ
๋์ผ๋ก ๋ณด์ด๋ ํํจ์ ๋์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ์์ ๋ณํ๊ฐ ํ์ฐํ ๋ค๋ฅธ ๊ฒ์ด ์คํ๊ฒฐ๊ณผ ํ์ธ๋์๋ค.
์ด๋ 520nm์ ํ์ฅ์์์ ์ ์๋ณํ๊ฐ 650nmํ์ฅ์ ๋นํด ์ ์ ๊ฐํ๊ฐ ๋ ํฐ ๊ฒ์ด ํ์ธ๋์์ผ๋ฉฐ ๋ํ ์์์ ๋ณํ์ ๋ฐ๋ผ ์ ์๋ณํ๋ฅผ ์ ํ์ ์ผ๋ก ํํํ ์
์์์ ํ์ธํ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ดํ ์งํ๋ ์ค์ ๋ณ์๊ธฐ ๋์์ ํ
์คํธ์ 520nm์ ๊ด์์ด ์คํ์ ์ ํฉํ ๊ฒ์ผ๋ก ์ ์ ํ์๋ค.
ํ 5 520nm / 650nm LD์ ์ ์ฐ์ ์ํ๋ณ ์ ์ ์ธก์ ํ
์คํธ ๊ฒฐ๊ณผ
Table 5 Voltage measurement test results by insulating oil condition of 520nm / 650nm
LD
3. ์ฌ๋ก์ฐ๊ตฌ
๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ์คํ์ ์ํด ์ก๋ณ์ ์ฉ ๋ณ์๊ธฐ์์ ์ฌ์ฉ๋๊ณ ์๋ 400๊ฐ์ ์ํ์ ์์๋ก ์ ์ ํ์ฌ ๊ฐ ์ ์ฐ์ ์ ์๋๋ฅผ ๋ถ์ฌํ์๋ค. ์ด๋ ASTM(American
Society for Testing and Materials)์์๋ ASTM D1500 ๊ท๊ฒฉ์ ํตํด ์์ ์ ํ(Petroleum)์ ์์ ์ ๋ํํ์ฌ
์์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ์ฐ์ ์ ์ํ๋ฅผ ํ๊ธฐํ ์ ์๋ ASTM D1500 Color Scale์ ๊ณตํํ์๋ค. ์คํ์์ ์ฌ์ฉ๋ 400๊ฐ์ ๋ณ์๊ธฐ์ ์ ์ฐ์ ๋ฅผ ASTM
D1500์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ๋ถ๋ฅํ์๋ค.
ํ 6 ASTM D1500 Color Scale์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ์ฐ์ ์ ๋ถ๋ฅ
Table 6 Causes of failure of insulating oil and major gases generated by each cause
์๋
|
0
|
0.5
|
1
|
1.5
|
2
|
3
|
4.5
|
7
|
๊ณ
|
๊ฐ์
|
154
|
70
|
69
|
52
|
25
|
21
|
7
|
2
|
400
|
๋ํ 400๊ฐ์ ์ ์ฐ์ ์ ๋ํ ์ค์ ์ํ๋ฅผ ํ๋จํ๊ธฐ ์ํด๋ถ๋ก 1์์ ํ์ ํ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋ง์ ์ฌ์ฉ๋๋ ๊ฐ์ค ํ๋ณ์์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ถ๋ฅ๋ ํ 7๊ณผ ๊ฐ๋ค.
ํ 7 ๊ฐ์คํ์ ๋ณ ์ ์ฐ์ ์ํ ๊ฐ์
Table 7 Number of insulating oil samples by gas determination
๊ฐ์คํ์
|
๊ฐ์
|
์ ์
|
328
|
์์ฃผ์I
|
34
|
์์ฃผ์II
|
30
|
์ด์
|
7
|
์ํ
|
1
|
๊ณ
|
400
|
์ด๋ฅผ ๋น๊ตํ์ฌ ์ ์ฐ์ ์ ASTM D1500 Color Scale์ ๊ฐ์ค ํ๋ณ์์์์ ์ํ๋ฅผ ๊ต์ฐจ ๋น๊ตํ๋ฉด ํ 8๊ณผ ๊ฐ์ด ์ ๋ฆฌํ ์ ์๋ค. ํ 8์์ ๋ณด๋๊ฒ๊ณผ ๊ฐ์ด ์ ์ฐ์ ์ ์์ด ๋ง์์๋ก(์๋๊ฐ ๋ฎ์์๋ก) ์ ์ฐ์ ์ํ์ ๊ฐ์ค๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ์ ์์ธ ๊ฐ์ ๋ฐ ๋น์จ์ด ๋์ ๊ฒ์ ํ์ธ ํ ์ ์๋ค. ์ ์ฐ์ ์
์๋๊ฐ 4.5 ์ด์์ผ๋ก ํ์ ๋๋ ์ ์ฐ์ ๋ ์ํ์ ๊ฐ์ ์์ฒด๊ฐ ๋งค์ฐ ์ ์ผ๋ฉฐ (์ด 400๊ฐ ์ํ์ค 9๊ฐ) ํนํ ์ ์ฐ์ ์ ์์ด ๋งค์ฐ ์ด๋์ด ์์ ๊ฐ์ง ์ ์ฐ์
์ํ์ ์ด 2๊ฐ์ ์ํ๋ก์จ ํ์ ๋น์จ์ด ๋งค์ฐ ๊ทน๋จ์ ์ผ๋ก ๋ํ๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ ์ ์๋ค. ์ํ์ ๊ฐ์๊ฐ ๋ฌ๋ผ ์ ํํ ๋น๊ต๋ ์ด๋ ค์ฐ๋ ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ ์ฐ์ ์
์์ด ์งํด์ง์๋ก ๊ฐ์ค ํ์ ์ ๊ฒฐ๊ณผ ์ค ์์ฃผ์I, ์์ฃผ์II์ ๋น์ค์ด ๋์์ง๋ ์ถ์ธ๋ฅผ ๊ฐ์ง ๊ฒ์ผ๋ก ํ์ธํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ์ ์ฐ์ ๊ฐ ๋ง์ ์์์ผ์๋ก ๊ฐ์คํ์ ์์
์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์์ ์ ์ธ ์ถ์ด๋ฅผ ๋ํ๋ด๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ ์ ์์๋ค.
ํ 8 ASTM D1500 ์๋์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ์ฐ์ ์ํ ๊ฐ์ค ํ์ ๋น์จ
Table 8 Insulating oil sample gas determination ratio according to ASTM D1500 chromaticity
์๋
|
์ ์(%)
|
์์ฃผ์I(%)
|
์์ฃผ์II(%)
|
0
|
89.54
|
5.88
|
4.58
|
0.5
|
77.61
|
8.96
|
13.43
|
1
|
82.09
|
8.96
|
8.96
|
1.5
|
92.16
|
3.92
|
3.92
|
2
|
79.17
|
12.50
|
8.33
|
3
|
61.90
|
28.57
|
9.52
|
4.5
|
57.14
|
28.57
|
14.29
|
7
|
50.00
|
0.00
|
50.00
|
T1(์ ์จ๊ณผ์ด)๋ก ๋ถ๋ฅ๋ ์ ์ฐ์ ์ ์ํ์ ์๋๋ก ๋ถ๋ฆฌํ์ฌ ๋ถ์ํด๋ณด๋ฉด ํ 9์ ๊ฐ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ํ์ธํ ์ ์๋ค. ๋์ ์๋๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ ์ ์ฐ์ ์ํ์์ ์ ์จ๊ฐ์ด์ ์ํ ์ ์ฐ์ ์ Fault๊ฐ ๋ฐ๊ฒฌ๋๋ ๊ฒฝ์ฐ์ ๋น์จ์ด ๋๊ฒ ๋ํ๋๊ณ
๋ง์ ์ ์ฐ์ ์์ Fault๋น์จ์ด ๋ฎ๊ฒ ๋์ค๋ ๊ฒ์ ํ์ธ ํ ์ ์์๋ค. 1~1.5์ ํด๋นํ๋ ์๋์์ ๋ค์ ๋ชจํธํ ์์น๊ฐ ๋์์ง๋ง 2 ์ด์์ ์ ์ฐ์
์ํ์์๋ T1(์ ์จ๊ณผ์ด)์ ํด๋นํ๋ ์ ์ฐ์ ์ ์ํ ๋น์ค์ด ๋๊ฒ ๋์จ ๊ฒ์ ํ์ธํ ์ ์์๋ค.
ํ 9 IEC 60599 ๊ธฐ์ค ์ ์ฐ์ ์๋์ ๋ฐ๋ฅธ T1 Fault(์ ์จ๊ณผ์ด) ๋ถ๋ฅ ๊ฒฐ๊ณผ
Table 9 T1 Fault (low temperature overheating) classification result according to
insulating oil color according to IEC 60599
์๋
|
์ํ๊ฐฏ์
|
T1
|
T1 ๋น์จ
|
0
|
153
|
20
|
13.0%
|
0.5
|
67
|
47
|
70.1%
|
1
|
67
|
40
|
59.7%
|
1.5
|
51
|
18
|
35.3%
|
2
|
24
|
18
|
75%
|
3
|
21
|
16
|
76.2%
|
4.5
|
7
|
5
|
71.4%
|
7
|
2
|
1
|
50%
|
ํ 10 DTM ํ์ฉ T1(์ ์จ๊ณผ์ด) ํด๋น ์ํ ๊ฐฏ์
Table 10 Number of samples for T1 (low temperature overheating) using DTM
์๋
|
์ํ๊ฐฏ์(์ด์,์ํ์ ์ธ)
|
L1 Limit ์ด๊ณผ ๊ฐฏ์
|
์ํ๊ฐฏ์์ค T1 ๋น์จ
|
0
|
153
|
8
|
5.2%
|
0.5
|
67
|
11
|
16.4%
|
1
|
67
|
12
|
17.9%
|
1.5
|
51
|
5
|
9.8%
|
2
|
24
|
5
|
20.8%
|
3
|
21
|
6
|
28.6%
|
4.5
|
7
|
3
|
42.9%
|
7
|
2
|
0
|
0.0%
|
DTM์ ํ์ฉํ ๋ณ์๊ธฐ ๊ณ ์ฅ ํ์ ์ ์ํ๋ฉด ์๋๊ฐ ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ์ ์จ๊ณผ์ด๋ก ์ธํ ๊ณ ์ฅํ์ ์ ๋ฐ์ ์ํ์ด ๋น์จ์ด ์ฆ๊ฐํ๋ ์ถ์ธ๋ฅผ ํ์ธํ ์ ์๋ค. ๋ค๋ง
4.5์ ์๋์ ํด๋นํ๋ฉฐ L1 Limit์ ์ด๊ณผํ์ฌ ๊ทธ์ค T1ํ์ ์ ๋ฐ์ ์ ์ฐ์ ์ํ๋ค์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ฐ์คํ์ ์ด ์ํ์ด๋ ์ด์์ ์ผ์ด์ค๋ ๋ฐ๊ฒฌ๋์ง ์์์ผ๋ฉฐ
์์ฃผ์I 2๊ฑด, ์์ฃผ์II 1๊ฑด์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
3.1 ๊ดํฌ๊ณผ์จ๊ณผ ์ ์ฐ๋ด๋ ฅ์ ์๊ด๊ด๊ณ
๋ณธ ์ํ์์๋ ์ ์ฐ์ ์ ๋ด๋ ฅ ํ
์คํธ๋ฅผ ์งํํด ๋ณด์๋ค. ์ ์ฐ ๋ด๋ ฅ ํ
์คํธ๋ ๊ทธ๋ฆผ 3๊ณผ ๊ฐ์ ์ํ์ฅ์น๋ฅผ ํตํด ์งํํ์์ผ๋ฉฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์๋์ ๊ฐ๋ค[6].
โ ์ ๊ธฐ ์ ์ฐ์ ์ํ ๋ฐฉ๋ฒ(KS C 2101-1995) 22. ์ ์ฐํ๊ดด ์ ์ ์ํ์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉฐ, ๊ณ์ธก๊ธฐ๋ฅผ ์ฌ์ฉ
โก ์ ์ฐํ๊ดด ์ ์์ํ์ ์๋ฃ๋ฅผ ์ ๋ฆฌ ํ
์คํธ ์ฉ๊ธฐ์ ํ์์ ๊น์ง ์ฒด์ฐ๊ณ , ์ ๊ทน๊ฐ ๊ฐ๊ทน์ 2.5mm๋ก ๋ฒ๋ ค๋๊ณ ์ ์ฐ์ ์ค์ ์ ์ฐํ๊ดด ์ ์์ ์ธก์ ํ๋ค.
โข ์ด 6ํ์ ์ ์ฐ๋ด๋ ฅ ํ
์คํธ๋ฅผ ์งํํ๋ฉฐ 6ํ ์ ์ฐ๋ด๋ ฅ์ ํ๊ท ์น๋ฅผ ์ฐ์ ํ์ฌ ํด๋น ์ ์ฐ์ ์ ์ ์ฐํ๊ดด์ ์์ผ๋ก ์ฐ์
๊ทธ๋ฆผ 3. ์ ์ฐ์ ์ ์ฐํ๊ดด ์ํ ์ฅ์น ๋ฐ ์คํ์ฉ ์ ์ฐ์
Fig. 3. Insulating oil breakdown test equipment and experimental insulating oil
์ด๋ ๋จ์ํ ๋ถ์ฉ๋ ๋ณ์๊ธฐ์ ์ํ๋ฟ ์๋๋ผ ์ ์ฐ์ (๋ฏธ์ฐฝํธ๋์ค OT-2 (๊ด์ 1์ข
2ํธ))์ ๊ฐ์ ์ดํ ์ํ์ ํตํด ๋ค์ํ ์ํ์ ํ๋ณดํ์๋ค. ํ 11๋ ๋ณ์๊ธฐ ๊ตฌ์ฑ์์ ๋ฌด๊ฒ ๋น์จ์ ๋ง์ถ์ด ์ค์ ๋ณ์๊ธฐ ํ๊ฒฝ์ ๋ชจ์ํ ์คํ ์
๊ตฌ์ฑ์์์ด๋ค.
ํ 11 ๊ฐ์์ดํ ์คํ์ ์ํ ์
๊ตฌ์ฑ ์์
Table 11 Cell components for accelerated degradation experiments
๊ตฌ์ฑ์์
|
์๋ฃ๋
|
์ ์ฐ์
|
500ml
|
์ฒ ์ฌ
|
366g
|
๊ถ์
|
148g
|
์ ์ฐ๋ฌผ
|
29.7g
|
ํฉ๊ณ
|
์ ์ฐ์ 500ml / ๊ทธ ์ธ 543.7g
|
๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ์ผ๋ก ๋์ค๋ ์ ์๊ฐ์ ์
๋ ฅ ์ ์์ ํด๋นํ๋ 5V๋ก ๋๋์ด ํฌ๊ณผ์จ์ ์ฐ์ ํ์์ผ๋ฉฐ ์ด๋ ์์ ์ฒซ ๋ฒ์งธ ์๋ฆฌ์์ ๋ฐ์ฌ๋ฆผํ์ฌ ๋ํ๋ด์๋ค. ๊ทธ๋ฆผ 2์์ ๋ณด์ด๋ฏ ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ ์ฐ์ ์ ํฌ๊ณผ์จ์ด ๋ฎ์์ง์๋ก ์ ์ฐ์ ์ ์ ์ฐ๋ด๋ ฅ์ด ๋ฎ์์ง๋ ๊ด๊ณ๋ฅผ ํ์ธํ ์ ์์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ 4. ์ ์ฐ์ ํฌ๊ณผ์จ โ ์ ์ฐํ๊ดด์ ์ ์๊ด๊ด๊ณ
Fig. 4. Insulating oil permeability โ breakdown voltage correlation
๊ทธ๋ฆผ 5. ์ ์ฐ์ ํฌ๊ณผ์จ โ ์ ์ฐํ๊ดด์ ์ ์๊ด๊ด๊ณ(ํ๊ท ์น)
Fig. 5. TInsulating oil permeability โ breakdown voltage correlation (average value)
์ด๋ฌํ ์ํ๋ค์ ๊ฒฝ์ฐ ์๋ถ ํจ์ ๋์ ํ
์คํธํด๋ณด๋ฉด ์ ์ฐ์ ์ ํฌ๊ณผ์จ์ด ๋ฎ์์ง์๋ก๋ ์๋ถํจ์ ๋ ๋๊ฒ ๋์ค๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ ์ ์์๋ค. ํน์ด ์ผ์ด์ค๋ค์ ์ ์ธํ
๊ฒฝ์ฐ ๊ทธ๋ฆผ 4์ ๊ฐ์ ํ์์ ๋ณด์ด๋ฉฐ Pearson ์๊ด๊ณ์๋ฅผ ํ์ธํ์ฌ๋ 0.62์์ค์ ์๊ด๊ณ์๊ฐ ๋์ถ๋ ๊ฒ์ ๋ณด์ ์ ์ฐ์ ์ ์์ ๋ฐ๋ผ ์ ์ฐ์ ์ ์ ์ฐ๋ด๋ ฅ์ ์ถ๋ก ์ด
๊ฐ๋ฅํ๋ค๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ ์ ์์๋ค. ์ ์ฐ์ ์ ๊ฒฝ์ฐ ํ๊ท ์ ์ผ๋ก ํฌ๊ณผ์จ์ด 40% ๋ฏธ๋ง์ผ ๊ฒฝ์ฐ ์ ์ฐ ํ๊ดด์ ์์ด 30kV ๋ฏธ๋ง์ ํ์ฑ๋์ด ์์์ ํ์ธํ ์
์์ผ๋ฉฐ, ์ ์ฐ์ ์ ํฌ๊ณผ์จ์ด 40\% ๋ฏธ๋ง์ ์ ์ฐ์ ์ ์์ ๊ฐ์ ์ ๋๋ก ํ์ฑ๋๋ฉฐ(ํ๊ฒฝ (์ ์ฐ์ ์๋ฑ)๋ฐ๋ผ ๋ค์ ์ฐจ์ด๋ ๋ฐ์ ๊ฐ๋ฅ) ํด์ธ ์ฐ๊ตฌ ์ฌ๋ก[7]์๋ ๊ฐ์์ ํด๋นํ๋ ์ ์ฐ์ ๋ ํ๋ฉด์ฅ๋ ฅ๊ณผ ์ฐ๊ฐ๋ฑ์ด ์ํธํ์ง ์์ ์ด๋ฅผ Bad Condition(์ํ ๋์จ)์ผ๋ก ๋ถ๋ฅํ์๋ค. ๋ํ ASTM D1500์
๋ฐ๋ฅธ ์ ์ฐ์ ์ ์๋๋ณ ์ ๋ ฅ์ฉ ๋ณ์๊ธฐ์ ๊ฐ์ค๋ถ์์ ํตํ ์ํ์ง๋จ ๊ฒฐ๊ณผ์์๋ ์ฝ 2(2.5)~3์ ์๋์์ ์ํ ํ์ ์ด ์
ํ ๋น์จ์ด ๋์์ง๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ
์ ์์๋ค.
4. ๊ฒฐ ๋ก
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ํ์ฌ ์์ฉ๊ฐ์ ์ ๋ ฅ์ ๊ณต๊ธํ๊ธฐ์ํด ํ์ฉ์ค์ธ ๋ณ์๊ธฐ์ ์ํ๋ฅผ ์ง๋จํ๊ธฐ ์ํด ์ ์ฐ์ ์ ํฌ๊ณผ์จ ์ธก์ ์ฅ์น๋ฅผ ๊ฐ๋ฐํ๊ณ ์ด๋ฅผ ํตํด ์ ์ฐ์ ์ ์ฐ๋ด๋ ฅ๊ณผ์
์๊ด๊ด๊ณ๋ฅผ ์ค์ ์ ์ผ๋ก ๋ถ์ํ์์ผ๋ฉฐ, ๋ถ๊ฐ์ ์ผ๋ก ์์ ํ์ฉํ์ฌ ์ ์ฐ์ ์ ๊ฐ์ค ์ํ ํ์ ๊ณผ์ ๊ด๋ จ์ฑ์ ํ์ธํ์๋ค. ์ด๋ฅผ ์ํด ๋ถ์ฉ์ฒ๋ฆฌ๋ ํ๋ณ์๊ธฐ์ ์ ์ฐ์ ๋ฅผ
์ฑ์ทจํ์๊ณ , ๊ฐ์์ดํ ์คํ์ ์งํํ์ฌ ๋ค์ํ ์ํ์ ์๋ฃ๋ฅผ ํ๋ณดํ์๋ค.
์ ์ฐ์ ์ ๊ด ํฌ๊ณผ ํน์ฑ์ด ์ผ๋ฐ ์ก์ฒด์๋ ๋ค์ ๋ค๋ฅธ ์ฑ๊ฒฉ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ด ํฌ๊ณผ์จ ์ธก์ ์ ์ํ 3์ข
์ LD์ 4์ข
์ LED ๊ด์์ ํฌ๊ณผ์จ ํ
์คํธ๋ฅผ ์งํํ์๊ณ ,
520nm์ 650nm์ ๊ด์์ด ์ต์ข
๊ด์ ํ๋ณด๋ก ์ ์ ๋์์ผ๋ฉฐ, ํ์ฅ ๋ฐ ์ ์ฐ์ ์ดํ ์ํ๋ณ ์ ํ์ฑ์ด ๋์ฑ ๋๋ ทํ 520nm ๊ด์์ ์ง๋จ ์ผ์์ ๊ด์์ผ๋ก
์ ์ ํ์๋ค.
์ ์ ๋ ๊ด์์ ํตํด ํฌ๊ณผ์จ ์ธก์ ์ผ์๋ฅผ ๊ฐ๋ฐํ์๊ณ ์ด๋ฅผ ํตํ์ฌ ๊ฐ์์ดํ ์คํ ๋ฐ ํ๋ณ์๊ธฐ์์ ์ฑ์ทจ๋ ์ํ ๋ค์ ํตํด ํฌ๊ณผ์จ ๋ฐ ์ ์ฐ๋ด๋ ฅ ํ
์คํธ๋ฅผ ์ํํ์๋ค.
์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ ์ฐ์ ์ ์ดํ๊ฐ ์งํ๋ ์๋ก ์ ์ฐ์ ์ ๊ด ํฌ๊ณผ์จ์ด ๊ฐ์ํ๋ฉฐ ์ ์ฐ์ ์ ์ ์ฐ๋ด๋ ฅ์ด ๊ฐ์ํ๋ ๊ด๊ณ์ฑ์ ํ์ธํ ์ ์์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๋ชจ๋ ์ ์ฐ์ ๊ฐ
ํฌ๊ณผ์จ ๋ณํ์ ๋ฐ๋ผ ์ ์ฐ๋ด๋ ฅ์ด ์ผ์ ํ๊ฒ ๋์ค์ง ์์์ผ๋ฉฐ, ๋ํ์ ์ผ๋ก ์ ์ฐ์ ์ ์์ด ํํ๋๋ผ๋ ์๋ถ ํจ์ ๋์ด ์ ์ด ์ ์ฐ๋ด๋ ฅ์ด ๋๊ฒ ๋์จ ์ํ, ์ ์ฐ์ ์
์์ด ๊ฑฐ์ ์ ์ ์ ๊ฐ์ด ๋ง์์ผ๋ ์๋ถ ํจ์ ๋์ด ๋์ ์ ์ฐ๋ด๋ ฅ์ด ๋ฎ๊ฒ ๋์จ ์ํ์ด ๋ํ์ ์ธ ์ผ์ด์ค์๋ค.
์ด๋ฅผ ์ข
ํฉํ์ฌ ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ASTM D1500์์ ๋น๊ต ๋ฐ ํด์ธ ์ฐ๊ตฌ ์ฌ๋ก๋ฑ์ ํตํด ํฌ๊ณผ์จ์ด 40% ๋ฏธ๋ง์ ํ์ฑ๋ ๊ฒฝ์ฐ ํด๋น ๋ณ์๊ธฐ์ ๋ํด ์ข ๋
์ฃผ์๋ฅผ ๊ธฐ์ธ์ฌ ์ฌ๊ณ ์๋ฐฉ์ด๋ ์ ๊ธฐ ๊ต์ฒด๋ฅผ ์งํํ ์ ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ์ฌ๋ฃ๋๋ค.
๋ฐฐ์ ์ฉ ์ฃผ์๋ณ์๊ธฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ด๋ จ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์ก์ ์ฉ ๋ณ์๊ธฐ์ ๊ด๋ จ ์ฐ๊ตฌ์ ๋นํด ๋ง์ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์ด๋ค์ง์ง ์์์ผ๋, ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ํจ๊ป ๋ค๊ฐ์ค๋ ๋ฏธ๋ IoT ์๋์
๋๋นํ์ฌ ๋ณ์๊ธฐ์ ์ํ๋ฅผ ์ง๋จํ๊ธฐ ์ํ ๊ธฐ์ด ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์งํํ ์ ์์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ํํ ์ ์ฐ์ ์ ์(ํฌ๊ณผ์จ)์ ํตํด ๋ช
ํํ ๋ณ์๊ธฐ์ ์ํ๋ฅผ ์ ํํ๊ฒ
์ถ์ ํ๋ ๊ฒ์๋ ํ๊ณ๊ฐ ์์ผ๋, ์ฃผ์ ๋ณ์๊ธฐ์ ์ํ ์ง๋จ์ค ์ ์ฐ์ ์ํ๋ฅผ ํ๋จํ ์ ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์ฌ๋ฃ๋๋ค. ์ด๋ ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ๋ฅผ ํตํด ์ ์๋ ์ ์ฐ์ ์ ์ํ์ง๋จ
๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ฐ์ํ์ฌ ๋ณ์๊ธฐ์ ์์ฐ๊ด๋ฆฌ ๋ฐ ๋ชจ๋ํฐ๋ง ๊ด๋ จ ๊ธฐ์ค ๋ฐ ๊ด๋ จ ๊ธฐ์ ์ ์ถ๊ฐ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํตํด ์์ฉ๊ฐ์ ์ง์ ์ ์ผ๋ก ์ ๊ธฐ๋ฅผ ๊ณต๊ธํด์ฃผ๋ ์ค๋น์ ๋ํ ์ ๋ขฐ๋
๋ฐ ์๋ช
์ ๋์ผ ์ ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ์์๋๋ค.
๋ถ ๋ก
๋ถ๋ก 1. ์ ์ฐ์ ๊ฐ์คํ๋ณ์
์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋ณ์๊ธฐ๊ฐ ์ ์ฐ์ ์ ๋ฌธ์ ๋ก ์ธํด ๊ณ ์ฅ์ด ๋ฐ์์ ํ 12์ ๊ฐ์ด ๊ฐ ์์ธ์ ๋ฐ๋ผ ์ฃผ์ ๋ฐ์ ๊ฐ์ค๊ฐ ์กฐ๊ธ์ฉ ๋ค๋ฅธ ํน์ง์ด ์๋ค[8].
ํ 12 ์ ์ฐ์ ์ ๊ณ ์ฅ ์์ธ๊ณผ ๊ฐ ์์ธ ๋ณ ์ฃผ์ ๋ฐ์ ๊ฐ์ค
Table 12 Causes of insulating oil failure and major gases generated by each cause
๊ณ ์ฅ์์ธ
|
์ฃผ์ ๋ฐ์๊ฐ์ค
|
์ ์ฐ์ ๊ณผ์ด
|
์ ์จ (300โ ์ดํ)
|
C2H6, CH4, C2H4
|
์ค์จ (300~700โ)
|
C2H6, CH4, C2H4
|
๊ณ ์จ (700โ ์ด์)
|
C2H6, CH4, C2H4
|
๊ณ ์ฒด์ ์ฐ๋ฌผ์ ๊ณผ์ด(200โ ์ด์)
|
CO, CO2, CH4
|
์ ์ฐ์ ์ค ์ํฌ๋ฐฉ์
|
C2H2, H2, C2H4, CH4
|
์ ์ฐ์ ์ค ๋ถ๋ถ๋ฐฉ์
|
C2H2, H2, C2H4, CH4
|
์ ์ฐ๋ฌผ, ์ ์ฐ์ ์ ์ดํ
|
CO, CO2
|
๋ฐ๋ผ์ ๋ณ์๊ธฐ์ ์ ์ฆ ๊ฐ์ค์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ด๋ฆฌ๊ธฐ์ค์ด ์กด์ฌํ๋ฉฐ ์ด์ ๋ฐ๋ผ ์ก์ ์ฉ ๋ณ์๊ธฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ํ 13๊ณผ ๊ฐ์ ์ํ ํ์ ์ ์ํด ๊ด๋ฆฌ๊ฐ ๋๋ค[5].
ํ 13 ์ ์ฐ์ ์ ์ํํ์ ์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ณ์๊ธฐ ์ํ
Table 13 Transformer status according to insulating oil condition determination
์ ์ฐ์ ์ํ
|
๋ณ์๊ธฐ ์ํ
|
์ ์
|
๋ณ์๊ธฐ๊ฐ ์ ์์ด์ ์ํ์ ์์ด ๊ณ์ ์ด์
|
์์ฃผ์ I, II
|
๋ณ์๊ธฐ ๋ด๋ถ์ ์ด์์งํ๊ฐ ์๊ฑฐ๋ ์ด์์ด ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์ถ์ , ์ถ์ ์กฐ์ฌ๋ฅผ ํตํ์ฌ ์ง์์ ์ธ ๊ด๋ฆฌ
|
์ด์
|
๋ณ์๊ธฐ ๋ด๋ถ์ ์ด์์ด ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ์ค์, ์ถ์ ์กฐ์ฌ ๋จ์ถํ์ฌ ๋ณํ์ถ์ธ๋ฅผ ๊ด์ฐฐ, ํ์์ ๋ณ์๊ธฐ ๋ด๋ถ ์ ๊ฒ ์ฌ๋ถ๊ฒฐ์ ๋ฑ์ ํ์
|
์ํ
|
์ฆ์ ์ด์ ์ ์ง ํ ๋ณ์๊ธฐ์ ๋ด๋ถ ์ ๋ฐ์ ๊ฒ์ ์ค์
|
๋ถ๋ก 2. IEC 60599 Diagnosis method
IEC 60599๋ ์์(H2), ๋ฉํ(CH4), ์ํ(C2H6), ์ํธ๋ (C2H4), ์์ธํธ๋ (C2H2)๊ฐ์ค์ ๋๋ ์กฐ์ฑ๋น๋ฅผ ํตํด ๋ณ์๊ธฐ ๊ฒฐํจ ๋ฐ ๊ณ ์ฅ์ ์ง๋จํ๊ณ ์๋ค. ํ 14๋ ๊ณ ์ฅ์ข
๋ฅ์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ฐ์ค์ ์กฐ์ฑ๋น๋ฅผ ํํํ๊ณ ์๋ค[9].
ํ 14 IEC 60599 ๊ท์ ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ฉ์กด๊ฐ์ค ์กฐ์ฑ๋น ๋ฐ ๊ณ ์ฅ์์ธ ์ง๋จ
Table 14 Diagnosis of dissolved gas composition and cause of failure according to
IEC 60599 regulations
Case
|
Failure
|
C2H2/C2H4
|
CH4/H2
|
C2H4/C2H6
|
PD
|
Partial Discharge
|
-
|
<0.1
|
<0.2
|
D1
|
Low Energy Discharge
|
>1
|
0.1-0.5
|
1>
|
D2
|
High Energy Discharge
|
0.6-2.5
|
0.1-1
|
>2
|
T1
|
Thermal Fault โฆ300โ
|
-
|
-
|
<1
|
T2
|
Thermal Fault 300โห โฆ700โ
|
<0.1
|
>1
|
1-4
|
T3
|
Thermal Fault 700โห
|
<0.2
|
>1
|
>4
|
๋ถ๋ก 3. DTM(Duval Triangle Method)
DTM(Duval Triangle Method)์ ํํ์์๊ฐ์ค๋ ์์๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ๋ณ์๊ธฐ ๊ณ ์ฅ์ ํ๋ณํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ด๋ค.
ํ 15 DTM ๋ณ์๊ธฐ ๊ณ ์ฅ์ง๋จ ๊ธฐ์ค ์ ํ๊ฐ(Limit)
Table 15 Transformer fault diagnosis standard limit using DTM
Gas
|
L1 Limits (ppm)
|
$H _{2}$
|
100
|
$CH _{4}$
|
75
|
$C _{2} H _{2}$
|
3
|
$C _{2} H _{4}$
|
75
|
$C _{2} H _{6}$
|
75
|
ํ 6๊ณผ ๊ฐ์ ๊ธฐ์ค์ ์ด๊ณผํ๋ ๊ฐ์ค๊ฐ ๊ฒ์ถ๋๋ฉด ๋ณ์๊ธฐ๋ฅผ ๊ณ ์ฅ์ผ๋ก ํ๋จํ๋ ๊ธฐ๋ฒ์ด๋ค. DTM์ 3๊ฐ์ง ๊ฐ์ค($CH_{4}$, $C_{2}H_{4}$, $C_{2}H_{2}$)์
์กฐ์ฑ๋น๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ๋ณํฉ๊ธฐ์ ๊ฒฐํจ ์ ํ์ ์ง๋จํ๊ฒ ๋๋ฉฐ ์ด ์กฐ์ฑ๋น๋ ์ (1)~(3)๊ณผ ๊ฐ์ด ํํํ๋ค[10-11].
References
Hyun-joo Park, and Suk-bun Kim, โProposals for an Optimum Analysis Method for Furanic
Compound in Insulating Oil for Paper Degradation Assessment,โ KIEE Summer Conference,
July 2009.
Choon-Dong Kim, Chol-Gyu Kim, and Sh-Hyun Park, โDevelopment of Portable Dissolved
Gas Analyzer Using photoacoustic spectroscopy,โ Journal of the Korea Institute of
Information and Communication Engineering, vol. 17, no. 10, pp. 2431-2438, 2013.DOI:10.6109/jkiice.2013.17.10.2431
Hyeong-Gu Kang, Jin-Young Jang, Seongguen Jang, Insu Kim, โA transformer lifetime
prediction and failure diagnosis algorithm using probability theories,โ The 53rd KIEE
Summer Conference, Yeosu Expo Convention Center Expo Hall, Yeosu-si, Jeollanam-do,
South Korea, July, 2022.
Haksun Im, Beopsoo Kim, Insu Kim, โStudy on Optimizing Transformer Replacement Cycle,โ
The Korean Institute of Illumination and Electrical Installation Engineers, Proceedings
of 2019 KIIEE Fall Annual Conference, November, 2019.
Sangmin Ryu, and Seungpil Moon, โA Basic Study on the Status Diagnosis of Transformer
Using Physical Properties of Insulating oil,โ KIEE Summer Conference, pp. 1720-1721,
July 2020.
Seungpil Moon, Shyung Kang, Sun-jin Hwang, SJongkee Choi, โBasic study on the method
of utilizing the transmittance of insulation oil for diagnosing a transformer,โ KIEE
Summer Conference, pp. 350-351, July 2020.
Al Hafez, NS Gerges, KI El-nagar, SE Mohamed, Al Heshem, โTreatment of aged transformer
oil using dry sludge in lab-scale refining unit,โ Journal of Oil, Gas and Coal Engineering,
vol. 2, no. 1, pp. 010-022, October 2015.
ISLAM Md Mominul, LEE Gareth, HETTIWATTE Sujeewa Nilendra, โA review of condition
monitoring techniques and diagnostic tests for lifetime estimation of power transformers,โ
Electrical Engineering, vol. 100, pp. 581-605, 2018.DOI:10.1007/s00202-017-0532-4
Michel Duval, and Alfonso Depablo, โInterpretation of Gas-In-Oil Analysis Using New
IEC Publication 60599 and IEC TC 10 Database,โ IEEE Electrical Insulation Magazine,
vol. 17, no. 2, pp. 31-41, 2001.DOI:10.1109/57.917529
Michel Duval, โThe Duval Triangle for Load Tap Changers, Non-Mineral Oils and Low
Temperature Faults in Transformer,โ IEEE Electrical Insulation Magazine, vol. 24,
no. 6, pp. 22-29, 2008.DOI:10.1109/MEI.2008.4665347
Irungu, G. K., A. O. Akumu, and J. L. Munda. โFault diagnostics in oil filled electrical
equipment: Review of duval triangle and possibility of alternatives,โ 2016 IEEE Electrical
Insulation Conference (EIC). IEEE, 2016.DOI:10.1109/EIC.2016.7548688
์ ์์๊ฐ
He received has Ph.D. degree from the Department of Electrical Engineering, Gyeongsang
National University, Korea in 2003. Currently, he is a principal researcher in KEPCO
Research Institute, Power System Research Laboratory. His research interests include
power system modeling and analysis
๋ฐฉํํ(Hyeongpil Bang)
He received has M.S degrees from the Department of Electrical & Information Engineering,
Seoul National University Of Science and Technology, Korea in 2018. Currently, he
is a Senior researcher in KEPCO Research Institute, Power System Research Laboratory.
His research interests include power system modeling and analysis
์ต์ฅํ (Jang-Heum Choi)
He received has Ph.D. degrees from the Department of Electrical Engineering, ChungNam
National University, Korea in 2006. Currently, he is a researcher in KEPCO Research
Institute, Power System Research Laboratory. His research interests include power
system modeling and analysis
He received has Ph.D. degree from the Department of Electrical Engineering, Gyeongsang
National University, Korea in 2022. Currently, he is a researcher in KEPCO Research
Institute, Power System Research Laboratory. His research interests include power
system modeling and analysis